Trồng ổi tăng thu nhập
Trước đây, xã Sơn Tiến là một mảnh đất “khô cằn, sỏi đá”, chưa nắng đã hạn nên cây cối trồng lên không phát triển được. Người dân vẫn trăn trở về việc trồng cay gì vừa phù hợp với vùng đất vừa giúp cải thiện kinh tế gia đình. Nhưng những năm gần đây, những khu vườn cằn cỗi được phủ xanh bằng những loài cây như hoa thiên lý, đặc biệt là cây ổi.
Sinh ra và lớn lên tại vùng đất đầy nắng gió, anh Nguyễn Duy Sinh (xã Sơn Tiến, huyện Hương Sơn) luôn trăn trở về con đường phát triển nông nghiệp bền vững mang lại thu nhập ổn định cho địa phương. Qua nhiều lần thử nghiệm với các đối tượng cây trồng khác nhau, năm 2020, anh đã tìm hiểu và trồng thử một số gốc ổi. Những cây ổi đầu tiên được anh cần mẫn chăm sóc đã đơm hoa kết trái, mang lại những quả ngọt. Lần đầu tiên được nếm thành quả, anh nhận thấy hương vị của những quả ổi được phát triển từ điều kiện khắc nghiệt lại cho vị dòn ngọt và đậm đà hơn so với ổi anh được ăn từ những nơi khác.
Qua quá trình trồng, cung ứng sản phẩm ra thị trường nhận thấy ổi trồng tại đây đã được khách hàng đánh giá cao về chất lượng, đồng thời giá bán ổn định nên mang lại khoản thu nhập khá cho gia đình.
Để sản xuất sản phẩm hàng hoá và luôn có nguồn cung đảm bảo, năm 2023, anh Nguyễn Duy Sinh cùng với 10 hộ dân tại địa phương thành lập Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp tổng hợp Sơn Tiến, với tổng diện tích sản xuất 5 ha, trong đó 2 ha cây đã cho thu hoạch, mang lại thu nhập ổn định cho các thành viên.
Anh Sinh chia sẻ: Vùng đất này tương đối nghèo dinh dưỡng, dễ xói mòn, rửa trôi nên để đảm bảo nguồn dinh dưỡng cho cây ổi phát triển bền vững, cho nhiều quả, chúng tôi luôn chú trọng bổ sung phân chuồng hoai mục cho cây. Hằng năm, mỗi gốc được bón tối thiểu 40 kg phân chuồng. Để có đủ lượng phân chuồng bón cho cây, ngoài lượng phân chuồng lấy từ chăn nuôi gia súc, gia cầm của gia đình thì tôi phải mua thêm của các hộ trong thôn, xã và có khi phải tìm hiểu và mua những địa phương khác.
Chị Bùi Thị Mai (xã Sơn Tiến, huyện Hương Sơn), một thành viên trong HTX, khẳng định: Từ khi tham gia vào HTX trồng ổi, chúng tôi được hướng dẫn kỹ thuật đầy đủ và luôn sản xuất theo quy trình nghiêm ngặt, đảm bảo tiêu chuẩn VietGAP. Sản phẩm tạo ra không những an toàn cho chính chúng tôi mà còn an toàn với người tiêu dùng nên khách hàng đến với chúng tôi rất an tâm.
Giá ổi tại vườn dao động từ 20 - 30 ngàn đồng/kg, mang lại thu nhập gần 500 triệu đồng/năm cho HTX. Sản phẩm sản xuất ra đến đâu được người tiêu dùng săn đón đến đó.
Còn gia đình chị Tống Thị Nhung (xã Sơn Bằng, huyện Hương Sơn) sau nhiều năm trồng hoa màu kém hiệu quả, thu nhập bấp bênh, chị chuyển sang trồng ổi Đài Loan, mỗi năm thu nhập hơn 600 triệu đồng.
Chị Nhung cho hay: Năm 2019, khi tình cờ xem chuyên mục nhà nông làm giàu trên đài truyền hình đề cập đến nhiều mô hình kinh tế trồng ổi Đài Loan mang lại hiệu quả kinh tế cao ở các tỉnh phía Bắc nên tôi đã suy nghĩ để học tập làm theo. Sau khi tìm hiểu thì tôi thấy khí hậu, điều kiện thổ nhưỡng ở những nơi đó cũng có nét tương đồng với khu vực mình canh tác nên cảm thấy tự tin để chuyển đổi sang loại cây trồng này. Nhờ người thân kết nối giúp đỡ, vợ chồng tôi đặt mua 200 cây giống trị giá 5 triệu đồng về trồng… thử một lần cho biết.
Sau vài vụ, cây ổi Đài Loan mang lại niềm vui cho gia đình chị khi hiệu quả kinh tế cao hơn nhiều so với những loài hoa màu trước đó nên đã tạo động lực cho chị đầu tư vào sản xuất.
Từ chỗ 200 gốc ổi được trồng trên diện tích 4 sào, đến nay, vợ chồng anh chị đã mở rộng lên 4,5 ha, với hơn 3.200 cây. Mỗi năm thu hoạch 2 lần, mỗi lần từ 15 - 18 tấn quả. Với giá bán dao động từ 17 - 20 ngàn đồng/kg, gia đình chị thu về không dưới 600 triệu đồng/năm. Hiện tại, ổi của chị có mặt tại nhiều tỉnh, thành trong cả nước.
Ngoài trồng ổi lấy quả, chị bán cây giống cho người có nhu cầu, mỗi năm chị bán từ 300 - 400 cây giống cho bà con trong vùng. Đê phục vụ trồng trọt, chị Nhung còn nuôi thêm 4 con bò, 7 con hươu để lấy phân bón cho cây.
Nhằm thuận tiện và giảm công trong thu hoạch, cần tạo tán duy trì chiều cao cây từ 2 - 2,5 m. Ổi là cây ưa sáng nên để tạo độ thông thoáng cũng như giúp cây có đủ dinh dưỡng phát triển và cho nhiều quả, quả to anh trồng cây với mật độ 2,5 - 3 m.
Theo người dân, trồng ổi không quá cầu kỳ, phức tạp, nhưng người trồng phải thường xuyên cắt tỉa cành, ngọn để cây ra hoa đậu quả nhiều. Đồng thời, đảm bảo đủ nước tưới cũng như chú trọng bón phân hữu cơ. Đặc biệt, cây ổi cũng đối mặt với một số loại sâu bệnh như thán thư, sâu đục quả, ruồi vàng hại quả nên người trồng phải thường xuyên theo dõi diễn biến sâu bệnh, khi thấy bọ xít xuất hiện ở lá cây phải dùng ngay chế phẩm sinh học để xử lý, nếu không lá cây sẽ bị khô, không ra quả. Khi quả to bằng quả chanh, họ sử dụng túi giấy hoặc túi nilon chuyên dụng bao quả, giúp hạn chế sâu bệnh và bảo vệ mẫu mã của quả. Việc bao của cũng giúp hạn chế sử dụng các thuốc bảo vệ thực vật không những tạo sản phẩm an toàn mà còn góp phần bảo vệ môi trường sinh thái.
Nhờ tuân thủ quy trình kỹ thuật nên người trồng ổi tại đây cho sản lượng vụ sau cao hơn vụ trước.
Thương hiệu Ổi Ocop
Nhờ được chăm sóc tốt, những cây ổi với những chum quả trĩu cành. Quả ổi có kích thước to, đều, mẫu mã đẹp, màu sáng, luôn để chín tự nhiên nên chất lượng đảm bảo, ổi có độ ngọt mát và an toàn. Do đó, nhiều khách hàng biết đến, quả ra đến đâu, bán hết đến đó.
Để khẳng định chất lượng và đưa thương hiệu ổi ở địa phương đi xa, khẳng định được thương hiệu, chỗ đứng trên thị trường, năm 2024, Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp tổng hợp Sơn Tiến đã hoàn thiện hồ sơ tham gia đánh giá chứng nhận OCOP cấp tỉnh.
Năm 2025, chị Nhung đăng ký xây dựng thương hiệu OCOP cho sản phẩm ổi của mình, nhờ đó, việc tiêu thụ sản phẩm thuận lợi hơn.
Ông Hoàng Huy Hiệu - Phó Chủ tịch xã Sơn Tiến đánh giá: Mô hình trồng ổi rất phù hợp với điều kiện sản xuất nơi đây, chính quyền địa phương khuyến khích và luôn đồng hành hỗ trợ các hộ dân trong khâu kỹ thuật cũng như giới thiệu sản phẩm và nhất là trong thời gian qua chính quyền đã đồng hành cùng HTX xây dựng sản phẩm đạt tiêu chuẩn OCOP. Mô hình trồng ổi là minh chứng cho việc chuyển đổi cây trồng hiệu quả tại địa phương, từ đó tạo công ăn việc làm, tăng thu nhập cho người dân, phát triển sản xuất nông nghiệp bền vững.
Ông Hồ Xuân Dũng - Chủ tịch UBND xã Sơn Bằng cho hay: Ngoài mang lại thu nhập cho gia đình, chị Nhung còn tạo thêm việc làm hằng tháng cho 4 - 5 lao động địa phương với mức thu nhập dao động 4 - 5 triệu đồng/người/tháng. Mô hình kinh tế của chị Nhung không chỉ là điểm đến tham quan học tập cho các đoàn khi về xã Sơn Bằng, mà còn góp phần rất lớn trong việc nâng cao thu nhập bình quân người lao động của xã Sơn Bằng lên 50 triệu đồng/người/năm. Đặc biệt, những vườn ổi của chị Nhung còn giúp địa phương hoàn thành tiêu chí mỗi xã mỗi sản phẩm OCOP trong xây dựng nông thôn mới năm 2025.
Nhờ mạnh dạn trong chuyển đổi cơ cấu cây trồng, sử dụng giống cây trồng phù hợp với điều kiện khí hậu, đất đai… cùng với sự áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật đã mang lại hiệu quả rõ rệt. Sản phẩm khi sản xuất ra, đẹp về mẫu mà, chất lương cao, an toàn nên được người tiêu dùng tin dùng. Cùng với cách tiêu thị truyền thống, người sản xuất, chính quyền địa phương còn quảng bá, tiêu thụ sản phẩm thông qua các kênh Facebook, Zalo của hội nông dân, của HTX và của từng cá nhân người trồng nên sản phẩm ngày càng được mở rộng thị trường.
