Sâm tố nữ được tìm thấy ở phía Bắc Thái Lan, Myanmar cách đây hơn 800 năm, phân bố chủ yếu trong các khu rừng vùng Đông Bắc và Tây Bắc Thái Lan, Myanmar, Ấn Độ.
Tại Việt Nam, sâm tố nữ được tìm thấy chủ yếu các tỉnh vùng núi Tây Bắc. Loại cây này khi khai thác, có phần củ dùng làm thuốc, nên cây không còn khả năng tái sinh. Cùng với nhu cầu sử dụng gia tăng ngày một lớn, hiện nay sâm tố nữ trở nên hiếm thấy ở Việt Nam.
Các nhà khoa học đã tìm thấy ít nhất 17 hoạt chất chứa oestrogen trong sâm tố nữ, có tác dụng tương tự estrogen trong cơ thể người. Đồng thời, đây cũng là loại sâm duy nhất chứa hoạt chất Deoxymiroestrol quý hiếm, mạnh nhất trong tất cả các loại có chứa estrogen thực vật, cao hơn gấp 1.000 - 10.000 lần so với Genistein và Daidzein (hoạt chất chính trong mầm đậu nành), giúp tăng cường estrogen, cải thiện chỉ số lipid huyết tương bằng cách giảm lipid xấu và tăng lipid tốt, cải thiện chức năng nội mô mạch máu và cứu vãn sự suy giảm cấu trúc mạch máu.
Do tác dụng estrogen mạnh, sâm tố nữ được ví như “thần dược tự nhiên” với nhiều công dụng.
Chất chống oxy hóa
Estrogen trong sâm tố nữ có hoạt tính chống oxy hóa tương tự vitamin E. Sâm tố nữ làm giảm quá trình chết tế bào thần kinh phụ thuộc vào thời gian và liều lượng chống lại các tác nhân gây độc thần kinh trong mô hình bệnh Alzheimer trong ống nghiệm.
Chống ung thư
Các thành phần của Sâm tố nữ đóng một vai trò thiết yếu trong việc bảo vệ cơ thể chống lại một số dòng tế bào ung thư phụ khoa. Nghiên cứu trong ống nghiệm cho thấy, các hợp chất phytoestrogen trong sâm có thể ức chế sự phát triển của một số dòng tế bào gây ung thư vú, chống tăng sinh với các loại ung thư như ung thư tử cung.
Cải thiện sức khỏe của phụ nữ trong thời kỳ mãn kinh
Ở giai đoạn tiền mãn kinh đến mãn kinh, phụ nữ thường phải đối mặt với nhiều thay đổi về sức khỏe và cảm xúc như người khó chịu, mệt mỏi, mất ngủ, đổ mồ hôi đêm, suy giảm trí nhớ, da tóc xuống cấp, giảm ham muốn… Nguyên nhân chính là do suy giảm hormone estrogen, loại hormone chủ chốt trong điều hòa sinh lý nữ.
Nhờ phytoestrogen, hoạt chất trong sâm tố nữ có thể bắt chước hoạt động của estrogen nên thường được dùng để giảm triệu chứng của thời kỳ mãn kinh.
Lưu ý khi sử dụng sâm tố nữ
Sử dụng sâm tố nữ quá liều có thể gây nên các tác dụng phụ như chóng mặt, đau đầu, đau ngực, chảy máu âm đạo bất thường,… Do đó, chỉ nên dùng dược liệu này theo liều lượng và thời gian do bác sĩ chỉ định.
Thành phần dược tính của sâm tố nữ có thể can thiệp vào hệ thống nội tiết tố. Vì vậy, người mắc bệnh u nang buồng trứng, ung thư tuyến giáp hoặc người có khối u, bệnh nhân bị gan… không nên sử dụng thảo dược này điều trị bệnh để tránh trường hợp bệnh tồi tệ thêm.
Phụ nữ đang cho con bú hoặc mang thai không nên sử dụng.
Deoxymiroestrol có trong sâm tố nữ có đặc tính không bền nên khi gặp nhiệt độ cao có thể bị oxy hóa nhanh. Vì vậy, để đảm bảo chất lượng nên dùng trực tiếp, bảo quản nơi khô ráo. Ngoài ra, có thể mua và sử dụng các sản phẩm chăm sóc sức khỏe điều chiết từ nguyên liệu này để tăng tính hiệu quả.
Hiện nay, sâm tố nữ vẫn được sử dụng như loại "thần dược" đem lại các hiệu quả về sức khỏe và có tính làm trẻ hóa với phụ nữ.
