Những năm qua, sản xuất nông nghiệp trên địa bàn tỉnh phát triển với đa dạng các loại cây trồng, trong đó, nhóm cây ăn quả như nhãn, vải, chuối, cây có múi được coi là các cây trồng chủ lực của tỉnh và đã không ngừng được phát triển cả về diện tích, năng suất, chất lượng và giá trị.
Theo thống kê, hiện toàn tỉnh Hưng Yên có trên 15.000 ha cây ăn quả (4.731 ha nhãn; 1.225 ha vải; 2.735 ha chuối; 2.019 ha bưởi; 1.970 ha cam). Trong số này đã có gần 3.100 ha cây ăn quả được chứng nhận VietGAP, VietGAHP. Các sản phẩm đã có mặt tại thị trường Trung Quốc, Nhật Bản, Mỹ, Australia... và đang xúc tiến sang một số quốc gia, vùng lãnh thổ khác…
Diện tích cây ăn quả của tỉnh chiếm hơn 12% tổng diện tích cây ăn quả vùng đồng bằng sông Hồng. Thị trường tiêu thụ hoa quả của Hưng Yên chủ yếu là thị trường trong nước, chiến 98% tổng sản lượng sản xuất. Phần lớn được tiêu thụ ở thành phố Hà Nội và các tỉnh lân cận như Hải Dương, Hải Phòng, Quảng Ninh, Bắc Ninh…Một số nông sản chất lượng cao của tỉnh như nhãn lồng, chuối tiêu đang từng bước tiếp cận các thị trường quốc tế như Mỹ, Nhật Bản và Úc.
Hiện trên địa bàn tỉnh Hưng Yên đã hình thành nhiều vùng chuyên canh cây ăn quả, hoa và cây cảnh tập trung như: vùng trồng nhãn ở các xã Hàm Tử (Khoái Châu), Hồng Nam (thành phố Hưng Yên); vùng trồng cam xã Đồng Thanh (Kim Động), Tam Đa (Phù Cừ), Quảng Châu (thành phố Hưng Yên); vùng trồng vải trứng xã Phan Sào Nam (Phù Cừ), Đa Lộc (Ân Thi); vùng trồng hoa Xuân Quan, Phụng Công, quất cảnh Mễ Sở (Văn Giang)… Các vùng sản xuất này đang mang lại hiệu quả lớn, đem lại mức thu nhập từ 300 – 500 triệu đồng/ha mỗi năm.
Đến hết năm 2022, toàn tỉnh duy trì 33 mã số vùng trồng với tổng diện tích hơn 235 héc-ta, gồm các cây trồng như nhãn, vải, chuối. Năm 2022 và những tháng đầu năm 2023, Chi cục Bảo vệ thực vật tổ chức khảo sát đánh giá để thiết lập, xây dựng 2 vùng trồng chuối tại xã Phú Cường (thành phố Hưng Yên) để xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc; hoàn thiện việc khảo sát đánh giá và đề nghị Cục Bảo vệ thực vật cấp mã số vùng trồng vải xuất khẩu tại xã Đa Lộc (Ân Thi).
Ngoài ra, Chi cục tổ chức 2 lớp tập huấn về nhận thức, quản lý và duy trì mã số vùng trồng cho nông dân tại 2 vùng trồng chuối; 3 lớp tập huấn nâng cao về quản lý, duy trì mã số vùng trồng nhãn tại huyện Tiên Lữ có mã số vùng trồng xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc; phối hợp với Cục Bảo vệ thực vật tổ chức 1 lớp tập huấn phổ biến các quy định về kiểm dịch thực vật đối với quả nhãn xuất khẩu sang thị trường Nhật Bản.
Theo đánh giá của ngành chức năng tỉnh, hầu hết các địa phương, tổ chức, cá nhân hiện nay đang quan tâm nhiều đến việc thiết lập, mở rộng các diện tích vùng trồng được cấp mã số mà chưa thực sự quan tâm đúng mức đến công tác giám sát các vùng trồng để duy trì điều kiện đáp ứng với các yêu cầu của nước nhập khẩu sau khi đã được phê duyệt. Ngoài ra, việc đào tạo và nâng cao nhận thức cho nông dân về quy trình sản xuất, quy định về mã số vùng trồng , cơ sở đóng gói cũng cần được đẩy mạnh nhằm phục vụ quản lý tốt những vùng trồng đã được cấp mã số. ..
Thời gian tới, ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh tiếp tục thực hiện công tác giám sát 33 mã số vùng trồng theo quy định; thiết lập mới 2 vùng trồng để xây dựng mã số vùng trồng ứng dụng hệ thống tiêu chuẩn OTAS đã được phê duyệt. Thiết lập, xây dựng mã số vùng trồng mới trên các cây trồng theo yêu cầu và đề nghị của các tổ chức, cá nhân sản xuất để đề nghị Cục Bảo vệ thực vật cấp khi các vùng trồng đáp ứng đầy đủ các tiêu chí theo quy định của Cục Bảo vệ thực vật và yêu cầu của nước nhập khẩu. Ngoài ra, các cấp, ngành liên quan tăng cường, tạo điều kiện kết nối giữa doanh nghiệp xuất khẩu nông sản và tổ chức, cá nhân tham gia mã số vùng trồng để thực hiện tốt chuỗi cung ứng xuất khẩu.
Cục Bảo vệ thực vật cho biết, nhiều thị trường đã yêu cầu các vùng trồng và cơ sở đóng gói của nước xuất khẩu phải được giám sát chặt chẽ, cấp mã số định kỳ. Các vùng trồng và cơ sở đóng gói cần đảm bảo tuân thủ yêu cầu của từng quốc gia, thị trường. Việc thiết lập vùng trồng để cấp mã số sẽ bao gồm xác định diện tích, sử dụng thống nhất một quy trình sản xuất trong vùng trồng, kiểm soát các sinh vật gây hại thuộc danh mục đối tượng kiểm dịch thực vật của các nước, có nhật ký canh tác, thực hành nông nghiệp tốt, tối thiểu là theo quy trình VietGAP.
Theo thống kê, hết tháng 5/2023 toàn quốc có gần 6.500 vùng trồng tại 53/63 tỉnh, thành phố và 1.600 cơ sở đóng gói tại 33 tỉnh, thành phố được cấp mã số xuất khẩu. Đồng thời, có 25 sản phẩm được cấp mã số xuất khẩu như thanh long, nhãn, vải, xoài, chôm chôm, vú sữa, chanh, bưởi, măng cụt, dưa hấu, mít, khoai lang, sầu riêng… tập trung ở các thị trường: Trung Quốc, Mỹ, Australia, New Zealand, Hàn Quốc, Nhật Bản, EU, Thái Lan, UAE, Malaysia...
Việc xây dựng mã số vùng trồng trên cây ăn trái đã giúp chuyển biến nhận thức của bà con nhà vườn, trong việc ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất, từng bước tạo ra sản phẩm chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm và truy xuất được nguồn gốc sản phẩm, nhờ vậy đáp ứng được yêu cầu khắt khe của thị trường các nước nhập khẩu, đem lại hiệu quả kinh tế cao hơn, so với canh tác theo kiểu truyền thống. Tuy nhiên, để mã số vùng trồng thực sự phát huy hết hiệu quả cần sự phối hợp của nhiều đơn vị liên quan.
Các Hiệp định thương mại đang mở ra cơ hội cho nhiều loại trái cây hàng hóaiếp tục vươn xa ra thị trường thế giới. Kỳ vọng năm 2023, tổng giá trị xuất khẩu sẽ đạt lên 4 tỷ USD. Để đạt được điều đó, cần có sự chung tay, đồng lòng của các cơ quan chuyên môn, người sản xuất và doanh nghiệp để liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị bền vững. Trong đó, tập trung "xây dựng mã số vùng trồng" được xem là hướng đi quan trọng để cơ hội xuất khẩu rộng mở hơn trong tương lai.
