Mới đây, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Thanh Hóa đã phối hợp với Viện Khoa học Kỹ thuật Nông nghiệp Việt Nam và Công ty Green Carbon Việt Nam xây dựng mô hình sản xuất lúa giảm phát thải khí nhà kính tại xã Yên Phong (huyện Yên Định) với quy mô 90,4 ha. Mô hình này ứng dụng công nghệ tưới khô ướt xen kẽ (AWD), phương pháp canh tác lúa cải tiến (SRI), kỹ thuật "3 giảm 3 tăng" (3G3T), "1 phải 5 giảm" (1P5G), quản lý cây trồng tổng hợp (IPM, IPHM) và các phương pháp rút nước giữa vụ nhằm giảm phát thải khí nhà kính.
Tham gia mô hình, các hộ dân được tập huấn kỹ thuật sản xuất lúa theo hướng giảm phát thải, đồng thời ứng dụng hệ thống đo đạc - báo cáo - thẩm định (MRV) để làm cơ sở cấp tín chỉ carbon. Kết quả phân tích cho thấy ruộng lúa áp dụng kỹ thuật giảm phát thải giúp giảm 4,84 tấn CO2 quy đổi/ha, tương đương 4,84 tín chỉ carbon/ha. Với mức giá giao động từ 90 - 100 USD/tín chỉ, đây là một nguồn thu nhập bổ sung đáng kể cho nông dân. Ngoài ra, chi phí sản xuất giảm từ 5 - 10%, lượng nước tưới giảm 10% và năng suất lúa tăng khoảng 10% so với canh tác thông thường.
Theo Chủ tịch UBND xã Yên Phong, bà Nguyễn Thị Ngọc, mô hình này không chỉ thay đổi phương thức canh tác truyền thống mà còn giúp người dân nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, tăng hiệu quả kinh tế. Dự kiến, vụ mùa năm 2025, xã sẽ mở rộng diện tích sản xuất theo mô hình này lên 100 ha.
Nhằm nâng cao độ chính xác trong tính toán phát thải khí nhà kính, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Thanh Hóa đang phối hợp với Đại học Bách Khoa Hà Nội và Đại học Griffith (Úc) để lắp đặt hệ thống trí tuệ nhân tạo đo đạc dữ liệu phát thải trong sản xuất lúa vụ xuân 2025 tại xã Hoằng Lộc (huyện Hoằng Hóa). Hệ thống này giúp thu thập và phân tích dữ liệu theo thời gian thực, phục vụ việc xây dựng cơ sở dữ liệu khoa học cho thị trường tín chỉ carbon.
Hiện nay, thị trường tín chỉ carbon toàn cầu đang phát triển mạnh, trong đó Việt Nam dự kiến vận hành sàn giao dịch tín chỉ carbon từ năm 2025 và chính thức hoạt động vào năm 2028. Giá trị một tín chỉ carbon có thể dao động từ 5 - 20 USD, thậm chí lên tới gần 100 USD/tín chỉ. Với diện tích lúa sản xuất hàng năm lớn, Thanh Hóa đang có cơ hội tham gia thị trường này, vừa tạo lợi ích kinh tế vừa góp phần bảo vệ môi trường.
Năm 2025, ngành nông nghiệp tỉnh sẽ rà soát và lựa chọn vùng sản xuất lúa đáp ứng đủ tiêu chí để mở rộng diện tích sản xuất lúa giảm phát thải khí nhà kính lên 6.319 ha. Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Thanh Hóa sẽ tiếp tục in ấn tài liệu hướng dẫn, tổ chức các buổi tập huấn nhằm nâng cao nhận thức và kỹ thuật canh tác cho nông dân. Đồng thời, tỉnh cũng đang tìm kiếm các nguồn hỗ trợ kỹ thuật và tài chính từ Ngân hàng Thế giới, các quỹ quốc tế và doanh nghiệp để phát triển hệ thống MRV đạt tiêu chuẩn quốc tế, tạo cơ sở cấp tín chỉ carbon cho các diện tích lúa áp dụng mô hình này.
Việc phát triển sản xuất lúa theo hướng giảm phát thải không chỉ giúp nâng cao thu nhập cho người dân mà còn tạo ra giá trị gia tăng bền vững cho sản phẩm lúa gạo, góp phần vào mục tiêu phát triển nông nghiệp xanh và ứng phó với biến đổi khí hậu./.
