Ngày 11-4, Bộ Công thương đã ban hành văn bản số 2515/BCT-XNK yêu cầu tăng cường quản lý nguyên liệu nhập khẩu để sản xuất hàng hóa xuất khẩu, nhằm ngăn chặn nguy cơ gian lận xuất xứ trong bối cảnh tình hình thương mại quốc tế diễn biến phức tạp.
Theo Bộ Công thương, hiện nay, Hoa Kỳ đang siết chặt chính sách thuế quan với nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Do đó, để chủ động thích ứng với tình hình mới, vì lợi ích hài hòa của Việt Nam với các đối tác mà không ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, xuất khẩu của doanh nghiệp Việt Nam, Bộ Công Thương đề nghị các hiệp hội, ngành hàng xuất khẩu phối hợp chặt chẽ với các cơ quan quản lý nhà nước để kịp thời thông tin về cơ chế chính sách, động thái thị trường thương mại quốc tế nhằm khuyến cáo, hướng dẫn các doanh nghiệp hội viên chủ động phương án trong sản xuất và xuất khẩu.
Bên cạnh đó, Hiệp hội ngành hàng xuất khẩu là đầu mối hỗ trợ doanh nghiệp hội viên mở rộng, đa dạng hoá nguồn cung nguyên liệu đầu vào phục vụ sản xuất hàng xuất khẩu, hạn chế phụ thuộc vào một thị trường nguyên liệu nhập khẩu.
Hiệp hội ngành hàng cũng cần khuyến cáo các doanh nghiệp hội viên lưu ý bảo đảm nguồn gốc nguyên liệu đầu vào phục vụ sản xuất, đáp ứng yêu cầu nước nhập khẩu về vệ sinh an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc, tránh gian lận xuất xứ hàng hoá.
Đối với doanh nghiệp xuất khẩu, Bộ Công Thương yêu cầu chủ động xây dựng kế hoạch thích ứng với tình hình thương mại quốc tế mới thông qua tìm kiếm khách hàng, đối tác từ các thị trường nhập khẩu còn nhiều dư địa, tiềm năng để khai thác và phát triển.
Ngoài ra, doanh nghiệp xuất khẩu cần lưu ý cân nhắc nguồn cung nguyên liệu để sản xuất hàng hoá xuất khẩu, bảo đảm yêu cầu của nhà nhập khẩu, truy xuất nguồn gốc sản phẩm và xuất xứ hàng hoá xuất khẩu.
Trên thực tế, thời gian qua, ngành hải quan đã phát hiện, xử lý nhiều vụ vi phạm về xuất xứ hàng hóa. Một số phương thức, cách thức, thủ đoạn gian lận xuất xứ điển hình được phát hiện như: doanh nghiệp nhập hàng hóa từ nước ngoài vào Việt Nam, dán mác hàng hóa xuất xứ Việt Nam sau đó xuất khẩu; hoặc doanh nghiệp có dây chuyền máy móc nhưng sản phẩm xuất khẩu không đủ điều kiện đáp ứng tiêu chuẩn xuất xứ Việt Nam theo quy định của pháp luật...
Cách đây ít ngày (ngày 7-4), Chánh văn phòng thường trực Ban Chỉ đạo 389 quốc gia Lê Thanh Hải đã ký văn bản gửi các thành viên Ban Chỉ đạo 389 quốc gia và Trưởng Ban Chỉ đạo 389 các tỉnh, thành phố về việc tăng cường chống gian lận thương mại liên quan đến xuất xứ hàng hóa.
Theo đó, Văn phòng Ban Chỉ đạo 389 quốc gia đề nghị ban chỉ đạo 389 các bộ, ngành, địa phương chỉ đạo các cơ quan, lực lượng chức năng tăng cường kiểm soát, xử lý các hành vi vận chuyển hàng hóa giả mạo xuất xứ Việt Nam qua biên giới, qua các cửa khẩu đường bộ, cảng biển, cảng hàng không quốc tế.
Đồng thời, kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ, đảm bảo việc cấp giấy chứng nhận xuất xứ Việt Nam đối với các loại hàng hóa xuất khẩu có sử dụng nguyên liệu, vật tư có nguồn gốc nhập khẩu.
Bên cạnh đó, các đơn vị tiếp tục rà soát các quy định còn sơ hở, bất cập trong việc xác định xuất xứ hàng hóa để sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện theo thẩm quyền hoặc đề xuất cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện theo quy định của pháp luật.
Tính đến hết quý I-2025, xuất nhập khẩu hàng hoá vẫn là điểm sáng trên bức tranh kinh tế cả nước. Theo Cục Thống kê – Bộ Tài chính, kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hoá 3 tháng đầu năm 2025 đạt 202,52 tỷ USD, tăng 13,7% so với cùng kỳ năm trước.
Trong đó, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa đạt 102,84 tỷ USD, tăng 10,6% so với cùng kỳ năm trước. Kim ngạch nhập khẩu hàng hóa đạt 99,68 tỷ USD, tăng 17,0% so với cùng kỳ năm trước.
