Ngày 29/10, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cùng Đoàn công tác Bộ NN&PTNT có buổi làm việc với Tỉnh ủy Trà Vinh về chống khai thác thủy sản IUU, nỗ lực gỡ “thẻ vàng” của EC và thực hiện dự án hạ tầng nuôi trồng thủy sản tại địa phương.
Trà Vinh chưa ghi nhận trường hợp vi phạm khai thác hải sản tại vùng biển nước ngoài
Theo Tỉnh ủy Trà Vinh, cấp ủy, chính quyền các cấp trong tỉnh đã tổ chức nghiên cứu, quán triệt, tuyên truyền sâu rộng Chỉ thị số 32-CT/TW của Ban Bí thư tới cán bộ, đảng viên và nhân dân trong tỉnh.
Trà Vinh cũng đã ban hành 3 thông báo, 2 kế hoạch, 3 quyết định và nhiều văn bản chỉ đạo để kịp thời khắc phục các khuyến nghị của Ủy ban châu Âu và công tác chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định.
Tỉnh thực hiện các khuyến nghị của Ủy ban châu Âu từ tháng 10/2023 đến nay, tổ chức cập nhật dữ liệu tàu cá về đăng ký, đăng kiểm, cấp phép khai thác đúng theo quy định.
Đến nay, tổng số tàu cá đã đăng ký trong toàn tỉnh là 1.120 tàu, trong đó có 271 tàu có chiều dài từ 15m trở lên và 849 tàu có chiều dài dưới 15m; cấp giấy phép khai thác thủy sản cho 1.100 tàu cá đủ điều kiện cấp phép theo quy định.
Đối với 20 tàu chưa cấp phép do không có giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật, tàu hư hỏng, tàu nằm bờ ngưng hoạt động, địa phương đã đưa vào danh sách tàu mất tích để xóa đăng ký sau 12 tháng.
Theo Sở NN&PTNT tỉnh Trà Vinh, tỉnh đã ban hành các văn bản chỉ đạo nhằm thực hiện các khuyến nghị của Ủy ban châu Âu (EC) và tăng cường công tác chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU).
Chủ tịch UBND tỉnh cũng đã gửi thư ngỏ kêu gọi các doanh nghiệp, chủ tàu, thuyền trưởng và ngư dân cùng chung tay nỗ lực. Đến nay, Trà Vinh chưa ghi nhận trường hợp vi phạm khai thác hải sản tại vùng biển nước ngoài.
Về quản lý tàu cá, tỉnh đã cập nhật đầy đủ thông tin đăng ký, đăng kiểm và cấp phép khai thác của các tàu lên hệ thống VNFishbase, hoàn thành 100% kế hoạch. Tỉnh cũng đã lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (VMS) cho 248 tàu đang hoạt động, đạt tỷ lệ 100%. Những tàu không còn hoạt động hoặc bị hư hỏng đều được lập danh sách để theo dõi.
Trà Vinh còn tổ chức theo dõi tàu cá 24/24 giờ và lưu trữ dữ liệu giám sát. Hiện tại, tỉnh đang hỗ trợ 200 tàu lắp đặt thiết bị VMS với tổng kinh phí hơn 1,9 tỷ đồng. Từ tháng 10/2023, Trà Vinh ghi nhận 146 tàu mất kết nối VMS trong hơn 6 tiếng, 2 tàu mất kết nối trên 10 ngày và 17 tàu mất kết nối trên 6 tháng. Các trường hợp này đã được kiểm tra và xử lý theo quy định.
Trong việc kiểm soát tàu cập và rời cảng, văn phòng đại diện Thanh tra nghề cá đã giám sát 2.584 lượt tàu rời cảng và 2.342 lượt cập cảng đúng quy định. Từ đầu năm 2024 đến nay, tổng sản lượng thủy sản khai thác tại cảng đạt 6.550 tấn, trong khi các điểm lên cá khác ghi nhận 25.617 tấn.
Hệ thống phần mềm Google Sheets và VN Fishbase được sử dụng để cập nhật dữ liệu hằng ngày. Từ tháng 4/2024, tỉnh đã triển khai phần mềm truy xuất nguồn gốc eCDT tại cảng Định An và cảng cá Láng Chim, ghi nhận 1.097 lượt tàu xuất cảng và 914 lượt cập cảng.
“Trà Vinh nhận thức rõ ràng và có trách nhiệm cao trong công tác quản lý IUU. Các văn bản chỉ đạo từ Trung ương được triển khai cụ thể; đồng thời, lãnh đạo tỉnh thường xuyên giao ban và tăng cường vai trò giám sát của nhân dân. Tỉnh tập trung kiểm soát chặt chẽ hoạt động ra vào cảng, quyết không để con sâu làm rầu nồi canh”, ông Lê Văn Hẳn, Chủ tịch UBND tỉnh Trà Vinh khẳng định.
Cần có biện pháp quản lý nghiêm ngặt và minh bạch các tàu lớn
Theo Phó Cục trưởng Cục Thủy sản Vũ Duyên Hải, công tác quản lý tàu cá ở Trà Vinh được đánh giá cao nhưng báo cáo của tỉnh so với cơ sở dữ liệu còn hạn chế.
Tỉnh hiện có hơn 1.363 tàu cá, nhưng chỉ có 1.120 tàu đã đăng ký, đạt tỷ lệ 82%, thấp hơn mức trung bình toàn quốc là 91%. Tỷ lệ cấp giấy đăng kiểm còn hiệu lực chỉ đạt 61%, cũng dưới mức trung bình cả nước là 62,7%. Đặc biệt, chỉ có 44% số tàu được cấp phép hoạt động còn hiệu lực.
Về khai thác thủy sản, Trà Vinh có hai cảng là Định An và Láng Chim, nhưng chỉ 253 tàu cá cập cảng này, bao gồm 236 tàu trong tỉnh và 17 tàu từ các tỉnh khác. Trong tổng số gần 1.000 tàu, hiện còn khoảng 33% chưa được kiểm soát. Năm 2024, chỉ có 18% sản lượng thủy sản được giám sát, còn 80% vẫn chưa được kiểm soát.
“Báo cáo từ năm 2023 cho thấy chỉ có 4 trường hợp vi phạm được cập nhật vào hệ thống cơ sở dữ liệu, trong khi năm 2024 chưa có trường hợp nào được ghi nhận. Mặc dù đã có 44 vụ vi phạm bị xử phạt, vẫn còn những tàu mất kết nối VMS mà chưa xác định được nguyên nhân và thiếu cập nhật chi tiết”, ông Hải thông tin.
Đoàn công tác đã đề nghị tỉnh tập trung thực hiện các giải pháp theo hướng dẫn của Bộ NN&PTNT để đảm bảo gỡ thẻ vàng thành công. Thứ trưởng Phùng Đức Tiến ghi nhận những nỗ lực nghiêm túc của tỉnh Trà Vinh trong công tác chống khai thác IUU; đồng thời chỉ ra một số báo cáo vẫn chưa sát với tình hình thực tế, đặc biệt trong việc kiểm soát vi phạm IUU và quản lý tàu cá.
Lãnh đạo Bộ NN&PTNT đề nghị cần thực hiện các báo cáo chi tiết và chính xác hơn, nhất là trong việc giám sát các tàu vi phạm vùng biển nước ngoài. Đối với các tàu lớn, cần có biện pháp quản lý nghiêm ngặt và minh bạch.
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nhấn mạnh tầm quan trọng của việc truy xuất nguồn gốc từng tàu, từ thông tin hành trình và nhật ký tàu cho đến việc tuân thủ các quy định đăng ký ra vào cảng.
“Các đơn vị phải bám sát các yêu cầu về giám sát, truy xuất nguồn gốc và xử phạt vi phạm hành chính. Sở NN&PTNT cần cam kết làm đúng, làm thật để đạt mục tiêu gỡ bỏ "thẻ vàng". Sở NN&PTNT xem kỹ các chỉ đạo từ Bộ để báo cáo Tỉnh ủy và UBND tỉnh”, Thứ trưởng yêu cầu.
Lãnh đạo Bộ NN&PTNT cũng bày tỏ vui mừng về sự cải thiện cơ sở hạ tầng tại Trà Vinh và cho biết, Bộ đang xem xét các dự án với nguồn vốn mới để hỗ trợ phát triển nông nghiệp, đặc biệt trong thủy sản, thủy lợi cũng như nuôi trồng. Thứ trưởng Phùng Đức Tiến kỳ vọng tỉnh sẽ đạt được thành công và đóng góp vào kinh tế cả tỉnh lẫn vùng./.
Đẩy mạnh công tác tuyên truyền trong và ngoài nước về kết quả triển khai chống khai thác IUU
Trước đó, vào ngày 25/10, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà chủ trì hội nghị trực tiếp kết hợp với trực tuyến lần thứ XI về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU).
Hội nghị tập trung trao đổi, thảo luận tình hình, kết quả chống khai thác IUU; ngăn chặn, xử lý tàu cá, ngư dân Việt Nam vi phạm khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài; tàu cá chưa sang tên, đổi chủ; kiểm soát xuất, nhập bến tại các đồn, trạm biên phòng tuyến biển. Đồng thời, đề xuất các giải pháp xử lý tàu cá vi phạm ngắt, gửi thiết bị VMS, giải pháp tiếp nhận, xử lý thông tin báo cáo vị trí tàu cá khi bị ngắt kết nối VMS theo quy định; kiểm soát tàu cá hoạt động dài ngày trên biển và chuyển tải trên biển cho tàu cá của tỉnh cập cảng bốc dỡ thủy sản tại địa phương; các đường dây môi giới, móc nối, cố tình gửi, tàng trữ thiết bị VMS, sử dụng số đăng ký giả để vi phạm khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài;…
Ủy ban châu Âu (EC) đánh giá cao quyết tâm của Việt Nam, sau 07 năm (kể từ ngày 23/10/2017) chống khai thác IUU đã gỡ cảnh báo “thẻ vàng” của EC và qua 04 đợt thanh tra của EC đến nay, tình hình chống khai thác IUU đạt một số kết quả: hoàn thiện khung pháp lý, lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (VMS); xây dựng cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia, kiểm soát sản phẩm thủy sản có cảng (PSMA), thực thi pháp luật, xử lý vi phạm khai thác IUU được tăng cường hơn trước,…
Đến nay đã rà soát, thống kê tổng số đội tàu cá cả nước 84.752 chiếc, trong đó tàu cá đã đăng ký 77.717 chiếc; có 28.312/28.709 chiếc tàu đã lắp đặt thiết bị VMS. Từ đầu năm 2024 đến nay đã xảy ra 61 tàu/481 ngư dân bị nước ngoài bắt giữ, xử lý, tăng 12 tàu so với cùng kỳ năm 2023. Cả nước hiện còn 23/61 tàu chưa xác minh được do cố tình sử dụng số đăng ký giả, xóa số đăng ký hoặc tàu cá mua bán, chuyển nhượng chưa sang tên đổi chủ. Phát hiện 08 vụ/08 tàu vận chuyển 74 thiết bị VMS của tàu cá tỉnh Kiên Giang, Bà Rịa - Vũng Tàu.
Hiện cả nước còn 7.035 tàu “03 không”, tình trạng mua bán, chuyển nhượng, sang tên đổi chủ tàu cá không thực hiện thủ tục xóa đăng ký, đăng ký lại tàu cá trong tỉnh và giữa các tỉnh vẫn diễn ra thường xuyên. Tình trạng tàu cá vi phạm hoạt động sai vùng xảy ra thường xuyên với số lượng lớn, đặc biệt các tỉnh phía Bắc: Thái Bình Nghệ An, Hà Tĩnh và các tỉnh có số lượng lớn nghề lưới kéo như Bến Tre, Tiền Giang, Bình Thuận, Kiên Giang, Cà Mau, Bà Rịa - Vũng Tàu…
Phát biểu chỉ đạo hội nghị, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà nhấn mạnh: trên cơ sở tình hình, kết quả chống khai thác IUU và để gỡ cảnh báo “thẻ vàng” tại đợt thanh tra lần thứ 5 của EC, thời gian tới, các bộ, ngành Trung ương và địa phương cần có giải pháp khắc phục cụ thể; đẩy mạnh công tác tuyên truyền trong và ngoài nước về kết quả triển khai chống khai thác IUU; kịp thời chia sẻ thông tin, đấu tranh, ngăn chặn, xử lý các hành vi khai thác IUU;
Chỉ đạo lực lượng công an ở 28 tỉnh, thành trực thuộc Trung ương ven biển bám sát các địa bàn trọng điểm; đồng bộ các giải pháp ngăn chặn, chấm dứt tình trạng tàu cá Việt Nam vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài; truy tìm, xử lý dứt điểm tàu cá “03 không”, hoàn thành việc đăng ký, đăng kiểm, cấp giấy phép khai thác thủy sản vào cuối tháng 11/2024; triển khai nghiêm túc, minh bạch công tác truy xuất nguồn gốc hải sản khai thác; cập nhật đầy đủ dữ liệu tàu cá vào cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia (VNFisbase)…
