Nội dung trên là một trong những chủ đề được bàn luận tại Hội thảo “Tài chính xanh: Chia sẻ lợi ích – rủi ro giữa doanh nghiệp và ngân hàng” do Báo Sài Gòn giải phóng - Đầu tư Tài chính phối hợp với Trung tâm nghiên cứu Kinh doanh và hỗ trợ doanh nghiệp tổ chức.
Theo đánh giá của Ban chỉ đạo quốc gia về tăng trưởng xanh năm 2023, các hoạt động kinh tế xanh tại Việt Nam đã giúp tạo ra 6,7 tỷ USD vào năm 2020, chiếm khoảng 2% tổng GDP. Trong đó 83% đến từ các ngành: lĩnh vực năng lượng với 41%, các hoạt động nông - lâm nghiệp với 28% và hoạt động công nghiệp với 14%; 17% còn lại đến từ các ngành giao thông và vận tải, xử lý chất thải và xây dựng. Ước tính vào năm 2020, nền kinh tế xanh đem lại được hơn 400.000 việc làm.
Còn theo Viện Nghiên cứu tăng trưởng xanh toàn cầu, Việt Nam đứng thứ 13/43 quốc gia châu Á về Chỉ số tăng trưởng xanh vào năm 2022. Tại báo cáo đầu tư toàn cầu 2022 của UNCTAD, Việt Nam đứng thứ 2 trong số các quốc gia đang phát triển về tỷ lệ vốn đầu tư cho năng lượng tái tạo. Giai đoạn 2015-2022, vốn đầu tư cho các nguồn năng lượng tái tạo của Việt Nam đạt 106,5 tỷ USD, tương đương 31% tổng nguồn vốn đầu tư, xếp thứ 2 trong các quốc gia đang phát triển trên thế giới, chỉ sau Brazil.
Đối với nguồn vốn cho tín dụng xanh, dù đã nỗ lực huy động các nguồn vốn từ thị trường phi tín dụng, nhưng nhìn chung tín dụng xanh từ ngân hàng vẫn là công cụ huy động vốn chủ yếu cho các dự án xanh. Còn thị trường trái phiếu xanh khá mới mẻ, quy mô chỉ chiếm khoảng 1% thị trường trái phiếu.
Thông tin tại Hội thảo cho biết: Đến cuối tháng 6, Việt Nam có 50 tổ chức tín dụng phát sinh dư nợ tín dụng xanh 650.300 tỷ đồng, tăng hơn 4,7% so với cuối năm 2023. Tuy nhiên, con số này còn rất khiêm tốn so với nhu cầu tín dụng xanh của doanh nghiệp ở TP.HCM hiện nay.
Nguồn tín dụng xanh hạn chế do ngân hàng còn gặp một số khó khăn vì chưa có quy định chung về Danh mục phân loại xanh để các tổ chức tín dụng có cơ sở thẩm định cho vay.
Theo Tiến sĩ Trần Du Lịch, hiện khung pháp lý đã có một số quy định, nhưng để doanh nghiệp có thể tiếp cận tín dụng xanh, cần làm rõ tiêu chí xác định tín dụng xanh, thước đo môi trường. Đây là hạn chế, vướng mắc lớn hiện nay. Về nguồn vốn cho tín dụng xanh, không chỉ ngân hàng thương mại mà còn phải huy động được từ các tổ chức tài chính quốc tế.
Đồng thời tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý để tạo an toàn cho tổ chức tín dụng và cho người đi vay. Cùng với đó là đào tạo nguồn nhân lực và đề nghị các ngân hàng thương mại, xây dựng đội ngũ nhân viên chuyên nghiệp về tín dụng xanh để tiếp cận, tiếp cận tư vấn giảm rủi ro cho doanh nghiệp.
Còn ông Trần Hoài Phương - Giám đốc Khối Khách hàng Doanh nghiệp của HDBank cho rằng, các ngân hàng cần xây dựng các sản phẩm tín dụng xanh phù hợp với nhu cầu và khả năng của các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Đồng thời, quản lý rủi ro và giải quyết tranh chấp trong các dự án xanh.
Luật sư Châu Việt Bắc từ Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam khuyến nghị, các doanh nghiệp phải có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về mặt pháp lý khi tham gia các dự án xanh, đặc biệt là trong các hợp đồng mua bán hàng hóa liên quan đến tín dụng xanh.
Quản trị tốt sẽ giúp doanh nghiệp tự bảo vệ mình trước các rủi ro pháp lý và tạo dựng được niềm tin từ phía các tổ chức tín dụng.
Các chuyên gia nhận định, trên sân chơi toàn cầu, các doanh nghiệp Việt Nam đang đối mặt với áp lực lớn trong việc đầu tư vào các cam kết chuyển đổi xanh. Trong khi đó, sự thiếu hụt về vốn xanh và hỗ trợ tài chính từ các ngân hàng, Chính phủ vẫn đang là một thách thức đáng kể. Hội thảo lần này là cơ hội để các doanh nghiệp, ngân hàng và các bên liên quan cùng nhau chia sẻ những cơ hội và rủi ro, thảo luận về các công cụ tài chính mới như trái phiếu xanh, quỹ đầu tư xanh và các sáng kiến hỗ trợ tài chính khác./.
