Sáng ngày 6/7, dưới sự chủ trì và điều hành của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã họp để xem xét, thông qua dự thảo Nghị quyết về mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn. Việc này nhằm kịp thời góp phần tháo gỡ khó khăn cho người dân và doanh nghiệp trong bối cảnh giá xăng dầu trong nước đang tăng cao hiện nay.
Qua xem xét các vấn đề cụ thể, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã biểu quyết thông qua dự thảo Nghị quyết với tỷ lệ tán thành đạt 100%.
Trình bày Tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, từ đầu năm 2022, giá dầu thô và xăng dầu thành phẩm trên thế giới có xu hướng tăng cao, giá bình quân một số mặt hàng thành phẩm xăng dầu thế giới (giao dịch trên thị trường Singapore) cũng tăng mạnh.
Tính từ đầu năm 2022 đến nay, giá xăng dầu bán lẻ trong nước đã được điều chỉnh 17 lần. Trong đó, giá xăng tăng 13 lần, giảm 4 lần, trong đó có 2 lần giảm ngay sau khi thực hiện giảm thuế bảo vệ môi trường theo Nghị quyết số 18/2022/UBTVQH15 ngày 23-3-2022 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Tại kỳ điều chỉnh ngày 21/6/2022, giá xăng trong nước thiết lập mức cao nhất trong lịch sử.
Về cơ cấu giá cơ sở xăng dầu và nguồn cung xăng dầu, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết, theo quy định tại Nghị định số 95/2021/NĐ-CP của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 83/2014/NĐ-CP về kinh doanh xăng dầu, giá cơ sở xăng dầu được tính dựa trên 4 yếu tố: Giá xăng dầu thành phẩm thế giới; Các khoản chi phí và lợi nhuận định mức; Mức trích lập, chi sử dụng Quỹ bình ổn giá xăng dầu; Các khoản thuế.
Cụ thể, mức thuế bảo vệ môi trường đối với nhóm xăng, dầu, mỡ nhờn như sau: Xăng: Giảm từ 2.000 đồng/lít xuống mức sàn 1.000 đồng/lít; Nhiên liệu bay: Giảm từ 1.500 đồng/lít xuống mức sàn 1.000 đồng/lít; Dầu diesel: Giảm từ 1.000 đồng/lít xuống mức sàn 500 đồng/lít; Dầu mazut, dầu nhờn: Giảm từ 1.000 đồng/lít xuống mức sàn 300 đồng/lít; Mỡ nhờn: Giảm từ 1.000 đồng/kg xuống mức sàn 300 đồng/kg; Dầu hỏa: Giữ mức 300 đồng/lít vì đây là mức sàn trong khung mức thuế.
Với mức giảm như trên, ngân sách nhà nước ước tính giảm thu khoảng 1.400 tỷ đồng/tháng và nếu nghị quyết có hiệu lực từ ngày 1/8/2022 thì ước giảm thu ngân sách nhà nước là khoảng 7.000 tỷ đồng. Nếu tính cả phần ước giảm thu ngân sách nhà nước theo Nghị quyết số 18/2022/UBTVQH15 (khoảng 23.954 tỷ đồng) và Nghị quyết số 13/2021/UBTVQH15 (khoảng 1.584 tỷ đồng) thì giảm thu ngân sách nhà nước do giảm thuế bảo vệ môi trường với xăng, dầu, mỡ nhờn cả năm là khoảng 32.538 tỷ đồng.
Tính chung trong tháng 4/2022, việc điều chỉnh giảm mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn đã làm giá xăng dầu giảm 0,59% so với tháng 3/2022 và từ đó làm CPI chung giảm 0,06 điểm phần trăm.
Tuy nhiên, sau khi thực hiện giảm thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn, giá xăng dầu vẫn tiếp tục tăng cao. Trong bối cảnh giá dầu thô thế giới vẫn đang tiếp tục duy trì ở mức trên 100 USD/thùng, giá bán lẻ xăng dầu tại Việt Nam nhiều khả năng sẽ tiếp tục tăng cao trong thời gian tới, gây tác động tiêu cực đến nền kinh tế do chi phí nguyên vật liệu, chi phí vận tải tăng cao.
Bên cạnh đó, việc giá xăng dầu tăng cũng có tác động lớn đến các doanh nghiệp, nhất là các doanh nghiệp trong lĩnh vực vận tải, lĩnh vực sản xuất sử dụng xăng dầu làm nguyên vật liệu đầu vào do xăng dầu chiếm tỷ trọng cao và tác động mạnh vào giá thành sản xuất, từ đó sẽ tác động làm tăng giá cả hàng hóa, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) sẽ tăng lên và tạo áp lực lên lạm phát, ảnh hưởng đến thu nhập và chi tiêu của người dân, tác động xấu đến tăng trưởng kinh tế và ảnh hưởng đến mục tiêu phục hồi tổng thể nền kinh tế sau dịch Covid-19.
Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, theo tính toán hiện nay, chi phí xăng, dầu trong nền kinh tế Việt Nam chiếm khoảng 3,52% tổng chi phí của nền kinh tế, gas khoảng 1,45%. Cũng theo tính toán của từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Tổng cục Thống kê, nếu giá xăng, dầu tăng khoảng 10% thì GDP của toàn bộ nền kinh tế giảm khoảng 0,5%. Do đó, trong bối cảnh giá dầu tăng như hiện nay thì việc bình ổn giá là hết sức quan trọng, vừa kiềm chế lạm phát.
Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ xem xét, nghiên cứu sửa đổi, bổ sung nghị định liên quan đến thuế nhập khẩu ưu đãi tối huệ quốc (MFN) để đa dạng hóa nguồn cung khi cần thiết. Đồng thời sớm nghiên cứu những vấn đề liên quan đến thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt với mặt hàng xăng, dầu. Trong trường hợp giá xăng, dầu thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp, tăng cao hoặc neo ở mức cao, tác động đến chỉ số lạm phát, kinh tế vĩ mô, đời sống nhân dân và tăng trưởng kinh tế thì Chính phủ sớm nghiên cứu trình Quốc hội xem xét, quyết định.
Ngoài cắt giảm thuế, Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị Chính phủ nghiên cứu có chính sách hỗ trợ một số đối tượng bị tác động trực tiếp trong trường hợp giá xăng, dầu tiếp tục tăng cao, hoặc tiếp tục neo ở mức cao. Chẳng hạn các nhóm đối tượng ngư dân đánh bắt xa bờ, người nghèo, người thu nhập thấp… Đồng thời tiếp tục rà soát các yếu tố cấu thành giá xăng, dầu.
Sau khi thảo luận kỹ lưỡng về mọi mặt, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thống nhất thông qua dự thảo nghị quyết theo đề nghị của Chính phủ với tỷ lệ tán thành đạt 100%.
Về thời hạn, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất thời hạn có hiệu lực từ ngày 11/7/2022 đến hết ngày 31/12/2022. Khi được ban hành, Nghị quyết này sẽ thay thế Nghị quyết 13 và Nghị quyết 18 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Từ ngày 1/1/2023, các mức thuế bảo vệ môi trường sẽ được áp dụng theo Nghị quyết số 579 ngày 26/9/2018 theo đề nghị của Chính phủ, nếu không có gì đặc biệt.
Theo Bộ Tài chính, việc giảm thuế bảo vệ môi trường đối với nhóm xăng, dầu, mỡ nhờn sẽ góp phần làm giảm giá bán lẻ xăng, dầu, mỡ nhờn, từ đó góp phần hạn chế sự gia tăng chi phí sản xuất, góp phần giảm giá thành sản phẩm và góp phần ổn định lạm phát.
Tại Họp báo Chính phủ thường kì hôm 4/7, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cho biết, dưới áp lực của giá xăng dầu thế giới liên tục có biến động tăng thời gian vừa qua, Bộ Tài chính đã chủ động xây dựng các giải pháp liên quan đến các chính sách thuế đánh trên mặt hàng xăng dầu để đề xuất cấp có thẩm quyền có giải pháp hỗ trợ, bảo đảm kiểm soát, kiềm chế sự tăng nhanh của giá xăng dầu, tác động mạnh mẽ tới đời sống kinh tế-xã hội, sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
