Phát triển kinh tế tuần hoàn đã được xác định là một trong những định hướng ưu tiên

Nội dung trên được chia sẻ tại Diễn đàn Kinh tế tuần hoàn Việt Nam 2024, do Bộ Tài nguyên và Môi trường tổ chức sáng 10/12, tại Hà Nội.

Việt Nam đã chủ động xây dựng, ban hành nhiều cơ chế chính sách thúc đẩy chuyển đổi xanh, tăng trưởng xanh

Phát biểu tại diễn đàn, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Quý Kiên nhấn mạnh biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường và suy giảm hệ sinh thái tự nhiên đã và đang tạo ra những ảnh hưởng sâu rộng và kéo dài trên toàn cầu, đe dọa không chỉ tới sự phát triển bền vững của xã hội mà còn tác động nghiêm trọng đến sức khỏe, sinh kế và an ninh (liên quan đến lương thực, nguồn nước, môi trường sống,…) của con người.

Trong bối cảnh thế giới đang chứng kiến những tác động nặng nề của khủng khoảng khí hậu và ô nhiễm môi trường, tại Hội nghị COP29 với chủ đề “Đoàn kết vì một thế giới xanh,” các nguyên thủ quốc gia, các học giả và tổ chức quốc tế đã cùng nhau thảo luận và đạt được những cam kết quan trọng nhằm thực hiện hóa mục tiêu giảm mạnh phát thải khí nhà kính và đưa phát thải ròng về “0” vào năm 2050.

Là một bên tham gia tích cực và có trách nhiệm trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu, trong những năm qua, Việt Nam đã chủ động xây dựng, ban hành nhiều cơ chế chính sách thúc đẩy chuyển đổi xanh, tăng trưởng xanh.

Theo đó, phát triển kinh tế tuần hoàn đã được xác định là một trong những định hướng ưu tiên của Chính phủ Việt Nam. Tại Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng về định hướng phát triển đất nước giai đoạn 2021 - 2030, cũng đã xác định tập trung vào mục tiêu “Xây dựng nền kinh tế tuần hoàn, thân thiện với môi trường. Kinh tế tuần hoàn được xem là cách tiếp cận phù hợp nhằm quản lý chất thải, sử dụng hiệu quả tài nguyên, bảo vệ môi trường, phòng chống thiên tai và ứng phó với biến đổi khí hậu trong giai đoạn phát triển tiếp theo của đất nước.

Đến nay, phát triển kinh tế tuần hoàn đã được xác định là một trong những định hướng ưu tiên để thực hiện mục tiêu chung nhằm quản lý chất thải, sử dụng hiểu quả tài nguyên, bảo vệ môi trường, phòng chống thiên tai và ứng phó với biến đổi khí hậu. Kinh tế tuần hoàn cũng đã được lồng ghép vào các chiến lược, chương trình, đề án, quy hoạch, kế hoạch phát triển của các ngành, lĩnh vực và địa phương.

“Vì vậy, hiện thực hóa Kế hoạch hành động quốc gia thực hiện kinh tế tuần hoàn sẽ góp phần tạo động lực cho đổi mới sáng tạo và cải thiện năng suất lao động; phát triển các thực hành tốt, tạo dựng văn hóa và lối sống xanh; thúc đẩy tạo việc làm xanh và phát triển chuỗi giá trị mới trong lĩnh vực kinh tế tuần hoàn,” ông Kiên nói.

Kinh tế tuần hoàn được xem là cách tiếp cận phù hợp nhằm quản lý chất thải, sử dụng hiệu quả tài nguyên, bảo vệ môi trường, phòng chống thiên tai và ứng phó với biến đổi khí hậu trong giai đoạn phát triển tiếp theo của đất nước. Do vậy trong thời gian tới, các tổ chức, hộ gia đình, đặc biệt là cộng đồng doanh nghiệp cần tham gia tích cực, đóng góp trách nhiệm để hiện thực hóa các sáng kiến kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh, kinh tế carbon thấp, góp phần đạt được các mục tiêu phát triển bền vững đến năm 2030.

Các doanh nghiệp đóng vai trò tiên phong trong việc đổi mới sáng tạo mô hình kinh tế tuần hoàn

Để hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Quý Kiên nhấn mạnh thực hiện kinh tế tuần hoàn là nhiệm vụ liên ngành và là trách nhiệm của toàn xã hội với sự vào cuộc của các cấp bộ, ngành, địa phương, các tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân.

Do đó, Nhà nước cần đóng vai trò kiến tạo các nguồn lực như tài chính, nghiên cứu phát triển ứng dụng, chuyển giao công nghệ và sản xuất thiết bị, đào tạo nguồn lực, cung cấp nền tảng thông tin, dữ liệu về kinh tế tuần hoàn cho các doanh nghiệp trong nước; tạo không gian, động lực và điều kiện cho quá trình chuyển đổi, ứng dụng mô hình kinh tế tuần hoàn. Các tổ chức, cá nhân là động lực dẫn dắt thực hiện kinh tế tuần hoàn. Đặc biệt, các doanh nghiệp đóng vai trò tiên phong trong việc đổi mới sáng tạo mô hình kinh tế tuần hoàn, nhằm hình thành một chuỗi giá trí tuần hoàn hơn.

“Việc thúc đẩy đổi mới sáng tạo sẽ góp phần hiện thực hóa kinh tế tuần hoàn ở Việt Nam, tạo nền tảng để giải quyết hài hòa mối quan hệ giữa kinh tế với môi trường, giữa con người với tự nhiên trong bối cảnh mới”, ông Kiên nói.

Theo PGS, TS Nguyễn Đình Thọ, Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách Tài nguyên và Môi trường, kinh tế tuần hoàn là một phương pháp tiếp cận đột phá nhằm thay đổi cách quản lý tài nguyên, sản xuất và tiêu dùng để đạt được mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính. Các chiến lược hiện tại về chuyển đổi sang năng lượng tái tạo và cải thiện hiệu quả năng lượng chỉ giải quyết được 55% lượng khí thải toàn cầu.

Kinh tế tuần hoàn mang lại giải pháp bổ sung giúp giải quyết 45% lượng khí thải còn lại. Điều này đặc biệt quan trọng khi các lĩnh vực vật liệu chiếm phần lớn lượng phát thải như xi măng, nhựa, thép, nhôm và thực phẩm. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng trở thành vấn đề cấp bách toàn cầu, kinh tế tuần hoàn mang lại giải pháp cho vấn đề cạn kiệt tài nguyên, đóng góp vào việc quản lý chất thải carbon và thúc đẩy phát triển bền vững.

Bà Ramla Khalidi, Trưởng đại diện thường trú Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) tại Việt Nam cho rằng, để đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế tuần hoàn, Việt Nam cần lồng ghép thiết kế sinh thái, thiết kế tuần hoàn vào các chính sách và đưa các mục tiêu có thể đo lường được vào lộ trình kinh tế tuần hoàn, thúc đẩy đổi mới và khả năng cạnh tranh. Ưu tiên các ngành chính như nông nghiệp, điện tử, nhựa, dệt may và vật liệu xây dựng để giúp Việt Nam đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế và mở ra các cơ hội cho tăng trưởng bền vững. Đảm bảo các thể chế hiệu quả và cấu trúc quản trị hợp lý sẽ giảm bớt rào cản và thúc đẩy đổi mới.

Diễn đàn Kinh tế Tuần Hoàn Việt Nam 2024 là dịp để các bên liên quan từ chính phủ, doanh nghiệp, cộng đồng và các tổ chức xã hội thảo luận và tìm kiếm giải pháp cho một nền kinh tế bền vững.

Mô hình kinh tế tuần hoàn đòi hỏi sự đầu tư lớn về thời gian, công sức và nguồn lực. Tuy nhiên, nếu triển khai hiệu quả, nó sẽ mở ra cơ hội phát triển kinh tế mới, tạo ra những sản phẩm và dịch vụ có giá trị gia tăng cao, đồng thời giúp Việt Nam tiến gần hơn đến mục tiêu phát triển bền vững.

Trong bối cảnh toàn cầu đang đối mặt với khủng hoảng khí hậu và ô nhiễm môi trường, việc thúc đẩy kinh tế tuần hoàn không chỉ là một giải pháp cho Việt Nam mà còn là trách nhiệm của cộng đồng quốc tế.

Việt Nam mong muốn tiếp tục nhận được sự hỗ trợ từ các tổ chức quốc tế trong việc xây dựng chính sách, chuyển giao công nghệ và ứng dụng các mô hình kinh tế tuần hoàn, từ đó góp phần vào mục tiêu phát triển bền vững toàn cầu./.