Đề xuất sầu riêng Tây Nguyên có phòng kiểm định chất lượng “ngay tại vườn”

Phát biểu tại “Hội nghị phát triển ngành hàng sầu riêng bền vững” diễn ra chiều 24/5 tại TP. Buôn Ma Thuột (Đắk Lắk), Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy cho biết xuất khẩu sầu riêng đang có dấu hiệu giảm sút nghiêm trọng. Trong 4 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu chỉ đạt 130 triệu USD, giảm mạnh so với con số 500 triệu USD cùng kỳ năm 2024.

Nguyên nhân chính là sự phụ thuộc gần như tuyệt đối vào thị trường Trung Quốc (chiếm 97,2%) và việc chưa kiểm soát tốt chất lượng đầu ra theo yêu cầu quốc tế.

Theo quy định của Tổng cục Hải quan Trung Quốc, từ ngày 10/1/2025, tất cả lô sầu riêng từ Thái Lan và Việt Nam nhập khẩu vào Trung Quốc phải có giấy chứng nhận kiểm định dư lượng Cadimi và chất vàng O. Yêu cầu này từ phía Trung Quốc gây lo ngại cho người trồng sầu riêng và doanh nghiệp xuất khẩu tại Đắk Lắk.

Bên cạnh nỗi lo của nông dân, từ đầu năm 2025 đến nay, các doanh nghiệp xuất khẩu gặp nhiều khó khăn, thậm chí có lúc bị động, phải thận trọng hơn trong khâu thu mua, bảo quản sầu riêng.

Trước bối cảnh đó, ông Nguyễn Thiên Văn, Quyền Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk, đề xuất Bộ sớm thành lập Trung tâm kiểm nghiệm an toàn thực phẩm, Trung tâm kiểm dịch thực vật và cơ sở chiếu xạ ngay tại địa phương để hỗ trợ ngành hàng chủ lực này.

Tại hội nghị, ông Trần Minh Châu, Phó Giám đốc kỹ thuật Công ty TNHH Giám định chất lượng Vinacontrol, cho biết đơn vị hiện đang thực hiện kiểm tra hàm lượng Cadimi, một chỉ tiêu quan trọng trong kiểm soát chất lượng sầu riêng trước khi xuất khẩu.

Theo khảo sát của công ty Vinacontrol và nhiều ý kiến đại biểu cho thấy ở các vùng trồng sầu riêng trọng điểm chưa có phòng thử nghiệm được Trung Quốc công nhận, nhất là ở khu vực Tây Nguyên. Đây cũng là một trong những khó khăn của người trồng sầu riêng cũng như doanh nghiệp xuất nhập khẩu, ông Châu cho biết.

Nhằm tháo gỡ những vướng mắc trong kiểm định chất lượng sầu riêng, Vinacontrol đã lên kế hoạch xây dựng hệ thống phòng thử nghiệm tại các địa phương trọng điểm, trong đó có Đắk Lắk - địa phương có diện tích sầu riêng lớn nhất cả nước.

Ông Trần Minh Châu, đại diện Vinacontrol, cho biết việc xây dựng mới một phòng thử nghiệm độc lập có thể kéo dài do vướng mắc về thủ tục pháp lý và thời gian. Tuy nhiên, nếu triển khai theo mô hình phòng thử nghiệm vệ tinh và nhận được sự hỗ trợ kịp thời từ Bộ trưởng cùng các bộ, ngành và chính quyền địa phương, tiến độ có thể được rút ngắn đáng kể.

“Với sự phối hợp tích cực, chúng tôi kỳ vọng có thể hoàn thiện và đưa phòng kiểm định sầu riêng tại Đắk Lắk vào vận hành trong vòng 2-3 tháng, kịp thời phục vụ cho vụ thu hoạch sắp tới,” ông Châu chia sẻ.

Phản hồi trước đề xuất của doanh nghiệp, Quyền Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk Nguyễn Thiên Văn bày tỏ sự đồng tình và cho biết đây là tín hiệu tích cực, phù hợp với chủ trương mà tỉnh đã kiến nghị với Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường.

“Tỉnh Đắk Lắk mong doanh nghiệp sớm trình phương án cụ thể, và chúng tôi cam kết sẽ tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất để phòng thử nghiệm được triển khai trong thời gian ngắn nhất,” ông Văn nhấn mạnh.

Theo đó, Bộ trưởng Đỗ Đức Duy hoan nghênh đề xuất này, đồng thời đề nghị tỉnh Đắk Lắk hỗ trợ doanh nghiệp trong việc tiếp cận mặt bằng, đẩy nhanh các thủ tục hành chính để sớm triển khai dự án.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng cũng giao Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường phối hợp chặt chẽ, khi cơ sở vật chất của phòng thử nghiệm được hoàn thiện, cần nhanh chóng cử đoàn vào kiểm tra, đánh giá để hỗ trợ quá trình đưa phòng thử nghiệm vào hoạt động sớm nhất có thể.