Cụ thể, tại công văn 36/BC-BTC, Bộ Công thương đã báo cáo trình Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khai báo cáo về dự thảo quyết định thay thế Quyết định 24/2017/QĐ-TTg về cơ chế điều chỉnh mức giá điện bán lẻ bình quân, trong đó, đề xuất nội dung sửa đổi, bổ sung đối với các vấn đề còn phát sinh vướng mắc trong thực tiễn, bảo đảm đúng thẩm quyền, đúng quy định của pháp luật và quy chế làm việc của Chính phủ.
Theo đó, điểm mới của Dự thảo sửa đổi Quyết định 24/2017/QĐ-TTg về cơ cấu điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân, so với các bản thảo trước đây được Bộ Công Thương lấy ý kiến là ngoài Bộ Tài chính, Bộ Công Thương đề xuất các bộ ngành liên quan phối hợp điều hành, cơ quan thống kê đánh giá tác động của việc điều chỉnh giá điện.
Liên quan đến việc chủ trì, phối hợp trong điều hành giá điện, Bộ Công Thương là cơ quan chủ trì kiểm tra, rà soát. Bộ Tài chính giữ trách nhiệm phối hợp ở khía cạnh là cơ quan quản lý nhà nước về giá.
Cụ thể, Bộ Công Thương vẫn sẽ chịu trách nhiệm trước Chính phủ quản lý nhà nước về điện lực, sử dụng điện, trong đó có giá điện. Bộ Công Thương sẽ là cơ quan hướng dẫn Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) tính toán giá bán điện bình quân, thực hiện việc điều chỉnh giá điện, chủ trì kiểm tra, giám sát.
Bộ Công Thương cũng đề xuất các bộ, cơ quan liên quan cùng tham gia, phối hợp với các nội dung liên quan, theo chức năng, nhiệm vụ được giao và quy định của pháp luật.
Để minh bạch hơn quá trình xem xét điều chỉnh giá điện, Bộ Công Thương đề xuất bổ sung trách nhiệm của Tổng cục Thống kê trong đánh giá tác động của việc điều chỉnh giá điện đến kinh tế vĩ mô. EVN sẽ cung cấp các số liệu có liên quan để cơ quan này có cơ sở thống kê, đánh giá.
Tại dự thảo lần này, Bộ Công Thương vẫn giữ đề xuất giá điện được tính thêm các chi phí vốn chưa được tính trước đây như chênh lệch tỷ giá. Thời gian điều chỉnh giá điện dự dự kiến được rút ngắn từ 6 tháng xuống 3 tháng một lần. Đồng nghĩa, mỗi năm sẽ có 4 đợt thay đổi và giá được cập nhật hàng quý theo chi phí phát điện.
Đề xuất giá bán lẻ điện bình quân sẽ có tăng, giảm với biên độ cụ thể cũng được giữ như dự thảo gần nhất. Cụ thể, trường hợp các thông số đầu vào các khâu (phát điện, truyền tải, phân phối...) làm giá bán điện bình quân giảm từ 1% trở lên so với giá bình quân hiện hành, EVN có trách nhiệm giảm giá ở mức tương ứng. Tập đoàn này sẽ lập hồ sơ báo cáo Bộ Công Thương, Tài chính để kiểm tra, giám sát.
Ở chiều ngược lại, khi giá điện bình quân tăng từ 3% trở lên so với giá hiện hành, EVN được phép điều chỉnh tăng. Trường hợp giá điện bình quân cần điều chỉnh tăng từ 10% trở lên so với mức hiện hành, có ảnh hưởng đến kinh tế vĩ mô, Bộ Công Thương sẽ chủ trì, kiểm tra rà soát, lấy ý kiến Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan.
Liên quan đến việc thuê, mời tư vấn độc lập để thẩm tra báo cáo quyết toán chi phí sản xuất kinh doanh điện, Dự thảo cũng nêu rõ, trong trường hợp cần thiết, Bộ Công Thương sẽ yêu cầu EVN thuê tư vấn độc lập để thẩm tra báo cáo chi phí sản xuất kinh doanh điện của tập đoàn cùng các đơn vị thành viên.
Bộ Công Thương cũng đề xuất giữ nguyên cụm từ “bao gồm cả chênh lệch tỷ giá đánh giá lại chưa được phân bổ” như đã quy định tại Quyết định số 24 của Thủ tướng để đảm bảo việc xem xét chênh lệch tỷ giá đánh giá lại trong tính toán giá bán lẻ điện.
Trước đó, vào 11/2023, góp ý cho dự thảo thay thế Quyết định 24/2017 của Thủ tướng về giá bán lẻ điện, Bộ Tài chính đã dẫn các quy định tại Luật Giá, Luật Điện lực để khẳng định Bộ Công Thương chịu trách nhiệm trước Chính phủ quản lý nhà nước về điện lực, sử dụng điện, trong đó có giá điện.
Theo đó, Bộ Công Thương là cơ quan chủ trì xây dựng khung giá, cơ chế điều chỉnh, biểu giá bán lẻ điện trình Thủ tướng, cũng như hướng dẫn lập khung giá phát điện, truyền tải, dịch vụ phụ trợ, phí điều độ...
Bộ Tài chính cũng đề nghị không quy định trách nhiệm phối hợp của họ tại Dự thảo Quyết định và bỏ nội dung “EVN gửi hồ sơ báo cáo phương án giá điện tới Bộ Tài chính. Thay vào đó, bộ này chỉ phối hợp trong những trường hợp có biến động bất thường, hoặc tác động lớn.
Bộ Tài chính cũng cho rằng, không có trách nhiệm phải kiểm tra các báo cáo của EVN; không bắt buộc phải tham gia họp, báo cáo và ý kiến về phương án giá điện hàng năm. Bộ này chỉ có ý kiến nếu phía Công Thương đề nghị.
Tiếp theo vào tháng 12/2023, trong thông báo kết luận của Phó Thủ tướng Lê Minh Khái tại cuộc họp dự thảo quyết định thay thế Quyết định 24/2017 về cơ chế điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân, Phó Thủ tướng giao Bộ Công Thương rà soát, đánh giá kỹ để công thức tính giá điện đảm bảo nguyên tắc thị trường, đúng pháp luật và tính toán tác động tới ổn định kinh tế vĩ mô, an sinh xã hội, đời sống người dân.
Các nội dung sửa đổi phải báo cáo, giải trình, đánh giá tác động đầy đủ, bảo đảm chính sách sau ban hành khả thi, đúng thẩm quyền và quy định pháp luật chuyên ngành về điện, giá, quản lý doanh nghiệp, phù hợp với quy luật kinh tế thị trường.
Đồng thời, Bộ Công Thương, EVN sẽ phải chịu trách nhiệm toàn diện về nội dung, số liệu báo cáo và đề xuất chính sách. Bên cạnh đó, công thức tính giá điện cũng cần phản ánh đúng, chính xác giá thành, chi phí thực tế phù hợp đặc thù ngành điện, gắn với trách nhiệm của các bộ, cơ quan trong xây dựng, điều hành kế hoạch cung ứng đủ điện cho sản xuất, kinh doanh./.
