Cơ hội cho người trồng dưa hấu và doanh nghiệp xuất khẩu
Ông Ngô Xuân Nam, Phó Giám đốc Văn phòng Thông báo và Điểm Hỏi đáp Quốc gia về Vệ sinh Dịch tễ và Kiểm dịch Động Thực vật (Văn phòng SPS Việt Nam) đánh giá, đây là tin vui với nông dân trồng dưa hấu và doanh nghiệp xuất khẩu nông sản Việt Nam sang thị trường Trung Quốc; đồng thời cho biết, nội dung của Nghị định thư có năm vấn đề cần lưu ý.
Một là: Nghị định thư đã xác định rõ các yêu cầu về nhập khẩu nhằm đảm bảo quả dưa hấu tươi của Việt Nam tuân thủ các luật cũng như quy định và các tiêu chuẩn liên quan đến vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm và yêu cầu kiểm dịch thực vật của Trung Quốc. Từ đó, các vùng trồng cũng như các cơ sở đóng gói của Việt Nam phải tuân thủ các quy định này.
“Như vậy phải lưu ý ở điểm này có hai vấn đề phải quan tâm là vệ sinh an toàn thực phẩm và đối tượng kiểm dịch,” ông Ngô Xuân Nam nhấn mạnh.
Nội dung thứ hai cần quan tâm là quả dưa hấu tươi của Việt Nam khi xuất khẩu sang Trung Quốc thì không được nhiễm năm đối tượng kiểm dịch thực vật còn sống mà Trung Quốc quan tâm bao gồm: ba loài ruồi đục quả, một loài rệp và một vi khuẩn.
Khi xuất khẩu dưa hấu tươi vào thị trường Trung Quốc thì sản phẩm không được phép nhiễm các đối tượng kiểm dịch này. Nếu sản phẩm bị nhiễm một trong năm đối tượng trên sẽ vi phạm quy định của thị trường Trung Quốc.
Nội dung thứ ba cần quan tâm là tất cả các vùng trồng, các cơ sở đóng gói dưa hấu tươi xuất khẩu sang Trung Quốc phải được đăng ký và được cả Bộ Nông nghiệp Phát triển Nông thôn và Tổng cục Hải quan Trung Quốc cấp mã.
Vườn trồng phải áp dụng thực hành nông nghiệp tốt (GAP) và phải đảm bảo giám sát vườn trồng, giám sát quy trình đóng gói.
Nội dung thứ tư là cơ sở đóng gói phải xây dựng được hệ thống truy xuất nguồn gốc để đảm bảo quả dưa hấu tươi xuất sang Trung Quốc là có thể truy xuất được đến vùng trồng đã được cấp mã số.
Như vậy, chúng ta phải có sổ hồ sơ, sổ sách ghi chép rõ ràng để phục vụ việc truy xuất nguồn gốc khi mà không may xảy ra sự cố về mất an toàn thực phẩm hoặc vi phạm đối tượng kiểm dịch. Điều này cũng thể hiện sự minh bạch của sản phẩm khi xuất khẩu sang Trung Quốc.
Vấn đề cuối cùng là các lô hàng dưa hấu của Việt Nam được xuất khẩu qua tất cả các cửa khẩu đã được Tổng cục Hải quan Trung Quốc cấp phép nhập khẩu trái cây tươi.
Những kỳ vọng thúc đẩy xuất khẩu nông sản Việt
Với việc dưa hấu vừa được phép xuất khẩu chính ngạch vào Trung Quốc, đến thời điểm này đã có 14 loại nông sản của Việt Nam được xuất khẩu chính ngạch vào thị trường Trung Quốc.
Ông Phùng Đức Tiến, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT, cho biết thị trường Trung Quốc dẫn đầu trong tổng giá trị xuất khẩu nông, lâm, thủy sản Việt Nam, với khoảng 11,5 tỷ USD trong 11 tháng của 2023, chiếm tỷ trọng 23,2%.
Sở dĩ xuất khẩu nông, lâm, thủy sản sang Trung Quốc tăng trưởng mạnh trong năm nay - với mức tăng trưởng 18% so với cùng kỳ năm trước, là nhờ nhiều Nghị định thư giữa Việt Nam và Trung Quốc đã được ký kết trong năm 2022, giúp nhiều loại nông sản đã được xuất khẩu chính ngạch vào thị trường này.
Mặt khác, Trung Quốc bãi bỏ chính sách Zero Covid, giảm bớt và đi đến bãi bỏ các biện pháp kiểm soát dịch chặt chẽ, giúp giải phóng nhu cầu tiêu dùng khổng lồ của thị trường, đồng thời giúp quá trình thông quan xuất nhập khẩu hàng hóa, nhanh chóng, thuận lợi hơn.
Trung Quốc hiện chiếm gần 54% tổng giá trị xuất khẩu rau quả Việt Nam; trong đó tới 90% sản lượng trái vải xuất khẩu, 80% sản lượng thanh long xuất khẩu, hơn 90% sản lượng sắn và sản phẩm chế biến từ sắn.
Đáng chú ý, sầu riêng tươi là loại trái cây có giá trị kinh tế cao và rất được người tiêu dùng Trung Quốc ưa chuộng, với kim ngạch xuất khẩu riêng mặt hàng này sang Trung Quốc trong 11 tháng đã đạt hơn 2,1 tỷ USD.
Ông Huỳnh Tấn Đạt - Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NN-PTNT) đến cuối năm 2023 đã có 162 vùng trồng dưa hấu và hơn 1.000 cơ sở đóng gói tại 38 tỉnh được cấp mã số để xuất khẩu dưa hấu sang Trung Quốc.
Như vậy, đến nay Việt Nam có các loại trái cây, nông sản xuất khẩu theo hình thức ký kết nghị định thư sang Trung Quốc gồm măng cụt, thạch đen, sầu riêng, chuối, khoai lang, dưa hấu.
Theo Tổng cục Hải quan, chỉ tính trong 10 tháng của năm 2023, kim ngạch xuất khẩu dưa hấu của Việt Nam sang Trung Quốc đạt 44 triệu USD, tăng 162% so với cùng kỳ năm ngoái. Hiện, 90% lượng dưa hấu nhập khẩu của Trung Quốc đến từ Việt Nam.
Về lộ trình thực hiện nghị định thư xuất khẩu dưa hấu sang Trung Quốc, ông Ngô Xuân Nam cho biết ngay sau khi Nghị định thư có hiệu lực đòi hỏi từ vùng trồng đến cơ sở đóng gói phải chuẩn hóa, tuân thủ theo quy định, yêu cầu của thị trường nhập khẩu. Đây là điều kiện rất thuận lợi cho vùng trồng của Việt Nam, cho người nông dân và hợp tác xã cũng như các cơ sở đóng gói liên quan đến sản phẩm dưa hấu xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc./.
