Việc Mỹ công bố mức thuế đối ứng mới dành cho hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam đang tạo ra nhiều áp lực cho nền kinh tế trong nước, đặc biệt là với các doanh nghiệp xuất khẩu. Theo sắc lệnh được Nhà Trắng ban hành ngày 1/8, thuế đối ứng sẽ được giảm từ mức 46% xuống còn 20% và chính thức có hiệu lực từ ngày 7/8. Tuy nhiên, với các mặt hàng bị nghi ngờ trung chuyển hoặc gian lận xuất xứ, mức thuế vẫn có thể lên tới 40%.
Việc điều chỉnh thuế này khiến nhiều ngành hàng xuất khẩu chủ lực như dệt may, giày dép, đồ gỗ, thủy sản và điện tử của Việt Nam mất đi lợi thế cạnh tranh vốn có. Mức thuế 20% hiện cao hơn mức 19% mà Mỹ áp dụng cho một số quốc gia ASEAN như Indonesia, Malaysia hay Thái Lan - những đối thủ trực tiếp trên thị trường xuất khẩu.
Sự thay đổi chính sách thuế khiến nhiều doanh nghiệp lo ngại bị hủy đơn hàng, thiếu đầu ra, thậm chí ảnh hưởng tới việc làm và kế hoạch sản xuất. Ông Hoàng Mạnh Cầm, Phó Chánh Văn phòng HĐQT Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex), cho biết ngành dệt may có nguy cơ bị ảnh hưởng đáng kể. Các nhãn hàng lớn đã tranh thủ nhập khẩu trong 90 ngày áp dụng mức thuế cơ sở 10%, dẫn đến khả năng giảm đơn hàng mạnh vào cuối năm 2025.
Theo ông Cầm, mức thuế mới khiến dệt may Việt Nam ở thế bất lợi khi so sánh với các đối thủ: cao hơn Thổ Nhĩ Kỳ (15%), tương đương Bangladesh (20%) và thấp hơn Ấn Độ (25%). Đặc biệt, một số quốc gia châu Phi, dù thị phần còn nhỏ lại được hưởng mức thuế chỉ từ 10% đến 15%, làm gia tăng nguy cơ dịch chuyển đơn hàng khỏi Việt Nam.
Dù biểu thuế mới chưa có tác động ngay lập tức, song đây là cảnh báo rõ ràng cho Việt Nam về việc cần thay đổi chiến lược phát triển kinh tế. Không thể mãi dựa vào lợi thế giá rẻ, doanh nghiệp Việt cần tập trung vào nâng cao chất lượng sản phẩm, tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế và hướng đến sự minh bạch trong chuỗi cung ứng. Theo PGS. TS. Ngô Trí Long - chuyên gia kinh tế, đây là thời điểm Việt Nam cần tái cấu trúc mô hình xuất khẩu theo hướng bền vững và chất lượng cao hơn, thay vì chỉ tập trung vào tăng trưởng nhanh nhờ chi phí thấp.
Ông Long nhấn mạnh, Mỹ hiện là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, do đó giữ vững thị phần tại đây mang ý nghĩa chiến lược. Trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu ngày càng gay gắt, thuế quan không chỉ là rào cản mà còn là phép thử cho năng lực thích ứng và cải cách của nền kinh tế. Nó mở ra cơ hội để Việt Nam khẳng định vai trò một đối tác thương mại có trách nhiệm và sẵn sàng hội nhập sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.
Trước thực tế này, các doanh nghiệp cần nhanh chóng rà soát danh mục sản phẩm xuất khẩu, đánh giá tác động của thuế và linh hoạt điều chỉnh cơ cấu sản phẩm. Việc đa dạng hóa mặt hàng, ưu tiên những sản phẩm có giá trị gia tăng cao và ít nhạy cảm với thuế quan là điều cần thiết. Song song đó, doanh nghiệp cần chủ động đàm phán lại hợp đồng với đối tác, thương lượng chia sẻ chi phí phát sinh từ thuế và giữ vững đơn hàng, tránh bị đứt gãy chuỗi cung ứng.
