Nội dung trên được nhấn mạnh tại Hội thảo “Vốn ngân hàng góp phần thúc đẩy kinh tế tư nhân” diễn ra ngày 21/3/2025 tại Hà Nội. Hội thảo có sự tham dự của Phó Thống đốc Thường trực Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Đào Minh Tú; cùng các lãnh đạo đơn vị thuộc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, chuyên gia kinh tế, nhà khoa học; đại diện các bộ, ngành, tổ chức tín dụng và các cơ quan thông tấn - báo chí.
Hội thảo là cơ hội quan trọng để đánh giá những thành tựu của khu vực kinh tế tư nhân, đồng thời là diễn đàn để nhà quản lý, nhà khoa học, nhà ngân hàng, doanh nghiệp cùng thảo luận tìm ra những giải pháp thiết thực nhằm thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển của khu vực này.
Dư nợ tín dụng các doanh nghiệp tư nhân đạt khoảng 6,91 triệu tỷ đồng
Khai mạc Hội thảo, Phó Thống đốc Thường trực Đào Minh Tú đánh giá cao sự kiện này, đây là chủ đề đang được cả nước quan tâm để định vị lại vai trò của kinh tế tư nhân trong phát triển kinh tế.
Nhắc lại thông điệp của Tổng Bí thư Tô Lâm về phát triển kinh tế tư nhân vừa qua, ông Đào Minh Tú cho rằng, kinh tế tư nhân không chỉ là một thành phần của nền kinh tế, mà còn là động lực hàng đầu thúc đẩy tăng trưởng và đổi mới sáng tạo và đóng góp vào tăng trưởng GDP quốc gia.
Nhận thức được tầm quan trọng của khu vực kinh tế tư nhân đối với sự phát triển của nền kinh tế, thời gian qua, ngành ngân hàng, với vai trò là “huyết mạch” của nền kinh tế đã đưa ra nhiều cơ chế chính sách, đặc biệt là tín dụng với lãi suất hợp lý giúp các doanh nghiệp mở rộng sản xuất kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh.
Phó Thống đốc Đào Minh Tú nêu rõ: Tính đến cuối năm 2024, dư nợ tín dụng đối với các doanh nghiệp tư nhân tại các tổ chức tín dụng đạt khoảng 6,91 triệu tỷ đồng, tăng 14,72% so với năm 2023, chiếm khoảng 44% dư nợ tín dụng nền kinh tế. Trong đó, dư nợ tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa đạt 2.746.308 tỷ đồng, tăng 10,7% so với cuối năm 2023.
"Điều này cho thấy nguồn vốn tín dụng ngân hàng đã đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn cho mục đích sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp tư nhân, đồng thời góp phần thúc đẩy kinh tế phát triển và tăng nguồn thu cho ngân sách Nhà nước", ông Đào Minh Tú nói.
Phó Thống đốc NHNN nhấn mạnh: NHNN thường xuyên chỉ đạo các tổ chức tín dụng mở rộng tín dụng có hiệu quả, tăng khả năng tiếp cận vốn tín dụng cho doanh nghiệp; yêu cầu các tổ chức tín dụng tiết giảm chi phí hoạt động để giảm lãi suất cho vay hỗ trợ nền kinh tế nói chung, khu vực kinh tế tư nhân nói riêng phát triển, góp phần thúc đẩy tăng trưởng.
Không chỉ hỗ trợ về vốn, ông Đào Minh Tú cho hay, các ngân hàng còn giúp doanh nghiệp tiếp cận công nghệ mới, mở rộng quy mô sản xuất và cải thiện vị thế cạnh tranh cả trong nước và quốc tế... Những giải pháp này đang trở thành chất xúc tác quan trọng thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của khu vực kinh tế tư nhân, tạo ra những giá trị bền vững cho nền kinh tế.
Xác định phát triển kinh tế tư nhân là chiến lược, chính sách lâu dài của quốc gia; thời gian qua, ngành ngân hàng đã tích cực thực hiện đồng bộ các giải pháp thúc đẩy tăng trưởng tín dụng nhằm đáp ứng nhu cầu vốn cho sản xuất kinh doanh của người dân, doanh nghiệp nói chung cũng như các doanh nghiệp tư nhân nói riêng.
"Cụ thể là điều hành tỷ giá linh hoạt, phù hợp với điều kiện thị trường, góp phần hấp thu các cú sốc bên ngoài; phối hợp đồng bộ các công cụ chính sách tiền tệ trong từng giai đoạn để hạn chế áp lực tỷ giá; Điều hành lãi suất chủ động, linh hoạt, tạo điều kiện cho tổ chức tín dụng tiếp cận nguồn vốn chi phí thấp từ NHNN; chỉ đạo tổ chức tín dụng tiếp tục tiết giảm chi phí, chuyển đổi số mạnh mẽ để giảm mặt bằng lãi suất cho vay…", ông Đào Minh Tú nói.
Theo Phó Thống đốc, mặc dù khu vực kinh tế tư nhân đã có sự phát triển mạnh mẽ, nhưng các doanh nghiệp vẫn đối mặt với nhiều khó khăn. Phần lớn các doanh nghiệp có quy mô nhỏ và vừa, hạn chế về tiềm lực tài chính và khả năng cạnh tranh. Đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến khả năng tiếp cận vốn của các doanh nghiệp tư nhân vẫn còn gặp nhiều khó khăn.
Năm 2025 dự báo cho thấy, tình hình kinh tế thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp, xung đột địa chính trị, căng thẳng thương mại gia tăng và chi phí vay cao ở nhiều quốc gia. Các khó khăn nêu trên sẽ tác động lớn đến nền kinh tế có độ mở lớn như nước ta, trong đó có khu vực kinh tế tư nhân.
Phó Thống đốc cũng gợi mở một số nội dung cần trao đổi tại hội thảo, mong muốn các chuyên gia, nhà quản lý và đại diện các doanh nghiệp cho ý kiến, đề xuất các giải pháp để nâng cao khả năng tiếp cận vốn cho doanh nghiệp tư nhân, hỗ trợ khu vực kinh tế tư nhân bứt phá góp phần phát triển đất nước nhanh, bền vững trong kỷ nguyên mới.
Đề xuất ngành ngân hàng có những cơ chế để cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa giải "cơn khát vốn"
Tại Hội thảo, nhiều diễn giả đề xuất ngành ngân hàng có những cơ chế để cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa. Chẳng hạn như cho vay các doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, cho vay theo mô hình chuỗi liên kết với yêu cầu tài sản đảm bảo thông thoáng,… Ngoài ra, nhiều chuyên gia cũng chỉ ra rằng cần có những nguồn vốn khác cho doanh nghiệp, không nên phụ thuộc tín dụng ngân hàng.
Chia sẻ khó về khăn của doanh nghiệp tư nhân, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam - ông Nguyễn Văn Thân thẳng thắn nói: "Ở vùng khó khăn nào cũng thấy bóng dáng của doanh nghiệp tư nhân". Song, ông Thân cho rằng, thời gian qua, ngành ngân hàng đã luôn đồng hành cùng doanh nghiệp nhỏ và vừa. Tỷ lệ dư nợ của doanh nghiệp có thể nói rất là cao. "Dư nợ cao chứng tỏ các doanh nghiệp nhỏ và vừa đang phát triển", ông Thân khẳng định.
Đối với doanh nghiệp, ông Thân nhấn mạnh, cần phải nghĩ đến việc đảm bảo như thế nào để ngân hàng yên tâm cho vay. Cùng với đó, ngành ngân hàng cũng cần có những giải pháp để nâng tầm chất lượng dịch vụ cho vay. "Không còn cách nào khác là qua con đường khoa học công nghệ", ông Thân nói.
Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam nêu thực tế: Có hiện tượng là các nhà băng đang tập trung cho vay doanh nghiệp lớn. "Cũng cần thông cảm bởi áp lực từ doanh thu tới các ngân hàng là rất lớn. Như vậy, doanh nghiệp nhỏ và vừa muốn vay cần tập trung vào liên kết thành một địa chỉ, thông qua Hiệp hội để giới thiệu các doanh nghiệp có nhu cầu vay vốn tới ngân hàng. Cần phải liên kết, sát cánh để Hiệp hội có thể giúp các doanh nghiệp. Có rất nhiều các phương án để doanh nghiệp huy động vốn, ngoài ngân hàng thì còn các quỹ… Nhưng vẫn cần tạo điều kiện cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa dễ tiếp cận hơn so với đi vay ở ngân hàng", ông Thân gợi ý.
Nhấn mạnh khuôn khổ để doanh nghiệp phát triển không chỉ là vốn tín dụng, mà còn là vốn đầu tư dài hạn, TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) cho rằng, Chính phủ cần mở ra thị trường vốn đầu tư đa dạng hơn, phát triển thị trường vốn có các loại quỹ, giảm gánh nặng cho phía ngân hàng.
Khẳng định cần triển khai các giải pháp đồng bộ từ phía ngân hàng, doanh nghiệp và cơ quan quản lý nhà nước, Chủ tịch Hãng kiểm toán ASCO Nguyễn Thanh Khiết cho rằng, các doanh nghiệp cần nâng cao năng lực quản trị, năng lực tài chính và minh bạch thông tin của doanh nghiệp. Xây dựng, cải thiện hệ thống quản trị doanh nghiệp, áp dụng công nghệ và AI trong kế toán và quản lý tài chính, các lĩnh vực tác nghiệp khác.
Doanh nghiệp nhỏ và vừa cần xây dựng báo cáo tài chính minh bạch, có kiểm toán độc lập để tạo niềm tin với ngân hàng. Chủ động xây dựng kế hoạch kinh doanh đồng bộ với các kế hoạch tác nghiệp khác và phương án sử dụng vốn hiệu quả để thuyết phục ngân hàng.
Về phía ngành Ngân hàng, nên thiết kế các sản phẩm tài chính chuyên biệt như khoản vay tín chấp dựa trên dòng tiền kinh doanh, khoản vay theo hợp đồng đầu ra hoặc khoản vay dựa trên tài sản hình thành từ vốn vay. Cùng với đó, cần mở rộng mô hình đánh giá tín dụng dựa trên dữ liệu giao dịch thực tế của doanh nghiệp.
Mặt khác, phát triển mạnh hệ thống quỹ bảo lãnh tín dụng nhằm giảm bớt rủi ro cho ngân hàng và hỗ trợ doanh nghiệp không có tài sản đảm bảo: Chính phủ và các tổ chức tài chính cần tăng cường vốn cho các quỹ bảo lãnh tín dụng, mở rộng phạm vi bảo lãnh để giúp nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa tiếp cận vốn dễ dàng hơn. Đồng thời, cần cải tiến quy trình bảo lãnh để đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả, giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian và chi phí khi tiếp cận vốn.
Bên cạnh đó, thúc đẩy các mô hình tài chính thay thế để mở rộng kênh huy động vốn như: cho thuê tài chính (Leasing); tín dụng chuỗi cung ứng (các doanh nghiệp có thể vay dựa trên hợp đồng đầu vào, đầu ra, giúp họ duy trì hoạt động sản xuất mà không cần tài sản thế chấp); Crowdfunding (gọi vốn cộng đồng); P2P Lending (cho vay ngang hàng); kết nối trực tiếp nhà đầu tư và doanh nghiệp, giảm bớt các yêu cầu khắt khe của ngân hàng và giúp doanh nghiệp nhỏ tiếp cận vốn dễ dàng hơn…/.
