Nhân chuyến thăm và làm việc tại Hà Tĩnh, sáng 11/6, Đoàn lãnh đạo Đảng, Nhà nước do Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dẫn đầu đã đến dâng hương, dâng hoa tại Nhà bia tưởng niệm Liệt sỹ Thanh niên xung phong toàn quốc và khu mộ 10 nữ Anh hùng Liệt sỹ đã anh dũng hy sinh tại Ngã ba Đồng Lộc, Khu di tích lịch sử Ngã ba Đồng Lộc (thị trấn Đồng Lộc, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh).
Nhân dịp này, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính thăm, tặng quà gia đình ông Nguyễn Văn Minh - cán bộ tiền khởi nghĩa, nguyên Bí thư Thị ủy Hà Tĩnh, người may mắn 2 lần được gặp Bác Hồ. Đặc biệt, ông vinh dự là một trong những cán bộ được đón Bác Hồ, nghe Bác căn dặn nhân chuyến về thăm Hà Tĩnh vào ngày 15/6/1957. Và thăm, tặng quà Mẹ Việt Nam Anh hùng Nguyễn Thị Ả. Mẹ có 8 người con (4 trai, 4 gái) trong đó có 2 người con trai là Liệt sỹ.
Thăm hỏi, chúc sức khỏe tại các gia đình chính sách, Thủ tướng Chính phủ mong muốn cán bộ tiền khởi nghĩa Nguyễn Văn Minh, Mẹ Việt Nam Anh hùng Nguyễn Thị Ả sống vui, sống khỏe và luôn là người đảng viên, công dân tốt để các thế hệ con cháu noi theo; đồng thời tham gia đóng góp ý kiến xây dựng quê hương Hà Tĩnh ngày càng phát triển.
Thủ tướng Chính phủ cũng đề nghị cấp Ủy, Đảng, chính quyền thường xuyên quan tâm, chăm lo đời sống cho các gia đình chính sách, người có công với cách mạng.
Cũng trong sáng 11/6, Đoàn lãnh đạo Đảng, Nhà nước do Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dẫn đầu đã đi khảo sát thực trạng mỏ sắt Thạch Khê (huyện Thạch Hà).
Dự án khai thác và tuyển quặng sắt Thạch Khê do Công ty Cổ phần Sắt Thạch Khê (TIC) làm chủ đầu tư, nằm trên địa phận 6 xã (nay là 5 xã Thạch Hải, Thạch Khê, Đỉnh Bàn, Thạch Trị và Thạch Lạc) thuộc huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh.
Dự án có tổng mức đầu tư sau điều chỉnh là 14.517,2 tỷ đồng (giai đoạn I: 6.777,4 tỷ đồng; giai đoạn II: 7.739,8 tỷ đồng). Theo đánh giá, trữ lượng, tài nguyên mỏ sắt khoảng 544 triệu tấn, trong đó 369 triệu tấn được huy động vào thiết kế khai thác. Thời gian khai thác mỏ là 52 năm.
Tổng diện tích sử dụng đất để thực hiện dự án là 4.821 ha, gồm 3.898 ha trong đất liền và 923 ha lấn biển. Diện tích đất TIC đã ký hợp đồng thuê đất là 552 ha. Có khoảng 7.000 hộ dân (27.000 nhân khẩu) bị ảnh hưởng trực tiếp bởi dự án.
Đề án phát triển bền vững kinh tế - xã hội các xã chịu ảnh hưởng bởi dự án mỏ sắt Thạch Khê được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 946/QĐ-TTg ngày 21/6/2011 có tổng vốn đầu tư 1.677 tỷ đồng. Tổng mức đầu tư bố trí cho Đề án 946 đến năm 2018 khoảng 595,81 tỷ đồng. Tổng số vốn đã thực hiện ước đạt khoảng 495,9 tỷ đồng/1.677 tỷ đồng (đạt 29,57% kế hoạch).
Thông tin nhanh tại chuyến khảo sát, lãnh đạo tỉnh Hà Tĩnh cho biết, hiện dự án đang tồn tại nhiều vấn đề. Trong đó, chưa đủ điều kiện tin cậy để khai thác, nhất là từ độ sâu -145m đến -550m; lý do có thể xảy ra thảm họa bất ngờ gây tụt bờ moong mỏ khi khai thác xuống sâu từ - 145m. Theo Bộ TN&MT, dự án chưa có giải pháp xử lý khi gặp hang động ngầm thông biển, hang caster, dẫn đến không thể khai thác giai đoạn 1 và bổ sung nghiên cứu, cập nhật điều kiện khai thác.
Thêm vào đó, dự án cũng có nhiều nguy cơ như: Tụt nước ngầm, sa mạc hóa; đổ nước thải ra biển gây ô nhiễm; tác động biến đổi khí hậu, bão, nước dâng... Quá trình vận chuyển sản phẩm dự án bằng đường bộ khó khả thi, gây ô nhiễm trong khi khu vực mỏ là biển ngang, chưa có chi phí xây dựng cảng. Ngoài ra, dự án cũng ảnh hưởng đến phát triển du lịch – đô thị biển hiện hữu, ảnh hưởng đến môi trường, thủy hải sản, việc làm, đời sống người dân trên địa bàn...
Theo đánh giá của Bộ KH&ĐT, phương án chấm dứt hoạt động dự án là tối ưu, có cơ sở pháp lý theo quy định của Luật Đầu tư, cụ thể: Dự án không đảm bảo điều kiện để tiếp tục triển khai thực hiện theo Kết luận của Bộ TN&MT. Việc đề xuất chấm dứt dự án phù hợp với quy định của pháp luật về đầu tư qua các thời kỳ.
Bộ KH&ĐT cũng đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ đồng ý về chủ trương tiến hành các thủ tục chấm dứt hoạt động dự án; giao Ban Cán sự Đảng Bộ KH&ĐT thừa ủy quyền của Ban Cán sự Đảng Chính phủ phối hợp với các cơ quan liên quan hoàn thiện báo cáo về dự án, trình Bộ Chính trị xem xét, quyết định.
Nhiều bộ, ngành Trung ương và tỉnh Hà Tĩnh đều thống nhất chấm dứt hoạt động dự án, cụ thể: Bộ TN&MT ban hành văn bản số 2050/BTNMT-TCMT ngày 14/4/2020 (phương án dừng dự án là phù hợp với tình hình thực tế hiện nay); Bộ Tài chính ban hành văn bản số 11249/BTC-DDT ngày 23/8/2017 (trường hợp dự án không đảm bảo các yếu tố về môi trường, phát triển bền vững thì kiến nghị cấp có thẩm quyền xem xét chủ trương dừng dự án).
Qua kiểm tra, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính quan tâm và đề nghị các đơn vị liên quan báo cáo thêm một số nội dung về chất lượng quặng sắt tại Thạch Khê; số hộ dân bị ảnh hưởng bởi dự án đến nay...
Sau khi nghe báo cáo, Thủ tướng Chính phủ cho rằng, hiện đang xuất hiện ý kiến trái chiều giữa lợi ích kinh tế từ dự án và quy hoạch phát triển du lịch, đời sống người dân địa phương. Do đó, cần phải có sự tính toán theo nguyên tắc tập trung, dân chủ, phát huy trí tuệ tập thể để lựa chọn hướng đi phù hợp trong thời gian tới.
Thủ tướng nhấn mạnh, việc quyết định dừng hay tiếp tục triển khai dự án phải có đánh giá khoa học, khách quan; có đánh giá tác động tổng thể từ kinh tế đến tính chất xã hội, đời sống người dân, môi trường và các vấn đề liên quan; việc đánh giá cũng phải mang tính dự báo dài hơi. Sau đánh giá, trường hợp có lợi thì tổ chức triển khai, nếu chưa có lợi thì dừng lại và tiếp tục nghiên cứu.
Thủ tướng Chính phủ cũng lưu ý, việc này phải sớm có quyết sách đúng đắn để ổn định đời sống dân cư địa phương. Quyết sách này phải đảm bảo cơ sở khoa học và hợp lòng dân.
