Theo đó, Chính phủ đã ban hành các nghị quyết triển khai với một số cơ chế đặc thù trong việc cấp phép, khai thác vật liệu xây dựng thông thường nằm trong hồ sơ khảo sát vật liệu xây dựng phục vụ dự án. Tuy nhiên, các dự án do Bộ Giao thông vận tải (GTVT) làm cơ quan chủ quản tại ĐBSCL đều thiếu cát đắp nền.
Các tỉnh ĐBSCL đã cấp phép 66 giấy phép khai thác với tổng trữ lượng khoảng 80 triệu m3, công suất khai thác khoảng 17 triệu m3/năm (trong đó cát san lấp là 14 triệu m3). Tuy nhiên, trữ lượng cát san lấp hiện tại chỉ còn khoảng 37 triệu m3.
Theo Bộ GTVT, trong giai đoạn từ nay đến năm 2025, các dự án cao tốc trong khu vực ĐBSCL sẽ triển khai đồng loạt. Vì vậy, nhu cầu vật liệu cát là rất lớn và chủ yếu tập trung năm 2023, 2024. Tại buổi làm việc với UBND các tỉnh An Giang, Đồng Tháp, Vĩnh Long và Sóc Trăng, Bộ GTVT đã có báo cáo về nhu cầu vật liệu cát đắp nền đường của các dự án đường cao tốc trong khu vực ĐBSCL khởi công trong giai đoạn 2021-2025 khoảng 47,81 triệu m3.
Tại cuộc họp, Thứ Trưởng Bộ GTVT Nguyễn Duy Lâm cho biết, các dự án đầu tư, nâng cấp quốc lộ và dự án cao tốc do địa phương làm cơ quan chủ quản, đến nay cơ bản đảm bảo nhu cầu nguồn cát để triển khai. Riêng 2 dự án thành phần đoạn từ TP. Cần Thơ đến Cà Mau, tổng nhu cầu cát đắp khoảng 18,5 triệu m3, đang gặp khó khăn về nguồn cung.
Thứ trưởng Bộ GTVT cũng cho biết, khó khăn hiện nay là các dự án đều thiếu nguồn vật liệu cát đắp nền do các địa phương đã dành phần lớn các mỏ để phục vụ cho nhu cầu đầu tư các dự án của địa phương; và hiện mới chỉ cân đối để cung cấp được khoảng 3,0/18,5 triệu m3, tuy nhiên khối lượng này cũng chưa thể khai thác được ngay mà cần phải triển khai các thủ tục, mất nhiều thời gian.
Tại cuộc họp, các địa phương kiến nghị tháo gỡ vướng mắc, rút ngắn thời gian, thủ tục giao các mỏ cát cho nhà thầu; cấp mới giấy phép khai thác; nâng công suất khai thác mỏ thêm 50%; rà soát, mở các mỏ khai thác mới.
Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đề nghị Bộ GTVT lập biểu đồ các tuyến cao tốc, nêu rõ nhu cầu về nguồn cung cát, đất và đá phục vụ san lấp cho từng dự án, trên cơ sở đó xác định cụ thể công việc cần phải làm từ đây đến năm 2024 cho các dự án. Bộ GTVT cùng các địa phương, nhà thầu xác định giá cát, không để tăng giá vật liệu trong thời gian thực hiện dự án. Phó Thủ tướng Chính phủ cũng đề nghị các tỉnh phải sớm công bố giá và có phương án bình ổn giá cát. Phân bổ, điều tiết sát với yêu cầu thi công; điều tiết phân bổ các mỏ vật liệu xây dựng hợp lý theo từng mốc thời gian, từng giai đoạn thi công. Bộ Tài nguyên và Môi trường điều tiết nguồn vật liệu cát sát với yêu cầu thi công; phân bổ các mỏ vật liệu xây dựng hợp lý theo từng mốc thời gian, từng giai đoạn thi công.
Trước đó, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã trực tiếp khảo sát một số đoạn, tuyến cao tốc, mỏ khai thác cát đắp nền trên sông Tiền thuộc tỉnh An Giang.
Phó Thủ tướng nhấn mạnh, cuộc họp phải đưa ra phương án, giải pháp để bảo đảm nguồn vật liệu đắp nền đường cho các dự án giao thông trọng điểm. Trong đó, xác định rõ trách nhiệm của Trung ương với các địa phương, giữa địa phương với nhau, trở thành hình mẫu về cơ chế phối hợp, điều phối vùng ĐBSCL.
