Tưới nước tiết kiệm kết hợp xen canh và đa canh
Đắk Nông nằm trong khu vực chuyển tiếp giữa hai tiểu vùng khí hậu Tây Nguyên và Đông Nam Bộ. Đây là vùng mang đặc điểm chung của khí hậu nhiệt đới gió mùa cận xích đạo, có sự nâng lên của địa hình nên vừa có đặc trưng của khí hậu cao nguyên nhiệt đới, vừa chịu ảnh hưởng của gió mùa Tây Nam khô nóng. Hàng năm, trong tháng cao điểm mùa khô, Đắk Nông luôn đối mặt với tình trạng thiếu hụt nguồn nước tưới. Nhiều công trình thủy lợi, hồ đập nhỏ rơi vào mực nước "chết", khiến hoạt động sản xuất nông nghiệp ở đây gặp rất nhiều khó khăn.
Từ thực tế đó, ngành nông nghiệp tỉnh đã ướng dẫn, hỗ trợ nhiều hộ dân ở Đắk Nông đã chủ động, linh hoạt áp dụng các giải pháp nông nghiệp thông minh như trang bị hệ thống tưới nước tiết kiệm. Đồng thời, chuyển đổi cây trồng phù hợp với từng vùng đất với mục đích tăng sức chống chịu cho cây và hạn chế tối đa rủi ro do thời tiết gây ra.
Anh Nguyễn Thế Vinh ở xã Nghĩa Thắng (huyện Đắk R’lấp) có hơn 3ha cà phê đang trong giai đoạn thu hoạch chính vụ nên rất cần nước tưới. Anh Vinh cho biết cách đây 3 năm vườn cà phê của mình đã từng bị ảnh hưởng nghiêm trọng do thiếu nước tưới. Sau lần đó, anh đã tự hỏi kinh nghiệm, tham khảo mô hình tưới tiêu ở một số địa phương khác.
Cùng lúc đó, anh Vinh còn được Nhà nước hỗ trợ 50 triệu đồng để khoan giếng, xây bể chứa lớn cùng hệ thống ống nước tưới tiết kiệm. 2 năm vừa qua, nỗi lo thiếu nước tưới trong mùa khô không còn nước. “Nhờ mô hình tưới nước tiết kiệm mà việc chăm sóc cây cũng thuận lợi hơn, không phải lo lắng hồi hộp như mọi năm. Mà cây phát triển tốt, chất lượng ổn định nữa”, anh Vinh vui mừng cho biết.
Mô hình tưới tiết kiệm cũng chứng minh được hiệu quả trên các vườn trồng xen canh. Chị Nguyễn Thị Thành ở xã Đắk Som (huyện Đắk Glong) trồng xen canh 100 cây mắc ca và 50 cây sầu riêng vào 3ha cà phê. “Kết hợp với thiết bị tưới nước tiết kiệm này, hiệu quả kinh tế cao hơn hẳn, lại giảm các loại bệnh cho các loại cây, nhất là cây cà phê”, chị Thành cho biết.
Trung tâm Khuyến nông tỉnh Đắk Nông cho biết trong điều kiện thời tiết cực đoan như hiện nay thì việc xen canh cây ăn quả giúp cây trồng thích ứng tốt hơn. Trồng xen canh và đa canh hợp lý còn làm cho hệ sinh thái vườn trở nên hài hòa, cây thích nghi tốt hơn, giảm được các loại sâu bệnh gây hại cho cây.
Tập trung tăng cường khả năng chống chịu cho cây
Tỉnh Đắk Nông đã xây dựng và triển khai nhiều mô hình tích cực nhằm phòng bị, cải thiện tình hình sản xuất nông nghiệp trước tác động tiêu cực do BĐKH. Trong đó, siết chặt công tác quản lý, bảo vệ rừng, đẩy mạnh trồng rừng,... là các biện pháp được ưu tiên trước nhất. Ngoài ra, tỉnh tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp, đầu tư xây dựng hệ thống thủy lợi... phục vụ cho việc tưới tiêu cây trồng.
Ông Phạm Tuấn Anh - Giám đốc Sở NN&PTNT Đắk Nông cho biết, lượng mưa ở Tây Nguyên nói chung và Đắk Nông nói riêng trong vòng 10 năm trở lại đây có sự thay đổi phân bổ cực kỳ rõ rệt. Cụ thể là tần suất xuất hiện mưa vào tháng 12, tháng 1 khá phổ biến.
“Phân bố lượng mưa thay đổi cũng làm cho các loại cây trồng như điều, cà phê gặp trở ngại trong quá trình thụ phấn, ảnh hưởng đến tỷ lệ đậu quả và làm giảm năng suất. Nhiều loại cây trồng khác cũng bị ảnh hưởng, mất mùa và bệnh”, ông Tuấn Anh nói.
Xác định BĐKH là nguy cơ toàn cầu, tỉnh Đắk Nông chủ trương: “Cần phải dựa vào nội lực của mình để ứng phó”. Hiện tỉnh đã khẩn trương triển khai hàng loạt hoạt động thích ứng với BĐKH trong lĩnh vực nông nghiệp như: nâng cao hiệu quả sử dụng đất; cơ cấu mùa vụ hợp lý; lựa chọn cây trồng phù hợp với khí hậu - thổ nhưỡng của địa phương; chủ động phòng chống dịch bệnh cho cây trồng - vật nuôi - thủy sản. “Song song đó, tỉnh sẽ phát triển, nhân rộng các giống cây trồng, vật nuôi đạt hiệu quả cao” ông Phạm Tuấn Anh cho hay.
Sở NN&PTNT cho biết, Đắk Nông đang hướng đến mục tiêu sản xuất nông nghiệp theo hướng hàng hóa chất lượng cao theo với chuỗi giá trị và thích nghi với BĐKH. Toàn tỉnh đang hình thành một số vùng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, gắn với thị trường trong nước, xuất khẩu, thích ứng với các tác động tiêu cực của thời tiết, khí hậu trong những năm gần đây.
Theo kế hoạch, đến năm 2030 Đắk Nông sẽ có khoảng 184.000ha cây trồng cần nước tưới. Tỉnh sẽ nâng cấp, xây mới 102 công trình thủy lợi các loại để phục vụ tưới tiêu và ứng phó với BĐKH. Ngoài ra, tỉnh sẽ đẩy mạnh thêm nhiều giải pháp chống suy thoái, cạn kiệt nguồn nước, tái tạo nguồn nước phục vụ phát triển sản xuất bền vững./.
