Nội dung trên được đề cập tại Hội thảo “Thúc đẩy các giải pháp bền vững thu gom rác thải trên sông, kênh, rạch” do UNDP Việt Nam phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường Thành phố Hồ Chí Minh ngày 20/9.
Tìm giải pháp kiểm soát hàng triệu tấn chất thải rắn sinh hoạt
Theo UNDP, ô nhiễm nhựa đang là một trong những vấn đề đặc biệt cấp bách, đe dọa nghiêm trọng không chỉ tới môi trường mà còn tới sức khỏe con người, đặc biệt là cộng đồng sinh sống ở các khu vực đô thị và ven biển.
Thống kế được UNDP cập nhật cho thấy hàng năm Việt Nam thải ra khoảng 3 triệu tấn chất thải rắn sinh hoạt, trong đó có khoảng 2,5% lượng rác thải rò rỉ ra các tuyến đường thủy. Chỉ riêng tại Thành phố Hồ Chí Minh thải ra gần 2.000 tấn chất thải nhựa mỗi ngày.
Để ngăn chặn, giảm thiểu rác thải nhựa từ đất liền ra biển, ông Patrick Haverman - Phó Trưởng đại diện thường trú Chương trình Phát triển Liên Hợp quốc (UNDP) Việt Nam cho rằng các địa phương cần thúc đẩy đổi mới sáng tạo và phát triển công nghệ thu gom rác thải ở các tuyến đường thủy.
Trong thời gian qua, mặc dù Thành phố Hồ Chí Minh đã triển khai nhiều giải pháp kiểm soát ô nhiễm, cải thiện chất lượng môi trường sông kênh rạch gắn với triển khai Chương trình Giảm ô nhiễm môi trường giai đoạn 2020-2030 và Chỉ thị số 19-CT/TU của ban thường vụ thành ủy về Cuộc Vận động người dân Thành phố Hồ Chí Minh không xả rác ra đường và kênh rạch vì thành phố sạch, xanh và thân thiện môi trường, đạt được một số kết quả tích cực; tuy nhiên, tình trạng thải bỏ rác bừa bãi ra đường phố, kênh rạch chưa được giải quyết một cách triệt để.
Chia sẻ tại Hội thảo “Thúc đẩy các giải pháp bền vững thu gom rác thải trên sông, kênh, rạch” do UNDP Việt Nam phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường Thành phố Hồ Chí Minh ngày 20/9, ông Bùi Xuân Cường - Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh nhấn mạnh để đạt các mục tiêu về cải thiện chất lượng môi trường sông kênh rạch, thì việc kiểm soát nguồn thải (bao gồm thu gom, xử lý nước thải, rác thải đô thị) là nhiệm vụ thành phố đang nỗ lực thực hiện.
Đối với vấn đề rác thải trên sông kênh rạch, một mặt, ông Cường cho biết thành phố đang tăng cường các giải pháp ngăn ngừa xả thải bừa bãi, duy trì thường xuyên công tác thu gom, xử lý rác thải trên sông, kênh, rạch; giảm thiểu phát sinh chất thải từ nguồn; từng bước chuẩn hóa, nâng cao hiệu quả công tác thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải trên địa bàn thành phố, đảm bảo 100% rác thải phát sinh được thu gom, xử lý theo quy định (đặc biệt là đẩy mạnh phân loại chất thải nhằm thúc đẩy mô hình kinh tế tuần hoàn đối với chất thải, đặc biệt là chất thải nhựa).
Áp dụng công nghệ mới nhằm nâng cao hiệu quả thu gom rác thải
Chia sẻ thêm giải pháp, ông Patrick Haverman - Phó trưởng đại diện thường trú UNDP Việt Nam nhấn mạnh thúc đẩy đổi mới sáng tạo và phát triển công nghệ thu gom rác thải ở các tuyến đường thủy là việc rất quan trọng.
“Bằng cách thu gom rác thải trên các con sông, chúng ta đang trực tiếp ngăn chặn nhựa từ đất liền ra biển. Tôi tin rằng việc cải thiện quản lý rác thải trong thành phố sẽ góp phần đáng kể vào việc giảm thiểu ô nhiễm nhựa trong môi trường,” ông Patrick Haverman chia sẻ.
Đại diện UNDP cũng nhấn mạnh tổ chức này mong muốn sẽ tiếp tục hợp tác với Thành phố Hồ Chí Minh trong các dự án về quản lý chất thải rắn, đặc biệt là phân loại rác tại nguồn và xây dựng các cơ sở thu hồi vật liệu (MRF).
Về phía Bộ Tài nguyên và Môi trường, ông Hồ Kiên Trung - Phó Cục trưởng Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường cũng nhấn mạnh các biện pháp quản lý nghiêm ngặt và sự hợp tác từ các bên liên quan là yếu tố quan trọng để đối phó với lượng rác thải nhựa ngày càng gia tăng.
Chia sẻ về kinh nghiệm thu gom rác trên sông Cần Thơ và những bài học từ các dự án quốc tế, bà Charlotte de Jong - Quản lý Phát triển khu vực Châu Á của The Ocean Cleanup, cho biết công nghệ tiên tiến và hợp tác quốc tế đóng vai trò thiết yếu trong việc xử lý hiệu quả rác thải nhựa trên các con sông, đặc biệt tại những quốc gia có nguồn phát sinh chất thải nhựa lớn.
Tại hội thảo, các chuyên gia cũng chia sẻ những bài học kinh nghiệm từ việc triển khai hệ thống thu gom rác Interceptor 003 tại sông Cần Thơ.
Theo các chuyên gia, mặc dù hệ thống thu gom rác Interceptor 003 đã góp phần giảm thiểu ô nhiễm nhựa trên sông, nhưng hiệu suất thu gom vẫn chưa đạt được mức công suất thiết kế do các yếu tố như điều kiện thủy văn phức tạp, thiếu các quy định về định mức kinh tế kỹ thuật.
Do vậy, Nhà nước cần sớm hoàn thiện khung pháp lý để duy trì và nhân rộng giải pháp bền vững thu gom rác thải trên sông, kênh, rạch tại nhiều địa phương khác; tăng cường hợp tác giữa khu vực công và tư, cùng với sự hỗ trợ từ các tổ chức quốc tế, nhằm đẩy mạnh tiến trình chuyển đổi xanh và đạt được mục tiêu giảm thiểu 75% rác thải nhựa trên biển vào năm 2030./.
