Trước thực tế trên, ngành nông nghiệp, chính quyền các địa phương và nông dân trong tỉnh Lào Cai đã có nhiều giải pháp vừa bảo đảm cung cấp đủ thực phẩm dịp cuối năm. Từ đó, góp phần nâng cao thu nhập cho nông dân và gia tăng giá trị cây trồng vụ Đông.
* Khắc phục khó khăn do đại dịch
Những ngày này, nông dân tỉnh Lào Cai đang khẩn trương xuống đồng chăm sóc rau màu vụ Đông. Đại dịch COVID-19 đã tác động không nhỏ đến ngành nông nghiệp từ khâu sản xuất đến vận chuyển và tiêu thụ sản phẩm. Nhiều loại vật tư như giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật... có xu hướng tăng dẫn đến chi phí sản xuất tăng.
Thị trường tiêu thụ nông sản cũng gặp vô vàn khó khăn. Chi phí vận chuyển tăng làm tăng giá thành sản phẩm, hàng hoá lưu thông khó khăn, trong khi các mặt hàng nông sản (đặc biệt là rau màu) nếu không tiêu thụ nhanh, kịp thời thì sẽ ảnh hưởng đến chất lượng, giá cả.
Những năm trước, ngành nông nghiệp Lào Cai có kế hoạch sản xuất vụ Đông đều trên 10.000 ha. Nhưng năm nay, con số này chỉ còn hơn 4.000 ha. Theo Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lào Cai Đỗ Văn Duy, vụ Đông 2021-2022, ngành nông nghiệp hướng tới việc thay đổi tư duy chuyển từ sản xuất an sinh sang sản xuất hàng hoá tập trung, nâng cao giá trị sản phẩm.
Để làm được điều đó, ngành nông nghiệp đề ra nhiều giải pháp trong sản xuất vụ Đông. Trước những khó khăn do giá vật tư nông nghiệp tăng cao, thị trường tiêu thụ hạn chế, ngành nông nghiệp hướng dẫn, chỉ đạo nhân dân tăng cường sử dụng các loại phân hữu cơ sẵn có tại địa phương.
Cùng đó, yêu cầu các địa phương chủ động xây dựng kế hoạch sản xuất và chuẩn bị vật tư nông nghiệp đầy đủ, bố trí cơ cấu cây trồng hợp lý (ưu tiên trồng các cây có củ, quả thuận tiện trong vận chuyển và bảo quản lâu dài như khoai tây, khoai lang, cà chua, su hào, củ cải...). Ngoài ra, tăng cường liên kết với các doanh nghiệp, hợp tác xã; ứng trước vật tư cho nhân dân ngay từ đầu vụ và bao tiêu sản phẩm nhằm nâng cao giá trị.
Những giải pháp này bước đầu đã đem lại hiệu quả. Người dân tích cực, chủ động trong sản xuất, tuân thủ nghiêm các hướng dẫn, khuyến cáo của ngành nông nghiệp. Không chỉ bố trí cơ cấu cây trồng hợp lý, họ còn tăng cường liên kết sản xuất để tìm đầu ra cho sản phẩm.
Từ sớm tinh mơ, vợ chồng anh Vùi A Lùi, thông Làng Kim, xã Quang Kim, huyện Bát Xát đã kịp chở 2 chuyến rau chợ đổ buôn. Anh Lùi cho biết, trên 6.000 m2 đất này, gia đình chỉ trồng lúa 1 vụ còn lại tập trung trồng rau màu các loại và dưa chuột, chanh leo mang lại hiệu quả kinh tế cao.
Năm nay, do chủ động được tình hình dự báo thời tiết nên ngay từ tháng 9 anh Lùi đã cải tạo, làm đất để chuẩn bị xuống giống súp lơ, cải làn, su hào và đậu đỗ sớm để thu hoạch rau bán ngay từ đầu vụ, đem lại giá trị kinh tế cao. Bên cạnh đó, anh tập trung gieo các loại rau cải ngắn ngày, rau bí... Những ngày này, vợ chồng anh Lùi đang tích cực ra đồng chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh và trồng gối các loại rau không để đất nghỉ.
Đặc biệt, tuân thủ hướng dẫn của ngành nông nghiệp trong việc sử dụng các loại phân hữu cơ có sẵn, để hạn chế tác động của giá vật tư nông nghiệp tăng cao, ngay từ đầu năm, gia đình anh chủ động ủ hoai phân chuồng từ 12 con trâu của gia đình để phục vụ trồng cây vụ Đông. Nhờ đó, rau không chỉ sinh trưởng tốt, mạnh khỏe mà giá cả hợp lý.
Gia đình anh Lương Văn An, thôn Giao Ngay, xã Thống Nhất, thành phố Lào Cai năm nay trồng 2.000 m2 cà chua. Đang tất bật thu hoạch lứa cà chua chín sớm để chuẩn bị cung cấp cho các đầu mối ở chợ đêm Lào Cai, anh cho biết, do năm nay thời tiết diễn biến phức tạp nên gia đình luôn chủ động trong khâu gieo trồng và chăm sóc, điều kiện về giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật để đảm bảo sản xuất đạt được thắng lợi theo đúng khung lịch thời vụ.
Được sự hướng dẫn của khuyến nông xã, gia đình bố trí trồng luân canh, xen canh, rải vụ các loại rau ăn lá, tăng cường đầu tư chăm sóc để nâng cao năng suất, đảm bảo nguồn cung, hạn chế tình trạng dư thừa trong thời gian chính vụ. Những năm gần đây, gia đình anh cùng một số hộ liên kết với doanh nghiệp trồng cà chua. Có liên kết sản xuất, gia đình yên tâm hơn vì không phải lo tìm đầu ra cho sản phẩm - anh An khẳng định.
* Được mùa, được giá
Với sự chủ động tích cực của ngành nông nghiệp, chính quyền và người dân các địa phương, vụ Đông năm 2021-2022 của Lào Cai đạt hiệu quả tốt. Hiện sản lượng cây trồng vụ Đông sản xuất ra không chỉ đáp ứng nhu cầu thị trường mà giá bán tăng cao so với cùng kỳ, không có tình trạng tồn đọng sản phẩm như các năm trước.
Ước tính của ngành nông nghiệp, tổng giá trị sản xuất cây trồng vụ Đông 2021-2022 của Lào Cai đạt trên 372 tỷ đồng, giá trị bình quân trên đơn vị canh tác đạt hơn 93 triệu đồng/ha, tăng 7,7 triệu đồng/ha so năm 2020, góp phần nâng cao thu nhập của người dân; trong đó, vụ Đông của thành phố Lào Cai, thị xã Sa Pa và huyện Bảo Thắng có giá trị bình quân đạt từ 100 triệu đồng/ha đến 300 triệu đồng/ha.
Nông dân Lào Cai hiện đang rất phấn khởi vì sản xuất vụ Đông được mùa, được giá. Anh Vùi A Lùi, thôn Làng Kim, xã Quang Kim, Bát Xát cho biết, năm nay tất cả loại rau giá cao gấp đôi so với mọi năm, gia đình rất phấn khởi. Gia đình anh vừa bán 2.000 cây bắp cải trên diện tích 800 m2 đã thu lãi được khoảng 40 triệu đồng. Ước tính vụ Đông năm nay, anh Lùi thu lãi khoảng 250-300 triệu đồng.
Phó Chủ tịch UBND huyện Bát Xát Phạm Năng Chung cho biết, để tăng giá trị cây trồng vụ đông, ngoài bố trí cơ cấu cây trồng hợp lý, huyện đã và đang đẩy mạnh liên kết sản xuất đối với các cây trồng vụ Đông có giá trị kinh tế cao, trồng tập trung, sản xuất theo đơn đặt hàng của doanh nghiệp, hợp tác xã để nâng cao giá trị, tạo điều kiện cho doanh nghiệp, hợp tác xã đầu tư liên kết sản xuất bao tiêu sản phẩm cho nhân dân. Ước tính, vụ Đông năm nay, trên 70% sản lượng có đầu ra ổn định.
Anh Lương Văn An, thôn Giao Ngay, xã Thống Nhất, thành phố Lào Cai cho biết, giá cà chua bình quân từ đầu vụ đến giờ dao động từ 25.000 - 30.000 đồng/kg. Ước tính, cả vụ gia đình anh thu được khoảng 14-15 tấn. Với mức giá này, vụ Đông năm nay gia đình có thể thu về khoảng 250 triệu đồng.
Theo ông Trần Đình Ngọc, Phó Trưởng phòng Kinh tế thành phố Lào Cai, vụ Đông năm nay nông dân thành phố Lào Cai được mùa và thắng lớn. Trung bình thu nhập của bà con dao động từ 250-300 triệu đồng/ha/vụ.
Hiện diện tích cây trồng vụ Đông toàn tỉnh Lào Cai đạt 4.142 ha, bằng 103,5% so với kế hoạch. Trên 4.000 ha sản xuất vụ Đông hiện nay cơ bản là diện tích sản xuất rau hàng hóa, có giá trị như bắp cải, đậu đỗ, cà chua, súp lơ, đậu hà lan, dưa chuột, khoai tây… gắn với liên kết tiêu thụ sản phẩm ổn định. Đối với diện tích còn lại, các địa phương đang tích cực tổ chức sản xuất ngô sinh khối, rau ăn lá ngắn ngày, rau bản địa… nhằm đảm bảo an sinh, đáp ứng nhu cầu rau xanh tại chỗ và phục vụ chăn nuôi nhất là khu vực đồng bào vùng cao./.
