Sự suy giảm trí nhớ là một hiện tượng phổ biến ở người cao tuổi, thường xuất hiện theo cùng với quá trình lão hóa của cơ thể. Trí nhớ là một quá trình phức tạp bao gồm ghi nhận, lưu trữ và truy xuất thông tin. Nguyên nhân của sự suy giảm trí nhớ này liên quan đến quá trình lão hóa tự nhiên, khi cơ thể ngày càng yếu đuối và hàng ngàn tế bào thần kinh bị phá hủy mỗi ngày sau tuổi 25. Sự suy giảm trí nhớ có thể xuất hiện ở bất kỳ giai đoạn nào trong cuộc sống, nhưng thường xảy ra nhiều nhất ở người cao tuổi, đặc biệt là những người trên 85 tuổi.
Ban đầu, sự suy giảm trí nhớ thể hiện ở mức độ nhẹ, có thể biểu hiện qua việc quên thông tin cơ bản như đồ vật, tên người thân, thời gian, hoặc lịch làm việc hàng ngày. Người bị suy giảm trí nhớ gặp khó khăn trong việc sử dụng tiền bạc, điều khiển phương tiện giao thông, sử dụng điện thoại di động và thậm chí là trong việc mua sắm và thực hiện theo hướng dẫn hoặc tìm đường.
Khi bệnh tiến triển, những vấn đề trầm trọng hơn có thể xảy ra, chẳng hạn như khó khăn trong việc biểu đạt ý kiến hoặc tìm kiếm từ ngôn ngữ để diễn đạt, lặp đi lặp lại câu chuyện mà không có trình tự cụ thể. Người bệnh có thể bắt đầu đi lang thang, lạc hướng, quên mất các hoạt động hàng ngày và gặp khó khăn trong việc thực hiện các tác vụ cơ bản để xử lý tình huống. Một số trường hợp có thể trải qua thay đổi về trí nhớ, hành vi và tính cách.
Sự suy giảm trí nhớ ở người cao tuổi có thể được gây ra bởi nhiều nguyên nhân khác nhau. Y học hiện đại đã xác định rằng chứng này có thể phát triển do các nguyên nhân như các bệnh lý như Alzheimer, động kinh, đột quỵ, teo não, thoái hóa chất trắng. Tổn thương não, viêm não, u não, nhiễm trùng não hoặc cục máu đông trong não cũng có thể dẫn đến suy giảm trí nhớ. Vấn đề tâm lý như trầm cảm và căng thẳng cũng có thể ảnh hưởng đến trí nhớ. Thiếu oxy lên não hoặc tiếp xúc dài hạn với khí CO cũng có thể gây ra sự suy giảm này. Sử dụng các chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá và ma túy cũng có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến trí nhớ.
Trong y học cổ truyền, chứng hay quên ở người cao tuổi thường được gọi là "kiện vong." Theo quan điểm Đông y, kiện vong thường bắt nguồn từ tình trạng tâm tỳ suy nhược và thận tinh hư yếu. Để điều trị chứng này, Y học cổ truyền thường sử dụng nhiều biện pháp khác nhau như sử dụng thuốc, xoa bóp, châm cứu, và thực hiện các bài tập luyện tập khí công và dưỡng sinh. Ngoài ra, cả trà cũng được sử dụng như một phần của quá trình điều trị.
Trà hạt sen
Trà hạt sen là một loại thức uống được ưa chuộng trong Y học cổ truyền để cải thiện trí nhớ và sức khỏe tổng thể. Hạt sen, còn được gọi là liên nhục, có hương vị ngọt chát, tính bình, và thuộc vào các kinh tâm, tỳ và thận. Hạt sen được xem là một dược thảo có khả năng ích tỳ vị, dưỡng tâm khí, và tăng cường trí lực. Vì vậy, nó thường được sử dụng để điều trị các tình trạng suy nhược cơ thể, suy nhược tinh thần, cơ thể yếu đuối, rối loạn giấc ngủ, sự suy giảm về khả năng tiêu hóa, tâm trạng không ổn định, và cả những vấn đề về dinh dưỡng như cảm giác ăn mất ngon. Ngoài ra, trà hạt sen còn được sử dụng để bồi bổ sức khỏe cho những người cao tuổi, phụ nữ sau khi sinh, và những người đã bị bệnh và yếu đuối sau một thời gian dài.
Kiêng kỵ: Hạt sen có tính bình, không có độc tính, tuy nhiên, người bị đầy bụng, khó tiêu, hoặc mắc táo bón nên hạn chế sử dụng loại trà này.
Trà linh chi
Linh chi là một loại nấm quý, có vị đắng, tính hàn, thuộc vào các kinh tâm, phế, can và thận trong Y học cổ truyền. Nấm linh chi nổi tiếng với công dụng dưỡng tâm, an thần, ích khí bổ huyết, kiện não ích trí và cải thiện trí nhớ.
Một số nghiên cứu y tế tại các bệnh viện ở Trung Quốc đã chỉ ra rằng nấm linh chi có thể giúp điều trị một số bệnh lý, bao gồm đau thắt cơ tim, các vấn đề về mạch vành tim, huyết áp không ổn định (bao gồm tăng và giảm huyết áp), viêm phế quản, hen suyễn, viêm khớp, viêm gan mạn tính, triệu chứng mãn kinh ở phụ nữ, bệnh đường tiêu hóa và giúp cải thiện tình trạng tinh thần bao gồm tăng cường đầu óc minh mẫn và trí nhớ.
Kiêng kỵ: Người có huyết áp thấp nên hạn chế sử dụng linh chi, do nó có thể ảnh hưởng đến áp lực máu.
Trà hà thủ ô
Trà hà thủ ô có nguồn gốc từ y học cổ truyền và được biết đến với nhiều tác dụng tốt. Hà thủ ô có vị đắng và chát, tính ấm, thuộc vào hai kinh Can và Thận trong Y học cổ truyền. Nó được công nhận là một loại dược liệu quý giúp bổ khí huyết, duy trì màu tóc đen, điều trị các vấn đề về thận, cải thiện trí nhớ, giảm tình trạng mất ngủ, điều trị sốt rét, giảm mỡ máu, và hỗ trợ trong các bệnh lý về dạ dày.
Kiêng kỵ: Khi sử dụng hà thủ ô, nên hạn chế các gia vị có tính nóng như tỏi, hành, gừng, ớt và hạt tiêu.
Trà nhân sâm
Trà nhân sâm đã được ứng dụng và coi là một loại thảo dược quý trong Y học cổ truyền với nhiều tác dụng lợi ích. Theo sách Bản kinh, nhân sâm có khả năng "bổ ngũ tạng, an tinh thần, định hồn phách, chỉ kinh quí, trừ tà khí, minh mục, khai tâm ích trí." Nhân sâm giúp tăng cường nguyên khí, ổn định tâm trí và có lợi cho việc nâng cao hoạt động não bộ. Sử dụng nhân sâm có thể giúp tập trung tốt hơn, cải thiện trí nhớ và tâm trạng.
Kiêng kỵ: Một số trường hợp không nên sử dụng nhân sâm để tránh nguy hiểm, bao gồm những người có rối loạn tiêu hóa, tăng huyết áp, dễ bị nôn mửa, trào ngược dạ dày thực quản, và phụ nữ trước khi mang thai.
Người cao tuổi có nhiều cách để cải thiện trí nhớ, bao gồm thường xuyên tập thể dục, duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, tránh chất kích thích, tham gia các hoạt động tư duy, giữ tinh thần thoải mái, và thực hiện các bài tập xoa bóp. Chứng hay quên là một phần của quá trình lão hóa, nhưng cũng có thể liên quan đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Việc thăm khám và theo dõi là quan trọng để xác định nguyên nhân và điều trị phù hợp.
