Tại thành phố Cần Thơ, nghề khai thác hải sản đang chuyển đổi tích cực theo hướng phát triển nghề cá bền vững. Trước đây, ngư dân chủ yếu phụ thuộc vào các nghề truyền thống dễ gây ảnh hưởng đến môi trường. Tuy nhiên, hiện nay họ đã chủ động chuyển sang các nghề cá thân thiện với môi trường, vừa giúp ổn định thu nhập, vừa bảo vệ nguồn lợi thủy sản.
Nhiều ngư dân đã chuyển từ nghề lưới kéo, cào điện sang các nghề bền vững hơn như nghề câu, rê, vây, lồng bẫy, hoặc tham gia nuôi cá lồng bè, chế biến và dịch vụ hậu cần nghề cá. Những thay đổi này không chỉ giúp ngư dân ổn định kinh tế mà còn tạo nền tảng cho sự phát triển lâu dài của ngành thủy sản tại Cần Thơ.
Hiện nay, toàn thành phố có gần 800 tàu cá và hơn 5.000 lao động trực tiếp tham gia vào ngành nghề này. Tỷ lệ tàu làm nghề có nguy cơ cao đã giảm đáng kể, thay vào đó, ngư dân Cần Thơ chú trọng đầu tư tàu nhỏ, tiết kiệm nhiên liệu, khai thác chọn lọc và bảo quản hải sản đúng quy định.
Công tác tuyên truyền và đào tạo nghề cho ngư dân được chú trọng, với các lớp tập huấn về kỹ thuật khai thác bền vững, nuôi cá lồng bè, bảo quản sản phẩm, ghi nhật ký khai thác và ứng dụng công nghệ số trong nghề cá. Nhờ đó, ngư dân ngày càng nâng cao nhận thức về bảo vệ nguồn lợi thủy sản và khai thác hợp lý, an toàn.
Song song đó, chính quyền địa phương tăng cường kiểm tra và ngăn chặn các hành vi sử dụng ngư cụ cấm, khai thác tận diệt. Việc gắn thiết bị giám sát hành trình tàu cá giúp cơ quan chức năng quản lý hiệu quả hoạt động khai thác và hỗ trợ ngư dân khi cần thiết.
Ngoài ra, nhiều hộ dân đã chọn nuôi cá lồng bè trên sông Hậu, nuôi cá tra, cá rô phi hoặc cá đặc sản theo hướng hữu cơ, kết hợp du lịch trải nghiệm. Những mô hình này mang lại thu nhập cao hơn so với nghề cũ, đồng thời góp phần phát triển kinh tế xanh gắn với thích ứng biến đổi khí hậu.
Nhiều ngư dân chia sẻ rằng, quá trình chuyển đổi ban đầu gặp khó khăn do thiếu vốn và kỹ thuật. Nhưng nhờ được hỗ trợ và hướng dẫn, họ đã dần ổn định sản xuất. Nghề mới giúp tiết kiệm chi phí, ít rủi ro, sản phẩm tiêu thụ dễ hơn, nhất là thị trường trong nước ưu tiên thủy sản sạch. Từ đó, đời sống ngư dân cải thiện rõ rệt, con em có điều kiện học hành và an cư lạc nghiệp.
Cần Thơ cũng chú trọng phát triển các mô hình nghề cá cộng đồng. Ngư dân cùng nhau giám sát nguồn lợi, tuân thủ quy ước bảo tồn, không khai thác trong mùa sinh sản. Các tổ “ngư dân tự quản” ra đời giúp gìn giữ môi trường nước, đảm bảo an ninh trật tự và lan tỏa ý thức bảo vệ thủy sản bền vững.
Hướng tới năm 2030, thành phố đặt mục tiêu xây dựng nghề cá hiện đại, thân thiện môi trường, gắn phát triển kinh tế thủy sản với du lịch, dịch vụ và bảo tồn sinh thái. Cần Thơ sẽ tiếp tục hỗ trợ ngư dân chuyển đổi nghề khai thác hải sản theo hướng xanh, thông minh, ứng dụng khoa học – công nghệ, tạo chuỗi giá trị sản phẩm thủy sản hiệu quả.
Sự thay đổi trong tư duy “đánh bắt càng nhiều càng tốt” sang “khai thác hợp lý, bảo vệ lâu dài” đang tạo nên chuyển biến tích cực. Ngư dân Cần Thơ hôm nay không chỉ làm nghề, mà còn là người giữ gìn nguồn lợi quý giá cho thế hệ mai sau. Chuyển đổi nghề khai thác hải sản không chỉ là thay đổi công việc, mà là bước tiến hướng tới phát triển nghề cá bền vững, góp phần xây thành phố xanh, an toàn, phát triển hài hòa với thiên nhiên.
