Tình trạng nhiều hồ sơ mua bán nhà đất bị trả vì khai mức chuyển nhượng không đúng mức giao dịch thông thường tại TP.HCM đang gây ảnh hưởng đến việc giải quyết hồ sơ tại các cơ quan thuế.
Theo thống kê quý I, Cục Thuế TP.HCM đã đề nghị điều chỉnh gần 10.900 trong tổng số hơn 48.300 hồ sơ, chiếm 22% - tức cứ khoảng 5 hồ sơ nộp lên có một bộ bị trả về để sửa giá, do kê khai giá bán quá thấp.
Số tiền thuế thu thêm được là 147 tỷ đồng, bằng 83% của cả năm 2021, trong đó, riêng Chi cục thuế TP.Thủ Đức đã trả gần 2.000 trong tổng số hơn 10.700 hồ sơ, thu thêm hơn 92 tỷ đồng.
Theo lãnh đạo Cục thuế, người dân từ trước tới nay thường chuyển nhượng nhà đất theo giá thị trường rất cao nhưng khi khai với cơ quan thuế lại báo giá rất thấp. Với quy định mới, cán bộ thuế phải xác định giá phù hợp và thuyết phục người dân khai đúng nên khối lượng công việc rất lớn.
Qua đó, thời gian gần đây, Bộ Tài chính và Tổng cục Thuế liên tục có văn bản yêu cầu các cục thuế siết lại việc tính thuế chuyển nhượng bất động sản, buộc các bên giao dịch phải kê khai đúng giá trên thị trường. Việc siết lại cách tính thuế chuyển nhượng bất động sản, buộc người bán phải kê khai đúng giá giao dịch thật là chủ trương đúng, qua đó cũng giúp tăng nguồn thu cho ngân sách. Trên thực tế, hiện nay hiện tượng kê khai hai giá khi mua bán nhà đất đã giảm, số thu thuế từ chuyển nhượng bất động sản nhờ đó đã tăng cao.
Tuy nhiên, người nộp thuế và các đơn vị giám định kê khai giá đều gặp nhiều vướng mắc trong quá trình xác minh giá trị thực của đất đai và hợp đồng giao dịch mua bán đất.
Để tính đúng giá trị kê khai trong hợp đồng mua bán bất động sản, cơ quan thuế dựa vào 3 nguồn dữ liệu chính, gồm: lịch sử giao dịch được kê khai trong thời gian gần nhất; một số hồ sơ đã kê khai và nộp tại cơ quan thuế của các bất động sản vị trí tương đồng; tra cứu giá phê duyệt của UBND thành phố với các dự án, hoặc giá đền bù thực tế của nhà nước, giá trên các website giao dịch...
Đối với hồ sơ không phải xem xét điều chỉnh giá, cơ quan này giải quyết trong 5 ngày. Nếu mức chuyển nhượng thấp hơn giá giao dịch thực tế, cơ quan thuế gửi giấy mời người dân lên xem xét lại. Trong 15 ngày, người dân không trả lời, cơ quan thuế mới trả hồ sơ cho văn phòng đăng ký đất đai đề nghị người nộp thuế bổ sung.
Hiện các đơn vị đang đề xuất UBND TP.HCM sớm ban hành bảng giá đất tối thiểu để áp dụng chung, giúp cán bộ dễ xác định giá. Đồng thời, Tổng cục Thuế cần sớm ban hành quy trình hướng dẫn cụ thể trình tự cách xử lý, trách nhiệm của cơ quan thuế trong trường hợp người nộp thuế kê khai giá chuyển nhượng bất động sản thấp hơn giá chuyển nhượng thực tế để hỗ trợ làm hồ sơ nộp thuế nhanh, đúng, đủ./.
Từ giữa tháng 4/2022, Cục Thuế TP.HCM đã có văn bản gửi các chi cục thuế, trong đó nêu rõ "nghiêm cấm các trường hợp tùy tiện gây khó khăn, phiền hà cho người nộp thuế như trả hồ sơ, mời người nộp thuế giải trình mà không nêu rõ lý do".
Theo đó, các trường hợp cơ quan thuế yêu cầu người nộp thuế giải trình phải có thư mời. Buổi làm việc cần được lập biên bản ghi nhận, kèm tài liệu chứng minh làm cơ sở pháp lý cho việc điều chỉnh thuế, kiểm soát sau (đối chiếu ngân hàng, phối hợp phòng công chứng, chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai), tránh hồ sơ chậm trễ.
