Tham dự Lễ đón nhận diễn ra ngày 25/8/2022 tại Lăng Ông Bà Chiểu (số 1 đường Vũ Tùng, phường 1, quận Bình Thạnh, TP Hồ Chí Minh) có bà Phan Thị Thắng - Phó Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh; ông Trần Thế Thuận - Giám đốc Sở Văn hóa Thể thao TP. Hồ Chí Minh; ông Vũ Ngọc Tuất, Bí thư Quận ủy Bình Thạnh; ông Đinh Khắc Huy, Chủ tịch UBND quận Bình Thạnh.
Tại buổi lễ, bà Phan Thị Thắng chia sẻ niềm vui và tự hào đối với quận Bình Thạnh khi đón Bằng chứng nhận Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia cho Lễ hội Khai Hạ - Cầu an do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận.
Lễ hội Khai hạ - Cầu an tại Lăng Đức Thượng Công Tả Quân Lê Văn Duyệt (Lăng Ông Bà Chiểu) được tổ chức hàng năm vào mùng 7 tháng giêng Âm lịch.
Các nghi thức tế, lễ được tổ chức theo nghi thức tế lễ cung đình triều Nguyễn và gắn bó mật thiết, thể hiện sống động hoạt động sản xuất, sinh hoạt trong đời sống nhân dân. Lễ hội được chia thành nhiều phần khác nhau gồm: Hạ nêu, khai hạ, khai bút và khai ấn.
Đây là điểm nhấn sinh hoạt văn hóa của người dân Nam Bộ và TP. Hồ Chí Minh để cầu mong mưa thuận, gió hòa và kỳ vọng một năm mới công việc thuận lợi, làm ăn hanh thông, thể hiện sức mạnh đoàn kết của nhân dân trong lao động, sinh hoạt và bảo vệ đất nước.
Trong lễ Khai hạ - Cầu an thường kèm theo những chầu hát bội rất sống động, tinh tế với các tuồng như: Ngọc Quỳnh lâm tế, Thần nữ dâng ngũ linh kỳ, San Hậu. Lý do là khi sinh thời, Đức Thượng Công Tả Quân Lê Văn Duyệt rất thích tuồng San Hậu.
Sinh thời, Đức Thượng Công Tả Quân Lê Văn Duyệt cho rằng, tuồng hát không chỉ mang giá trị văn hóa mà còn lồng ghép mục đích giáo dục cho mọi tầng lớp nhân dân về ý thức đạo lý làm người, đạo lý uống nước nhớ nguồn của người dân Việt.
Theo bà Phan Thị Thắng - Phó Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh: “Có 3 lễ hội truyền thống được công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia tại TP. Hồ Chí Minh bao gồm: Lễ hội Nghinh Ông ở huyện Cần Giờ, lễ hội Nguyên Tiêu ở quận 5 và lễ hội Khai hạ - Cầu an tại lăng Đức Thượng Công Tả Quân Lê Văn Duyệt. Có cơ sở để khẳng định rằng lễ hội Khai hạ - Cầu an là một Di sản Văn hóa quan trọng của vùng đất Sài Gòn - Gia Định xưa và TP. Hồ Chí Minh ngày nay”.
Đồng thời, bà Phan Thị Thắng đề nghị Sở Văn hóa Thể thao, Sở Du lịch và các cơ quan liên quan, chính quyền quận Bình Thạnh hợp tác chặt chẽ, bảo tồn và phát huy giá trị Lễ hội Khai hạ - Cầu an tại Lăng Đức Thượng Công Tả quân Lê Văn Duyệt để lễ hội luôn giữ vị trí quan trọng trong đời sống người dân Nam Bộ và TP. Hồ Chí Minh, đồng thời tích cực bảo tồn và phát huy giá trị của di sản.
Cùng với đó, Phó Chủ tịch UBND Thành phố cho rằng, cần có nhiều hình thức thiết thực, sinh động để quảng bá di sản văn hóa phi vật thể Lễ hội Khai hạ - Cầu an tại Lăng Ông Bà Chiểu đến người dân cả nước và bạn bè quốc tế để Lăng Ông Bà Chiểu trở thành điểm đến trang nghiêm nhưng gần gũi, hấp dẫn mà du khách không thể bỏ qua khi đến TP. Hồ Chí Minh.
“Lễ hội Khai hạ - Cầu an tại Lăng Đức Tả quân Lê Văn Duyệt có ý nghĩa rất sâu sắc trong đời sống văn hóa của người dân. Từ việc lễ hội được công nhận, chính quyền và nhân dân quận Bình Thạnh sẽ tiếp tục bảo tồn, tôn tạo và phát huy hơn nữa giá trị của di sản, góp phần xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, làm cho những giá trị văn hóa được để lại mãi mãi tỏa sáng cùng bước phát triển của đất nước”, ông Đinh Khắc Huy - Chủ tịch UBND quận Bình Thạnh nhấn mạnh.
Trước đó, vào tháng 7/2021, UBND TP. Hồ Chí Minh đã đề xuất Lễ hội Khai hạ - Cầu an tại Lăng Ông Bà Chiểu tại được công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia.
Đức Thượng Công Tả Quân Lê Văn Duyệt (1764 -1832), nguyên quán tỉnh Quảng Ngãi, sinh quán tại huyện Kiến Phong, tỉnh Định Tường (nay là huyện Cái Bè, tỉnh Tiền Giang), là bậc đại khai quốc công thần triều Nguyễn.
Đức Thượng Công Tả Quân Lê Văn Duyệt là vị quan thanh liêm, đức độ, chính trực, luôn thương yêu, quan tâm chăm lo cho đời sống nhân dân. Ông còn là người có công lớn trong cuộc cải cách khai mở, phát triển kinh tế, chăm lo đời sống người dân và bài trừ tham nhũng.
Khi làm Tổng trấn Gia Định thành (các giai đoạn 1812 - 1815 và 1820 - 1832), Đức Thượng Công Tả Quân Lê Văn Duyệt là người sống thanh liêm, khéo dùng người tài đức. Ông chăm lo việc đào kênh, đắp lũy, xây thành, vừa phát triển kinh tế, mở rộng giao thương, củng cố nền hành chính, vừa tăng cường ngoại giao, củng cố biên cương, gia cố thế phòng thủ cả Trấn Thành và miền Gia Định. Qua hai lần làm Tổng trấn, ông được thăng chức Khâm sai Trưởng Tả quân Doanh Bình Sơn tướng quân, tước Quận công.
Sau khi ông mất, người dân trong vùng đã lập lăng, miếu thờ tại khu vực Lăng Ông Bà Chiểu (nay gọi là Lăng Lê Văn Duyệt). Từ năm 1841, Lăng Lê Văn Duyệt là nơi sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng lâu đời của người dân, được công nhận là Di tích lịch sử cấp quốc gia năm 1988 theo quyết định của Bộ Văn hóa, Thể thao & Du lịch.
Năm 2022, Lễ giỗ lần thứ 190 của Đức Thượng Công Tả Quân Lê Văn Duyệt được bắt đầu từ ngày 25/8/2022 (nhằm ngày 28/7 âm lịch năm Nhâm Dần) với Lễ đón Bằng Chứng nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia do Bộ Văn hóa Thể thao & Du lịch công nhận.
Sau đó là ngày Tiên Thường 26/8/2022 (nhằm ngày 29/7 Âm lịch năm Nhâm Dần), ngày Chánh Giỗ 27/8/2022 (nhằm 1/8 Âm lich năm Nhâm Dần), ngày Hậu Thường 28/8/2022 (nhằm 2/8 Âm lịch năm Nhâm Dần).
Đây là dịp để con cháu Lê tộc Việt Nam tại TP. Hồ Chí Minh và khu vực phía Nam cùng quý khách thập phương tỏ lòng thành kính, tri ân công lao to lớn của Đức Thượng Công Tả Quân Lê Văn Duyệt trong việc mở mang bờ cõi, giữ gìn đất nước, giúp an định, đặt nền tảng cho Nam Bộ và TP. Hồ Chí Minh phát triển...
