Cơ sở xây dựng phương án
Rừng phòng hộ Chư Mố có tổng diện tích 24.969,15 ha, nằm trên địa bàn ba xã Chư Mố, Ia Kdăm (huyện Ia Pa) và Yang Nam (huyện Konchro). Trong đó, diện tích đất lâm nghiệp chiếm 23.915,38ha, với phần lớn là rừng tự nhiên (19.107,03ha), còn lại là đất nông nghiệp, mặt nước và giao thông. Địa hình khu vực phức tạp, nhiều đường mòn, giao thông khó khăn, đặc biệt vào mùa mưa. Hệ thống sông suối có nước quanh năm nhưng vào mùa khô, lưu lượng nước giảm mạnh, làm tăng nguy cơ cháy rừng.
Nguy cơ cháy rừng tại khu vực này chủ yếu do hoạt động đốt nương, làm than, săn bắt, tìm mật ong và sử dụng lửa bừa bãi của người dân. Đặc biệt, vào mùa khô, rừng khộp rụng lá nhiều, tạo lớp vật liệu dễ cháy, trong khi nhận thức về bảo vệ rừng của người dân vẫn còn hạn chế. Giai đoạn 2020-2024, khu vực này đã xảy ra một số vụ cháy nhỏ (cháy lướt dưới tán rừng) nhưng chưa ảnh hưởng nghiêm trọng đến tài nguyên rừng.
Công tác phòng cháy, chữa cháy rừng (PCCCR) hiện do lực lượng gồm 21 người trực thuộc, 181 người nhận khoán bảo vệ rừng, phối hợp với kiểm lâm, công an và chính quyền địa phương thực hiện. Phương tiện chữa cháy còn thô sơ, chủ yếu gồm xe bán tải, xe máy và dụng cụ thủ công như dao, cuốc, xẻng, xô nước. Các biện pháp PCCCR được triển khai gồm tuần tra, thu gom vật liệu dễ cháy, tuyên truyền nâng cao ý thức người dân, lắp đặt bảng cảnh báo cháy và xây dựng chòi canh lửa.
Những yếu tố tự nhiên như mùa khô kéo dài, nhiệt độ cao, gió mạnh và địa hình phức tạp góp phần làm tăng nguy cơ cháy rừng. Bên cạnh đó, một bộ phận người dân vẫn phụ thuộc vào rừng, thu nhập thấp nên tiếp tục khai thác lâm sản trái phép, trong khi nhận thức về PCCCR chưa cao. Để giảm thiểu nguy cơ cháy rừng, cần tăng cường đầu tư về kinh phí, cơ sở hạ tầng và đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao ý thức cộng đồng.
Phương án phòng cháy chữa cháy rừng (PCCCR)
Lực lượng PCCCR tại chỗ của đơn vị gồm 21 người gồm lực lượng QLBVR các trạm, tổ BVR cùng với lực lượng bộ phận văn phòng thường xuyên phối hợp tuần tra, kiểm tra trong công tác bảo vệ rừng và phòng cháy chữa cháy rừng trong toàn lầm phần của đơn vị . Mỗi trạm, tổ luôn có ít nhất từ 3-4 người thực hiện công tác tuần tra, canh gác, kiểm soát chặt chẽ người và phương tiện ra vào rừng, nhất là các khu vực trọng điểm dễ cháy, bảo đảm phát hiện và dập tắt ngay đám cháy khi mới phát sinh.
Ngoài lực lượng tại chỗ và cố định nêu trên, đơn vị huy động thêm 181 người chia thành 15 tổ PCCCR là người dân thuộc xã Chư Mố và Ia Kdăm tham gia vào tổ chức lực lượng PCCCR. Đây là lực lượng thuộc đối tượng nhận khoán BVR, ngoài thực hiện nhiệm vụ công tác QLBVR tại lô giao khoán, hộ khoán có trách nhiệm phối hợp với lực lượng BVR thực hiện công tác PCCCR tại lô giao khoán.
Để làm tốt công tác PCCCR, hàng năm đơn vị kiện toàn Ban chỉ huy PCCCR, Ban chỉ huy hoạt động thông qua nội dung, quy chế hoạt động của BCH PCCCR. BCH gồm đồng chí Phó trưởng ban phụ trách làm trưởng ban chỉ huy, chịu trách nhiệm trước Ban quản lý và cấp trên về việc tổ chức thực hiện công tác PCCCR và mỗi trạm, tổ BVR và văn phòng đều có 1 người là thành viên của Ban chỉ huy chịu trách nhiệm nắm bắt, báo cáo tình hình PCCCR của các trạm cho trưởng BCH. Đồng thời triển khai, phổ biến các nhiệm vụ, yêu cầu của BCH cho các thành viên trong trạm nắm bắt kịp thời để công tác PCCCR trong mùa khô đạt hiệu quả .
Các biện pháp PCCCR bao gồm: tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng thông qua phổ biến pháp luật, ký cam kết an toàn lửa rừng, lắp đặt biển báo và xây dựng bảng cảnh báo nguy cơ cháy rừng. Đơn vị cũng khoanh vùng trọng điểm cháy, tập trung vào các khu vực gần dân cư, đường giao thông và nương rẫy. Đặc biệt, vào mùa khô (từ tháng 12 đến tháng 5), lực lượng PCCCR tuần tra 24/24 giờ để phát hiện và xử lý kịp thời các vụ cháy rừng.
Trang bị PCCCR bao gồm 21 xe máy, 1 ô tô bán tải cùng các dụng cụ thủ công như bàn dập lửa, xô nước, dao, cào và cuốc. Kinh phí thực hiện phương án đến từ nguồn dịch vụ môi trường rừng năm 2025.
Phương án xử lý cháy rừng
Giả định khi xảy cháy rừng thông thường, đám cháy xảy ra tại tiểu khu 1190, xã Ia Kdăm, với diện tích khoảng 1.500m², chủ yếu là rừng gỗ tự nhiên nghèo. Đám cháy được phát hiện sớm, chưa lan rộng nhưng có nguy cơ vượt tầm kiểm soát. Lực lượng chữa cháy tại chỗ gồm trạm Ia Kdăm và hộ khoán xã Ia Kdăm được huy động để dập lửa bằng các phương tiện thủ công như dao, rựa, cuốc, xô nước. Nếu cháy lan rộng, đơn vị sẽ báo cáo cấp huyện để được hỗ trợ. Sau khi dập tắt đám cháy, công tác khắc phục hậu quả bao gồm thống kê thiệt hại, cứu chữa người bị thương và bảo vệ, phục hồi rừng.
Đối với tình huống cháy rừng phức tạp, đám cháy cũng xảy ra tại tiểu khu 1190 nhưng với diện tích lớn hơn, khoảng 10.000m². Gió lớn khiến lửa lan nhanh, gây khó khăn trong việc kiểm soát. Để xử lý, lực lượng chữa cháy được huy động tối đa từ các xã lân cận, Ban Quản lý rừng phòng hộ, kiểm lâm, UBND và các đơn vị liên quan. Phương pháp chữa cháy bao gồm dập lửa bằng cành cây tươi, xô nước, làm băng cản lửa và khoanh vùng đám cháy để kiểm soát tình hình. Nếu cháy vượt tầm kiểm soát, huyện đội và trung tâm y tế sẽ được huy động hỗ trợ. Sau khi đám cháy được dập tắt, đơn vị sẽ thực hiện báo cáo tình hình, thống kê thiệt hại, cấp cứu người bị thương và triển khai kế hoạch phục hồi rừng.
Ban quản lý rừng phòng hộ Chư Mố yêu cầu các thành viên BCH PCCCR đơn vị, lực lượng PCCCR tại chỗ theo dõi và nắm chắc diện tích rừng và đất lâm nghiệp được giao quản lý; tăng cường thực hiện các biện pháp quản lý bảo vệ rừng và PCCCR trên địa bàn, nhất là các khu vực trọng điểm và diện tích rừng trồng của đơn vị có nguy cơ xảy ra cháy cao; sẵn sàng huy động lực lượng, phương tiện, thiết bị, dụng cụ chữa cháy rừng khi có cháy rừng xảy ra./.
