Nhằm phân tích về năng lượng Việt Nam trong bối cảnh chuyển dịch năng lượng toàn cầu và xem xét các chiến lược để thu hút nguồn lực cần thiết cho quá trình chuyển dịch năng lượng đang diễn ra tại Việt Nam. Chiều 27/6 tại Hà Nội, Bộ Khoa học và Công nghệ phối hợp Sở Công Thương Hà Nội, Tổ chức Hợp tác quốc tế Đức (GIZ) tổ chức Diễn đàn chuyển dịch năng lượng Việt Nam năm 2024.
Phát biểu tại Diễn đàn, ông Nguyễn Mai Dương, Cục trưởng Cục Phát triển công nghệ và Đổi mới sáng tạo (Bộ Khoa học và Công nghệ) cho biết, nhu cầu năng lượng tại Việt Nam ngày càng tăng cao, đặc biệt trong bối cảnh phát triển kinh tế mạnh mẽ và hướng tới mục tiêu trở thành quốc gia có thu nhập cao vào năm 2045.
Theo dự báo của Bộ Công Thương, nhu cầu điện năng sẽ tăng từ 8-10% trong những năm tới. Cùng với đó là vấn đề về nguồn năng lượng hóa thạch như than đá, dầu mỏ và khí đốt đang dần cạn kiệt và gây ra tác động xấu tới môi trường. Điều này đặt ra thách thức lớn trong việc bảo đảm nguồn cung năng lượng ổn định và bền vững, đồng thời làm tăng áp lực phải tìm kiếm các giải pháp năng lượng thay thế.
Do đó, chuyển dịch năng lượng không chỉ là nhiệm vụ quan trọng mà còn là yếu tố then chốt để bảo đảm an ninh năng lượng, bảo vệ môi trường và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững.
Theo đại diện Cục Phát triển công nghệ và Đổi mới sáng tạo (Bộ Khoa học và Công nghệ), dự báo của các nhà quan sát năng lượng hàng đầu cho biết, ngành Điện sẽ dựa vào nguồn điện tái tạo, sự phát triển năng lượng tái tạo dự kiến sẽ được phân bổ phần lớn cho năng lượng gió và năng lượng năng lượng Mặt trời.
Để hướng tới không gây ô nhiễm carbon trong thời gian ngắn và không phát thải khí nhà kính vào giữa thế kỷ này, năng lượng gió phải tăng cường đóng góp vào sản xuất điện từ mức thâm nhập toàn cầu 5% hiện nay lên khoảng 35%-50% hoặc hơn nữa trong nhu cầu điện tương lai của hệ thống năng lượng toàn cầu. Tuy nhiên, hiện nay tỷ trọng năng lượng tái tạo trong ngành điện còn tương đối hạn chế mặc dù tiềm năng rất lớn.
Theo Cục trưởng Cục Phát triển Công nghệ và Đổi mới Sáng tạo, nguyên nhân đến từ một số rào cản chính như: tiềm năng phát triển năng lượng tái tạo và hiệu quả năng lượng chưa được khai thác tối ưu do chính sách, tài chính cũng như năng lực chuyên môn; khả năng nối lưới của các dự án năng lượng và tính ổn định của hệ thống chuyển tải điện cần được cải thiện; chi phí đầu tư cao hơn mức trung bình do giá công nghệ và dịch vụ còn cao…
Bên cạnh đó, mặc dù công nghệ là yếu tố đóng vai trò trung tâm trong chuyển dịch năng lượng, song trình độ công nghệ trong một số lĩnh vực thuộc ngành năng lượng chậm được nâng cao, việc nội địa hóa và hỗ trợ thị trường từ các dự án trong ngành năng lượng cho hàng hóa cơ khí chế tạo sản xuất trong nước còn hạn chế.
Trước những tồn tại, hạn chế nêu trên, các nhà quản lý, chuyên gia, nhà khoa học và đại diện doanh nghiệp dự Diễn đàn đã cùng nhau thảo luận, chia sẻ về hiện trạng và định hướng phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo cho chuyển dịch năng lượng tại Việt Nam, xu thế chuyển dịch năng lượng toàn cầu và những kinh nghiệm trên thế giới.
Chia sẻ về những giải pháp đưa thành phố Hà Nội hướng tới là một trong những địa phương đi đầu trong cả nước về chuyển dịch năng lượng, phát triển bền vững, ông Nguyễn Đình Thắng – Phó Giám đốc Sở Công Thương TP Hà Nội) cho biết: Trong thời gian qua Sở Công Thương Hà Nội đã phối hợp chặt chẽ với các Cục, Vụ thuộc Bộ Công Thương triển khai hiệu quả Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, Chương trình Quốc gia về Quản lý nhu cầu điện và Kế hoạch Phát triển năng lượng tái tạo trên địa bàn Thành phố với nhiều giải pháp đã được triển khai một cách đồng bộ để thúc đẩy chuyển dịch năng lượng.
Theo đó, năm 2024, toàn Thành phố phấn đấu đạt mức tiết kiệm năng lượng từ 1,6% - 1,8% so với dự báo nhu cầu, trong đó tiết kiệm điện đạt 2,2% tổng điện năng tiêu thụ và 5% đối với các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp; phát triển năng lượng tái tạo tăng thêm khoảng 67MW từ điện rác (đưa tổ máy số 3 dự án nhà máy điện rác Sóc Sơn và dự án nhà máy điện rác Seraphin vào vận hành), đưa tổng nguồn năng lượng từ xử lý rác của thành phố Hà Nội đạt khoảng 129,3MW; tăng thêm khoảng 30MW điện mặt trời mái nhà của người dân và mái công trình xây dựng.
Trong đó, khuyến khích phát triển mô hình điện mặt trời tự sản tự tiêu nhằm mục đích tự dùng, giảm công suất phụ tải đỉnh và nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng cho các nhà xưởng của doanh nghiệp tại các khu, cụm công nghiệp, các dự án sử dụng nguồn vốn ngân sách để đầu tư xây dựng mới, nâng cấp cải tạo các trụ sở cơ quan ban, ngành, UBND các cấp, Công an các phường, các trạm y tế, trường học…; khuyến khích sử dụng các sản phẩm đèn chiếu sáng có sử dụng điện năng lượng mặt trời trong chiếu sáng công cộng.
Đồng thời, nghiên cứu xây dựng phương án quy hoạch hệ thống trạm sạc điện, trạm cấp năng lượng xanh cho phương tiện giao thông trên địa bàn Thành phố; rà soát các tiêu chuẩn liên quan đến việc lắp đặt hệ thống trạm sạc xe điện; đề xuất kiến nghị cơ quan có thẩm quyền ban hành quy chuẩn, tiêu chuẩn về an toàn đối với xe điện./.
