Đề xuất sớm ban hành khuôn khổ pháp lý để cấm sản phẩm thuốc lá thế hệ mới
Chiểu 11/11, trong phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại hội trường, đại biểu Lê Hoàng Anh (Đoàn Gia Lai) đã nêu câu hỏi về phương thức quản lý thuốc lá thế hệ mới. Đại biểu cho biết, teo Cục Cảnh sát điều tra tội phạm phòng, chống ma túy (Bộ Công an), tình trạng tẩm ướp ma túy trong thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, thuốc lá thế hệ mới tăng rất mạnh và khó phát hiện và Cục đồng tình cấm sản xuất, nhập khẩu, phân phối và quảng cáo các loại thuốc lá này.
Tuy nhiên, Bộ Công Thương muốn thí điểm để quản lý tốt hơn. Không ít cử tri phản ánh nhiều nhóm lợi ích của ngành công nghiệp thuốc lá đang tích cực vận động để duy trì thử nghiệm quản lý các sản phẩm thuốc lá này.
"Trách nhiệm của Bộ Y tế trong việc tham mưu như thế nào? Câu hỏi này cũng được chuyển đến Bộ trưởng Bộ Công Thương", ông Hoàng Anh gửi câu hỏi tới 2 "Tư lệnh ngành".
Sau nhiều kiến ý kiến chất vấn, trả lời chất vấn và tranh luận của các ĐBQH và Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan liên quan đến thuốc lá điện tử, Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên đã có trả lời về nội dung liên quan, trong đó, đề cập trực tiếp đến câu hỏi của đại biểu Lê Hoàng Anh (Đoàn Gia Lai).
Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên khẳng định, Bộ Công Thương rất chia sẻ mối quan tâm và lo ngại của ĐBQH liên quan thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Theo Bộ trưởng, kinh doanh thuốc lá là ngành nghề kinh doanh có điều kiện và được quy định rất rõ trong Luật phòng, chống tác hại của thuốc lá và trong Nghị 67/2013 của Chính phủ. Tuy nhiên, sản phẩm thuốc lá thế hệ mới gồm thuốc lá điện tử và nung nóng lại chưa được định nghĩa trong luật, do vậy, trong thời gian dài vừa qua đã tồn tại khoảng trống pháp lý trong công tác quản lý Nhà nước với các sản phẩm này.
Bộ trưởng cho biết, từ cuối nhiệm kỳ Chính phủ khoá trước (2019-2020), do thiếu công cụ pháp lý thuốc lá thế hệ mới trong khi sản phẩm đã và đang len lỏi, phát triển khá mạnh ở thị trường Việt Nam, nên Bộ Công Thương thời điểm này đã đề xuất và được Chính phủ khoá trước cho phép xây dựng đề án thí điểm để quản lý sản phẩm thuốc lá này. Tuy nhiên, trong khi lấy ý kiến, nhiều bộ ngành đồng thuận với đề xuất của Bộ Công Thương và chỉ đạo của Chính phủ. Nhưng có những bộ ngành phản đối, đặc biệt là Bộ Y tế, cho rằng đây là sản phẩm có hại cho sức khoẻ.
Do vậy, từ đầu nhiệm kỳ đến nay, Bộ Công Thương đã đồng tình với ý kiến của Bộ Y tế rằng: "Sản phẩm này có hại cho sức khoẻ thì phải cấm".
Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên khẳng định, Bộ Công thương kiên trì với đề xuất sớm ban hành khuôn khổ pháp lý để cấm sản phẩm này: "Chưa bao giờ Bộ Công Thương, trong đó có cá nhân tôi đề xuất tiếp tục thí điểm đề án quản lý thuốc lá mới như đại biểu Hoàng Anh nói".
Cũng theo "Tư lệnh ngành Công Thương", thực tế trong thời gian qua, Bộ Công Thương luôn từ chối cấp phép kinh doanh và cấp đăng ký cho website đăng ký cho loại sản phẩm này. Đồng thời, Bộ đã chỉ đạo lực lượng thị trường tăng cường kiểm tra, xử lý và đã xử lý hàng trăm vụ việc, thu về khoản phạt lớn cho ngân sách Nhà nước với sản phẩm này, cũng như loại hình kinh doanh sản phẩm này.
"Để khắc phục tình trạng nêu trên, Bộ Công Thương thống nhất đề xuất Quốc hội, Chính phủ sớm ban hành chính sách quản lý chặt chẽ, rõ ràng với sản phẩm thuốc lá này, để khắc phục khoảng trống pháp lý. Có thể là sửa Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá hay ban hành luật mới. Trên cơ sở đó, các cấp, các ngành cùng vào cuộc, xử lý triệt để vấn đề theo kiến nghị của các đại biểu", ông Diên nói.
Theo Bộ trưởng, trong khi chưa có luật hoặc chưa sửa Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục chỉ đạo quản lý thị trường phối hợp các cơ quan chức năng, tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các tổ chức cá nhân buôn bán, vận chuyển, tàng trữ thuốc lá điện tử, nung nóng; phối hợp Ban chỉ đạo 389, lực lượng Hải quan, Biên phòng, Công an và chính quyền các địa phương thực hiện nghiêm chỉ đạo của Thủ tướng.
Bộ trưởng lưu ý, các vi phạm với thuốc lá truyền thống, thuốc lá thế hệ mới chủ yếu do nhập lậu, do vậy, các lực lượng chức năng cần ngăn chặn từ cửa khẩu, biên giới.
Bộ Công Thương tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Bộ Y tế, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Thông tin và Truyền thông để tăng cường giáo dục truyền thông về tác hại của thuốc lá điện tử, đặc biệt với đối tượng là trẻ em, là học sinh; xem xét đưa vào chương trình giảng dạy tác hại của thuốc lá, nhất là thuốc lá thế hệ mới và đưa vào phổ biến các quy định cấm, các chế tài pháp luật... Đồng thời huy động sự tham gia, vào cuộc của các tổ chức thanh niên, gia đình, cộng đồng dân cư trong tuyên truyền, giáo dục tác hại của thuốc lá; tăng cường trách nhiệm quản lý của chính quyền địa phương trong kiểm tra, xử lý các hành vi vi phạm trên địa bàn.
Giám sát chặt các hoạt động kinh doanh các sản phẩm dược, mỹ phẩm trên môi trường thương mại điện tử
Về nội dung quản lý dược, mỹ phẩm và thương mại điện tử được các ĐBQH quan tâm, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên bày tỏ đồng tình với nhận định của các đại biểu.
Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, theo Khoản 2 Điều 10 của Luật Dược 2016 sửa đổi bổ sung 2018 và Luật Hoá chất, Bộ Công Thương được giao trách nhiệm liên quan đến công nghiệp hoá chất ở khâu sản xuất nguyên liệu làm thuốc và phối hợp với các bộ ngành trong quản lý thương mại điện tử.
Thời gian qua, Bộ Công Thương đã phối hợp chặt chẽ với Bộ Y tế, các bộ ngành, các địa phương trong quản lý hoạt động kinh doanh các sản phẩm dược, mỹ phẩm trên môi trường thương mại điện tử. Cụ thể, chỉ đạo quản lý thị trường phối hợp với các lực lượng chức năng tăng cường kiểm tra, ngăn chặn tình trạng buôn bán hàng hoá nhập lậu; sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng và hàng hoá vi phạm quyền sở hữu trí tuệ... là mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, dược liệu và các loại thuốc y học cổ truyền.
Đồng thời, Bộ giám sát và ngăn chặn kịp thời các hành vi lợi dụng tình hình dịch bệnh, khan hiếm hàng hoá trên thị trường để mua gom và tăng giá hàng hoá bất hợp lý. Tăng cường kiểm tra việc thực hiện niêm yết giá; tập trung đấu tranh chống hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ và hàng hoá xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ giai đoạn 2021-2025...
Đối với quản lý hoạt động kinh doanh, quảng cáo sai quy định các mặt hàng thực phẩm chức năng, dược phẩm và các hàng hoá, dịch vụ khác trên môi trường thương mại điện tử, thời gian qua, Bộ đã yêu cầu các chủ sàn thương mại điện tử chịu trách nghiệm khi các doanh nghiệp kinh doanh trên sàn. Bộ cũng chủ động phát hiện hoặc khi nhận được thông tin từ Bộ Y tế về các hành vi vi phạm, Bộ cũng yêu cầu các sàn thương mai điện tử gỡ bỏ thông tin sai phạm...
Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên khẳng định, thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ phối hợp với các bộ ngành, địa phương để tuyên truyền, cảnh báo, hướng dẫn người tiêu dùng trong phân biệt hàng thật - giả; phổ biến, giáo dục pháp luật để nâng cao nhận thức cho người dân để hạn chế sai phạm; tăng cường kiểm tra, xác minh chứng từ; rà soát, kiểm tra các kho bãi nhập lậu, điểm tập kết chuyển phát nhanh... tại các địa bàn trọng điểm trên cả nước; giám sát kiểm tra hoạt động bán hàng đa cấp, sử dụng mạng xã hội để kinh doanh thực phẩm chức năng, dược phẩm...
"Để làm tốt công tác quản lý trong thời gian tới, chúng tôi đề nghị Quốc hội, Chính phủ sớm cho phép nghiên cứu, đề xuất ban hành Luật Thương mại điện tử để có công cụ quản lý đủ mạnh và đồng bộ. Đề nghị Quốc hội sớm thông qua sửa đổi Luật Dược tại kỳ họp này và Luật Hoá chất vào đầu kỳ họp tới hoặc kỳ họp gần nhất để có cơ sở quản lý tốt hơn trong kinh doanh dược mỹ phẩm và thương mại điện tử", Bộ trưởng Bộ Công Thương đề xuất./.
Chiều 11/11, tại Nhà Quốc hội, Quốc hội tiến hành chất vấn và trả lời chất vấn nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực y tế. Trong phần chất vấn Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng trở thành vấn đề “nóng” khi được nhiều đại biểu (ĐB) tập trung chất vấn, tranh luận.Trả lời câu hỏi của đại biểu Quốc hội đề nghị Bộ trưởng Đào Hồng Lan đánh giá về thực trạng sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng vốn đang là mối nguy hiểm cho sức khỏe con người, nhất là đối với thanh thiếu niên.
Bộ trưởng Đào Hồng Lan khẳng định, tỷ lệ người sử dụng thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng đang tăng nhanh, đặc biệt giới trẻ. Điều tra tại 34 tỉnh thành vào năm 2020, tỷ lệ thuốc lá điện tử của người trưởng thành từ 15 tuổi trở lên tăng 18 lần từ 0,2% năm 2015 lên 3,6% năm 2020, trong đó tập trung cao nhất từ 15-24 tuổi…Về tác hại, Bộ trưởng cho biết, có nhiều báo cáo về ảnh hưởng đến tim, gan, phổi, đặc biệt là loạn thần…, gây nguy cơ cao đối với sức khỏe của người dân, giới trẻ.
Cũng theo Bộ trưởng, hiện nay thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử vẫn trôi nổi trên thị trường, dù không cho phép kinh doanh nhưng với lợi nhuận hấp dẫn, việc buôn lậu mặt hàng này vẫn phức tạp. Bộ Y tế cũng đã báo cáo Chính phủ phải có giải pháp mạnh mẽ hơn để ngăn chặn việc buôn bán mặt hàng này, mong muốn sớm có nghị quyết của Quốc hội về ngăn chặn thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử trước khi Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá được sửa đổi. Bộ Y tế mong cấm thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử để bảo vệ sức khỏe người dân.
Theo Bộ trưởng Đào Hồng Lan, cơ bản các bộ, ngành đều tán thành cần cấm thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử sau khi Bộ Y tế báo cáo bằng chứng về tác hại của thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử. Bộ đang hoàn thiện dự thảo nghị quyết của Quốc hội về thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử để trình Chính phủ. Quan điểm của Bộ Y tế về vấn đề này là rất nhất quán, đã đề nghị phải cấm thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử. “Nếu thu một đồng thuế của thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử thì cần phải bỏ ra 5 đồng để khắc phục hậu quả đối với sức khỏe của nhân dân, tổn hại đến sức khỏe của giới trẻ. Bộ Y tế rất mong Quốc hội ủng hộ cấm thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử”, Bộ trưởng tiếp tục khẳng định.
