Thời gian qua, du lịch nông nghiệp, nông thôn đã có sự phát triển mạnh mẽ, nhiều mô hình du lịch canh nông đã hình thành ở nhiều địa phương, phát huy hiệu quả, trở thành điểm đến thu hút sự quan tâm của du khách, góp phần phát triển kinh tế nông thôn theo hướng bền vững.
Theo thống kê chưa đầy đủ, tính đến nửa năm 2023, cả nước có khoảng gần 500 mô hình du lịch nông nghiệp, nông thôn đang hoạt động. Tuy nhiên, du lịch canh nông vẫn còn nhiều khó khăn, hạn chế trong công tác quy hoạch, định hướng phát triển, tiêu chí đánh giá chất lượng và năng lực quản lý.
Chia sẻ về vấn đề này, tại Diễn đàn “Phát triển du lịch nông nghiệp - nông thôn gắn với tiêu thụ nông đặc sản và sản phẩm OCOP”, bà Phan Yến Ly, Giám đốc Công ty Tư vấn Truyền thông và Sự kiện Cánh Cam nhận định, loại hình du lịch nông nghiệp, nông thôn Việt Nam đang phát triển nhưng chưa đi đúng hướng và thiếu bền vững như các sản phẩm sao chép, na ná giống nhau của các vùng miền gây ra sự cạnh tranh giữa các địa phương.
Để phát triển loại hình du lịch nông thôn, bà Ly cho rằng, du lịch nông nghiệp, nông thôn Việt Nam cần được tuyên truyền để thay đổi tư duy của các chủ thể tham gia xây dựng và triển khai các hoạt động du lịch nông nghiệp, nông thôn phục vụ du khách.
Bên cạnh đó, bà Ly đề xuất, từ chương trình OCOP, có thể phát triển thêm chương trình “Mỗi tỉnh thành một sản phẩm du lịch nông nghiệp, nông thôn đặc trưng”, xa hơn nữa là “Mỗi huyện, mỗi xã một sản phẩm du lịch nông nghiệp, nông thôn đặc trưng. Phong trào này sẽ giúp các sản phẩm du lịch nông nghiệp, nông thôn của các tỉnh thành không bị trùng lặp. Tránh cạnh tranh không lành mạnh, tạo nên sức hút du khách qua các thông điệp và câu chuyện truyền thông riêng biệt.
Còn theo ông Nguyễn Trọng Nghĩa, Giám đốc Công ty Saigon Asset phân tích: Việt Nam hiện có hơn 10.000 sản phẩm OCOP. Đây là cơ sở rất tốt để phát triển các tour tuyến du lịch nông thôn. Tuy nhiên để phát triển thành sản phẩm du lịch thì có 4 yếu tố cần quan tâm.
Thứ nhất, sản phẩm OCOP là sản phẩm đặc thù của từng địa phương, nhưng khi đã phát triển hơn 10.000 sản phẩm thì việc trùng lặp các sản phẩm đang diễn ra khá nhiều. Do đó, cần có bước đánh giá cụ thể hơn, chọn lọc kỹ lưỡng hơn nữa để sản phẩm OCOP thật sự là đặc sản mang tính đặc thù của địa phương đó, tạo thuận lợi hơn để phát triển du lịch nông thôn địa phương đó.
Thứ hai, sản phẩm OCOP mang tính thủ công nhưng khi sản xuất công nghiệp đại trà thì làm mất tính đặc thù thủ công của địa phương đó. Ví dụ như bánh pía Sóc Trăng có từ lâu đời, nhưng khi được sản xuất công nghiệp thì đang có mặt ở rất nhiều nơi, nhiều kênh phân phối khác nhau. Nếu muốn phát triển du lịch gắn với sản phẩm bánh pía thì cần phát triển cơ sở làng nghề thủ công. Giữ nguyên một số sản phẩm đặc thù riêng biệt cho nguyên địa phương đó.
Thứ ba, các tour tuyến đã hợp tác với nhiều đơn vị sản xuất OCOP. Ban đầu, khi các đơn vị này chưa có thương hiệu, họ khá cởi mở khi hợp tác với công ty. Nhưng khi họ có thương hiệu rồi họ lại muốn tách ra hoặc phá vỡ hợp tác. Vì vậy cần có cơ chế để đảm bảo tính bền vững hợp tác giữa các công ty du lịch nông thôn và các đơn vị địa phương.
Thứ tư, khi phát triển ở các địa phương, doanh nghiệp cũng cần tìm hiểu đặc trưng như thế nào để phát triển tour tuyến. Các tour tuyến du lịch thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm OCOP và ngược lại sản phẩm OCOP là yếu tố thúc đẩy phát triển tour tuyến địa phương đó. Từ đó sẽ tạo nên một thương hiệu hấp dẫn thị trường. Góp phần thúc đẩy sự phát triển lĩnh vực du lịch nông nghiệp gắn liền với tiêu thụ nông đặc sản và sản phẩm OCOP.
