Cây xoài Đắk Gằn nuôi sống và giúp nông dân thoát nghèo
Trong ký ức của nhiều người, xã Đắk Gằn chỉ là vùng đất đá cằn cỗi, nhiều nhất cũng chỉ trồng được cây bắp, cây đậu. Cách đây khoảng 15 năm, một số người dân Đồng Nai đưa cây xoài đến vùng đất này trồng. Từ đó, cây xoài đã nhanh thích nghi với thổ nhưỡng, khí hậu, được nông dân dân đưa vào phát triển thành cây trồng mang lại nguồn thu nhập chính cho nhiều gia đình.
Hiện nay, huyện Đắk Mil xây dựng Đắk Gằn trở thành vùng sản xuất xoài ứng dụng công nghệ cao với quy mô 343ha. Cả xã 3 tổ chức sản xuất xoài gồm: HTX Nông nghiệp thương mại - dịch vụ Xoài, Hội Xoài Đắk Gằn và Tổ hợp tác xoài với tổng cộng 254 hộ dân tham gia. Xoài được người dân áp dụng công nghệ tưới nhỏ giọt, bón phân qua hệ thống, phòng trừ bệnh tổng hợp (IPM). Ngoài ra, còn có liên kết chuỗi giá trị, kết nối thị trường... vào sản xuất, tiêu thụ.
Xã Đắk Gằn có khoảng 3.000ha đất sản xuất nông nghiệp thì có hơn 1.550ha xoài. Cây xoài là cây trồng chủ lực, mang lại nguồn thu nhập chính cho người dân. Ông Cao Đức Nguyên, Chủ tịch UBND xã Đắk Gằn cho biết “Cây xoài trồng ở đây cần ít nước. Mỗi hộ dân đều sử dụng giếng khoan để chủ động nước tưới cho cả vườn. Những năm trước, xoài rất ít khi bị thiệt hại bởi khô hạn”.
Năm 2012, anh Trần Trường Sa ở thôn Tân Lợi (xã Đắk Gằn) bắt đầu trồng xoài. Anh gieo trồng xoài trên diện tích đất đá gia đình anh đang trồng cây ngắn ngày trước đó. Anh Sa cho biết, mình cũng học hỏi kinh nghiệm, kỹ thuật rồi trồng theo người đi trước. Từ diện tích nhỏ ban đầu, anh mở rộng dần và cây xoài trở thành cây trồng mang lại thu nhập chính cho gia đình anh hiện nay.
Anh Sa có 2,2ha xoài Đài Loan xanh, xoài Úc, xoài 3 mùa đang cho thu hoạch. Vụ xoài gần nhất anh Sa trúng đậm, khi trái xoài vừa được mùa, được giá, thu được gần 500 triệu đồng. Anh Sa vui mừng bày tỏ: "Cây xoài giúp gia đình tôi có cơ ngơi như ngày hôm nay. Từ 1,6ha đất khởi nghiệp ban đầu, nay gia đình tôi đã có hơn 3ha đất, kinh tế gia đình ngày càng ổn định".
Chị Trần Thị Hà là một hộ nông dân điển hình khác khi có 2,2ha xoài đang cho thu hoạch. Chị Hà trồng chủ yếu là giống xoài xanh Đài Loan. Hiện nay, ngoài sản xuất xoài, chị còn bán túi bao bọc xoài cho cho những hộ khác. Theo chị Hà: “Cây xoài cũng có vụ trúng đậm, vụ mất mùa, rớt giá nhưng nhìn lại cả quá trình thì chính nó mang lại thu nhập nhiều nhất, giúp gia đình tôi có cơ ngơi khá giả như ngày hôm nay”.
Nhiều hộ có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn trước đây, nay nhờ cây xoài đã vươn lên mức thu nhập khá. Bình quân thu nhập đầu người của xã Đắk Gằn hiện đạt 47 triệu đồng, cao hơn khoảng 20% so với 5 năm trước. Xã chỉ còn 53 hộ nghèo. Từ vùng đất nghèo nàn, Đắk Gằn đã hình thành vùng sản xuất xoài tập trung, được đánh giá cao về chất lượng, sản phẩm được người tiêu dùng ưa chuộng.
Trồng cây ngắn ngày để thích ứng với nắng hạn
Là huyện trọng điểm lương thực của tỉnh Đắk Nông, một số vùng của Krông Nô thường xuyên chịu ảnh hưởng bởi khô hạn. Từ thực tế đó, huyện đã tuyên truyền, hướng dẫn người dân chủ động chuyển đổi cơ cấu cây trồng sang các cây trồng sử dụng ít nước và thời gian sinh trưởng ngắn, đặc biệt đối với những loại cây ngắn ngày thiếu nước vào mùa khô. Cụ thể, huyện hướng dẫn người dân chuyển đổi từ cây lúa nước sang trồng cây bắp, đậu đỗ, khoai lang và bí đỏ...
Năm ngoái, gia đình chị Nguyễn Thị Thu ở xã Đức Xuyên (huyện Krông Nô) tranh thủ thời tiết thuận lợi để làm đất, xuống giống hơn 2ha bắp giống F1. Trước thông tin dự báo mùa vụ tới khả năng diễn ra khô hạn trên diện rộng, chị đã tranh thủ thu hoạch nhanh vụ bí Thu Đông rồi gieo trồng sớm vụ bắp Đông Xuân. Chị Thu cho biết: “Chọn cây bắp để gieo trồng cho vụ này vì trồng bắp vụ Đông Xuân nhu cầu nước ít hơn cây trồng khác, giá cả lại ổn định và mang lại nguồn thu nhập cao”.
Gia đình ông Trần Quý Mạnh ở xã Buôn Choáh (huyện Krông Nô) có 6 sào đất sản xuất nông nghiệp. Hàng năm, khi nước trên cánh đồng dồi dào thì gia đình ông trồng lúa vụ Hè Thu. Vào vụ Đông Xuân thiếu nước, ông lại chuyển sang trồng bắp, khoai lang. “Gia đình tôi chủ động chuyển đổi sang trồng khoai lang vì nhu cầu nước ít, điều kiện bơm tưới cũng thuận lợi nên không bị động theo thời tiết vụ mùa”.
Ông Trần Đăng Ánh - Phó Chủ tịch UBND huyện Krông Nô cho biết, việc chuyển đổi cây trồng nhằm hạn chế thiệt hại hạn hán giúp đảm bảo được hiệu quả kinh tế trong sản xuất nông nghiệp. Ngoài ra, sự chủ động về thời vụ và tính toán nguồn nước cũng giúp người dân địa phương chủ động chăm sóc cây trồng và tránh thiệt hại trong mùa khô. “Đáng chú ý, người dân đã và đang chủ động áp dụng các công nghệ tưới tiên tiến, tiết kiệm nước và giảm thiểu rủi ro nhất là trọng bối cảnh thiếu nước những năm gần đây” - ông Ánh phân tích.
Theo đánh giá của Sở NN&PTNT, trên một đơn vị diện tích đất trồng, việc chuyển đổi đất sản xuất lúa sang các loại cây ngắn ngày để tránh thiệt hại về hạn hán cuối vụ và nâng cao giá trị kinh tế. Qua đánh giá kết quả chuyển đổi ở tỉnh Đắk Nông, hầu hết các mô hình chuyển đổi đều cho hiệu quả kinh tế cao hơn từ 3 triệu đồng đến 12,6 triệu đồng/ha so với trồng lúa.
Cũng theo Sở NN&PTNT tỉnh Đắk Nông cho biết, trong 6 năm qua (2018 – 2023), các địa phương của tỉnh đã chủ động chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên 1.109ha đất lúa và đất xa nguồn nước. Theo kế hoạch, từ nay đến năm 2030, Đắk Nông chuyển đổi trên 8.557ha với 4 cây trồng chủ lực (cà phê, hồ tiêu, cao su, điều), nhóm cây trồng không thích nghi hoặc ít thích nghi sang các loại cây trồng khác./.
