Theo báo cáo mới nhất của UBND TP.HCM gửi Bộ Tài chính, nhu cầu vốn cho 6 tuyến metro với tổng chiều dài 183 km là 37,45 tỷ USD, tương đương hơn 880 nghìn tỷ đồng. Con số này được chia thành 2 giai đoạn, giai đoạn 2026-2030 cần khoảng 22,3 tỷ USD và giai đoạn 2030-2035 cần 15,15 tỷ USD.
Ngân sách địa phương được hưởng theo phân cấp hiện tại rõ ràng không đủ để đáp ứng nhu cầu vốn khổng lồ này. Do đó, UBND TP.HCM đã đề xuất giữ lại toàn bộ phần tăng thu ngân sách của Trung ương, vốn được hưởng theo tỷ lệ 79% cho Trung ương và 21% cho TP.HCM. Đây là một đề xuất táo bạo và đầy tham vọng, bởi nó sẽ thay đổi cơ chế phân chia ngân sách hiện hành, đồng thời đặt áp lực lớn lên việc đảm bảo nguồn lực cho các lĩnh vực khác.
TP.HCM đang đặt mục tiêu hoàn thành 183 km đường sắt đô thị vào năm 2035, với hy vọng giải quyết tình trạng ùn tắc giao thông và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân. Bên cạnh việc giữ lại phần tăng thu ngân sách, TP.HCM cũng dự kiến thu về khoảng 6,5 tỷ USD từ đấu giá các khu đất quanh các nhà ga metro, đồng thời phát hành trái phiếu địa phương và vay từ các tổ chức tài chính để bổ sung nguồn vốn.
Đề xuất của TP.HCM hiện đang chờ phản hồi từ Bộ Tài chính. Nếu được chấp thuận, đây sẽ là một động lực quan trọng giúp TP.HCM đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện hệ thống metro, góp phần giải quyết tình trạng ùn tắc giao thông và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân. Tuy nhiên, việc giữ lại toàn bộ ngân sách thu vượt cũng đặt ra những thách thức về cân đối nguồn lực cho các lĩnh vực khác. UBND TP.HCM cần có kế hoạch sử dụng nguồn vốn một cách hiệu quả và minh bạch để đảm bảo hiệu quả đầu tư và phát triển bền vững cho thành phố.
Trong khi đó, ngày 14/10/2024, tuyến metro số 1 Bến Thành - Suối Tiên chính thức bước vào giai đoạn vận hành thử toàn tuyến, đánh dấu một bước tiến quan trọng trên hành trình đưa tuyến metro đầu tiên của thành phố vào khai thác chính thức.
Gần 500 nhân sự sẽ tham gia vào công tác vận hành thử, diễn ra giống như vận hành chính thức với thời gian giãn cách giữa các chuyến tàu là 4 phút 30 giây và chia thành 2 ca làm việc mỗi ngày. Giai đoạn thử nghiệm kéo dài đến ngày 17/11, tạo cơ hội để kiểm tra thực tế khả năng vận hành của hệ thống và đào tạo đội ngũ nhân viên.
Để chuẩn bị cho giai đoạn này, toàn bộ nhân viên đã trải qua kỳ thi sát hạch nghiêm ngặt do Liên danh tư vấn chung NJPT thực hiện, đảm bảo nắm vững quy trình vận hành và xử lý các tình huống phát sinh. Các nhân viên sẽ tham gia thử nghiệm 47 kịch bản khác nhau, từ vận hành thường đến các tình huống khẩn cấp, nhằm kiểm tra khả năng ứng phó và xử lý sự cố.
Theo Ban Quản lý Đường sắt đô thị thành phố Hồ Chí Minh, công tác thi công, lắp đặt đã hoàn thành 99,9%. Đơn vị đang khẩn trương hoàn thiện các phần việc còn lại như công tác nghiệm thu phòng cháy, chữa cháy, đánh giá an toàn hệ thống, đăng kiểm, kiểm tra công tác nghiệm thu của Hội đồng nghiệm thu nhà nước, hướng đến mục tiêu đưa tuyến metro Bến Thành - Suối Tiên vào vận hành chính thức trong năm nay.
Tuyến metro Bến Thành - Suối Tiên dài khoảng 19,7km với 3 ga ngầm và 11 ga trên cao. Tổng mức đầu tư dự án khoảng 43.700 tỷ đồng. Tuyến metro này có tổng cộng 17 đoàn tàu, mỗi đoàn tàu có thể chở 930 khách, bao gồm 147 khách ngồi và 783 khách đứng.
Sự kiện vận hành thử nghiệm đánh dấu một cột mốc quan trọng trong quá trình hiện thực hóa giấc mơ về hệ thống giao thông công cộng hiện đại của TP.HCM. Đây cũng là minh chứng cho sự nỗ lực không ngừng nghỉ của đội ngũ kỹ sư, công nhân và các đơn vị liên quan trong việc xây dựng tuyến metro đầu tiên của thành phố./.
