Nữ thủ lĩnh OCOP vùng cao

Cơ duyên với cây nghệ

Người mở đường cho sự thay đổi ấy là chị Trần Thị Sáu, Giám đốc Hợp tác xã Nông, lâm nghiệp tổng hợp Ngọc Sơn, người đã dành gần 10 năm để gây dựng thương hiệu tinh bột nghệ đạt chuẩn OCOP, đưa 9 sản phẩm từ núi rừng đến tay người tiêu dùng cả nước và bước đầu vươn ra quốc tế.

Năm 2015, khi còn là giáo viên, chị Sáu từng không khỏi chạnh lòng khi thấy người dân bỏ mặc những bao củ nghệ bên đường vì “không ai mua, chẳng ai cần”. Ý nghĩ đó thôi thúc chị mày mò tìm hiểu cách chế biến, dù ban đầu mọi khâu đều thủ công và đầy rẫy thất bại.

“Lúc ấy, thị trường mù mịt, gia đình lo lắng, nhiều người khuyên nên dừng lại. Nhưng tôi tin nghệ là loại cây quý, nếu biết khai thác đúng cách sẽ có giá trị,” chị Sáu nhớ lại.

Đam mê và sự bền bỉ đã giúp chị từng bước vượt qua khó khăn. Những gói bột nghệ nguyên chất đầu tiên tuy chưa mang lại lợi nhuận, nhưng đã khẳng định hướng đi không hề sai.

Chỉ một năm sau, chị Sáu thành lập Hợp tác xã Nông, lâm nghiệp tổng hợp Ngọc Sơn, đánh dấu bước ngoặt từ sản xuất thủ công sang tổ chức sản xuất bài bản. Nhờ sự hỗ trợ từ các chương trình khuyến công và OCOP, hợp tác xã đầu tư dây chuyền chế biến hiện đại, xây dựng quy trình chuẩn hóa, hình thành chuỗi khép kín từ trồng, sơ chế, sấy, nghiền, lọc cho tới đóng gói sản phẩm.

Hiện hợp tác xã có 9 sản phẩm đạt OCOP, trong đó 2 sản phẩm tinh bột nghệ vàng 4 sao cấp tỉnh, được đánh giá cao về độ tinh khiết, giữ nguyên dược tính và đáp ứng yêu cầu an toàn thực phẩm. Doanh thu hằng năm đạt 3–5 tỷ đồng, tạo việc làm ổn định cho gần chục lao động với thu nhập 8–10 triệu đồng/tháng.

Nhờ đó, cây nghệ trở thành cây trồng chủ lực ở nhiều hộ gia đình. Bà Nông Thị Uy, dân tộc Tày, chia sẻ: “Trước kia, trồng ngô sắn thu nhập chỉ cầm chừng. Giờ trồng nghệ, mỗi năm nhà tôi có thêm trên 30 triệu đồng. Nhờ cây nghệ mà gia đình thoát nghèo.”

Còn bà Mua Mí Mỷ (dân tộc Dao, thôn Pó Pèng) bày tỏ: “Ngày xưa, nghệ trồng xong không ai mua, coi như bỏ đi. Giờ có hợp tác xã, mỗi vụ gia đình tôi thu được vài chục triệu, đời sống khá lên nhiều.”

Không chỉ dừng ở sản xuất, hợp tác xã còn mở rộng liên kết vùng nguyên liệu với hơn 100 hộ dân ở các xã: Minh Ngọc, Minh Sơn, xã Bắc Mê... Các hộ được hỗ trợ giống, phân bón, kỹ thuật canh tác và bao tiêu toàn bộ sản phẩm với giá cao hơn thị trường.

Lan tỏa giá trị kinh tế xanh

Tinh bột nghệ Ngọc Sơn hiện đã có mặt trên nhiều thị trường trong nước và bước đầu xuất khẩu sang Nhật Bản. Trong thời gian tới, hợp tác xã dự kiến nâng số hộ dân liên kết lên khoảng 200 hộ, mở rộng nhà xưởng, nâng cấp thiết bị, hướng đến sản xuất theo chuẩn hữu cơ để đáp ứng các yêu cầu khắt khe của thị trường quốc tế.

Chị Sáu khẳng định: Để đứng vững trên thị trường, chúng tôi phải không ngừng khẳng định chất lượng sản phẩm, từng bước chuẩn hóa về mẫu mã bao bì, quy cách đóng gói… Khi khẳng định được chỗ đứng tại thị trường trong nước, HTX bắt đầu thăm dò, tìm kiếm thị trường xuất khẩu với mục tiêu đưa đặc sản tinh bột nghệ vươn ra “biển lớn”.

“Mục tiêu của chúng tôi là đưa toàn bộ 9 sản phẩm đạt hạng 4 sao trở lên, từng bước xây dựng thương hiệu OCOP quốc gia, góp phần quảng bá sản phẩm vùng cao ra thế giới.”

Theo ông Trương Trung Sơn, Chủ tịch UBND xã Minh Ngọc, tỉnh Tuyên Quang: “Hợp tác xã Nông, lâm nghiệp tổng hợp Ngọc Sơn là điển hình trong phát triển nông nghiệp gắn với kinh tế xanh. Mô hình này không chỉ tạo thu nhập, việc làm cho bà con, mà còn thay đổi tư duy sản xuất của nông dân theo hướng chuyên nghiệp, có thị trường và có trách nhiệm với môi trường.”

Những cánh đồng nghệ giờ đây không chỉ phủ xanh triền đồi, cải tạo đất mà còn trở thành nguồn sống mới cho cộng đồng. Và câu chuyện về chị Sáu người phụ nữ vùng cao dám nghĩ, dám làm là minh chứng sinh động cho sức mạnh của khởi nghiệp nông nghiệp xanh, gắn với chương trình OCOP, từ những điều giản dị nơi núi rừng.