Đà Nẵng là địa phương đầu tiên cả nước thành lập Trung tâm công nghệ sinh học thuộc Sở Khoa học và Công nghệ. Đây cũng là trung tâm duy nhất trong cả nước nghiên cứu công nghệ sinh học. Qua 14 năm thành lập, thời gian đầu, Trung tâm chỉ tập trung nghiên cứu 2 loại sản phẩm nấm và hoa để phục vụ sản xuất nông nghiệp đô thị, trong điều kiện quỹ đất nông nghiệp của thành phố Đà Nẵng ngày càng hẹp.
Từ năm 2020 đến nay, Trung tâm đã triển khai 10 mô hình ứng dụng khoa học công nghệ, góp phần tạo sinh kế và nâng cao thu nhập cho hàng trăm gia đình tại địa phương.
Hiện nay, Trung tâm đang hỗ trợ 10 dự án khởi nghiệp, triển khai 18 hợp đồng nghiên cứu, tư vấn kỹ thuật và chuyển giao 5 quy trình công nghệ. Trung tâm này đang định hướng phát triển về công nghệ sinh học phân tử, áp dụng trong chẩn đoán các loại bệnh cây trồng, vật nuôi; truy xuất nguồn gốc đối với sản phẩm nông nghiệp; nghiên cứu công nghệ sinh học biển như: vi sinh, rong biển…; sản xuất chế phẩm sinh học xử lý môi trường, điều trị bệnh cây trồng… Tuy nhiên, hiện trung tâm đang thiếu các phòng thí nghiệm, thiết bị để triển khai nghiên cứu các loại công nghệ sinh học mới.
Tại buổi làm việc với Trung tâm Công nghệ sinh học Đà Nẵng, ông Nguyễn Văn Quảng, Bí thư Thành ủy Đà Nẵng cho rằng, cách đây 14 năm, thành phố đã thành lập được Trung tâm công nghệ sinh học, thể hiện tầm nhìn của lãnh đạo thành phố trước đây, phù hợp với xu thế hiện nay và đúng với tinh thần Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
Trong điều kiện thiếu phòng thí nghiệm nhưng trung tâm đã nghiên cứu, tạo ra nhiều loại giống, sản phẩm thương mại hóa, tạo ra giá trị, thu nhập cho người dân và doanh nghiệp. Hiện nay, Trung tâm đang triển khai Đề án nâng cấp mở rộng xây dựng trung tâm nghiên cứu sinh học Đà Nẵng phục vụ nghiên cứu và phát triển vùng Nam Trung bộ.
Ông Nguyễn Văn Quảng đề nghị, phải xây dựng trung tâm như một công viên để mọi người đến đây có cảm xúc, hứng thú và có khát vọng nghiên cứu khoa học. Tới đây, thành phố Đà Nẵng hợp nhất với tỉnh Quảng Nam, tiềm năng, dự địa của thành phố Đà Nẵng mới rất lớn để nghiên cứu công nghệ sinh học, nhất là rừng và biển. Định hướng và tầm nhìn phát triển của trung tâm phải phù hợp với thành phố Đà Nẵng mới, đặc biệt là phía Nam.
Trước mắt, trung tâm ưu tiên xây dựng các phòng thí nghiệm đáp ứng nhu cầu nghiên cứu một số lĩnh vực công nghệ sinh học mới như: sinh học phân tử, gen; Đẩy mạnh hợp tác quốc tế, hợp tác công tư, hợp tác với nhà đầu tư doanh nghiệp để đặt hàng, thương mại hóa sản phẩm. Sở Khoa học và Công nghệ tham mưu cho Lãnh đạo thành phố về cơ chế hợp tác công tư, cơ chế cho thuê kết cấu hạ tầng, chế độ tiền lương, nhà ở để thu hút nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực nghiên cứu công nghệ sinh học.
Ông Nguyễn Văn Quảng, Bí thư Thành ủy Đà Nẵng nhấn mạnh: “Định hướng phát triển trung tâm phải đặt trong bối cảnh của thành phố Đà Nẵng mới, với 1 hệ sinh thái mới, đặc biệt hướng phát triển về phía Nam của thành phố. Chúng ta xây dựng nơi đây không chỉ trung tâm nghiên cứu mà phát triển thành ngành về công nghệ sinh học xứng tầm với định hướng phát triển, phấn đấu trở thành ngành kinh tế trọng điểm của thành phố để hiện thực hóa Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia”.
Theo TS. Phạm Châu Huỳnh-Giám đốc Trung tâm Công nghệ sinh học Đà Nẵng, cho biết: Trong thời gian qua, trung tâm đã đạt được những kết quả nổi bật, như: sản xuất thành công chế phẩm vi sinh Bacillus subtilis và Lactobacillus spp. phục vụ xử lý nước thải trong nuôi trồng thủy sản; nhân giống lan hồ điệp và một số loài lan rừng quý như lan kim tuyến, lan hoàng thảo đuôi cáo bằng công nghệ nuôi cấy mô; phân lập và nuôi cấy các chủng vi khuẩn có khả năng phân giải lân và cố định đạm phục vụ sản xuất phân bón hữu cơ sinh học, đóng góp vào các ngành kinh tế trọng điểm, như: công nghiệp dược và chế biến, nông nghiệp công nghệ cao, kinh tế biển, sinh học và môi trường… Ngoài ra, Trung tâm đã thực hiện hơn 3.000 lượt phân tích, kiểm nghiệm mẫu sản phẩm nông nghiệp, thực phẩm và môi trường theo tiêu chuẩn ISO/IEC 17025:2017, hỗ trợ cho gần 500 tổ chức, cá nhân trên địa bàn thành phố.
Hiện nay, Trung tâm đang tích cực phối hợp với các viện nghiên cứu, trường đại học trong cả nước để phát triển các mô hình hợp tác nghiên cứu- đào tạo- chuyển giao. Trong năm 2024, Trung tâm đã ký kết hợp tác chiến lược với Trường Đại học Bách khoa- Đại học Đà Nẵng và Viện Khoa học sự sống (thuộc Đại học Huế) nhằm phát triển các hướng nghiên cứu về vi sinh vật bản địa và công nghệ sinh học phân tử phục vụ y học dự phòng.
Hướng đến mục tiêu đến năm 2030, Trung tâm công nghệ sinh học Đà Nẵng sẽ trở thành trung tâm nghiên cứu-phát triển và ứng dụng công nghệ sinh học hàng đầu khu vực miền Trung, đóng vai trò cầu nối thực hiện việc chuyển giao công nghệ giữa các cơ sở nghiên cứu và doanh nghiệp… Để đạt được mục tiêu này, Trung tâm kiến nghị thành phố sớm ban hành cơ chế hoạt động đặc thù cho đơn vị sự nghiệp khoa học công nghệ công lập, cho phép thí điểm cơ chế tự chủ tài chính từng phần, bổ sung nguồn kinh phí đầu tư trang thiết bị hiện đại phục vụ nghiên cứu chuyên sâu và thử nghiệm sản phẩm…/.
