Nghi vấn chênh lệch giá hàng tỷ đồng trong gói thầu của Sở Tài chính Hà Nội

Đấu thầu thực chất là quá trình lựa chọn nhà cung cấp tốt nhất, hướng đến nguyên tắc cạnh tranh, công bằng, minh bạch, hiệu quả. Để đảm bảo cho hoạt động này được diễn ra thuận lợi, pháp luật về đấu thầu đã có những quy định về các hành vi bị nghiêm cấm trong đấu thầu trong đó có hành vi thông thầu và gian lận thầu. Đồng thời, xác lập các quy định về xử lý vi phạm trong đấu thầu nhằm răn đe các hành vi tiêu cực có thể xảy ra, tạo hành lang pháp lý để xử lý các hành vi vi phạm pháp luật. Qua khảo sát thực tế tại một số địa phương, triển khai Chuyên đề nghiên cứu “Nhận diện môi trường đầu tư công”, chúng tôi đã nhận được những phản ánh đa chiều, tồn tại nhiều vướng mắc, bất cập cần tháo gỡ tại gói thầu do trung tâm Mua sắm tài sản công và thông tin, tư vấn tài chính thuộc Sở Tài chính Hà Nội làm bên mời thầu đang xuất hiện nhiều sản phẩm có giá trị cao hơn so với thị trường và các đơn vị khác mua sắm.

Chênh lệch cả tỷ đồng

Theo hồ sơ nghiên cứu về một số gói thầu do Sở Tài chính Hà Nội làm chủ đầu tư thời gian vừa qua, các gói thầu này có dấu hiệu “loạn giá, thổi giá, đội giá, tiết kiệm thấp” khi sản phẩm có giá duyệt mua cao gấp nhiều lần giá đơn vị khách chào bán trên thị trường.

Cụ thể: Ngày 05/08/2020, ông Hoàng Tuân, Giám đốc trung tâm Mua sắm tài sản công và thông tin, tư vấn tài chính đã ký Quyết định số 122/QĐ-TTMSTSC, phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu gói thầu 02/TS2: Mua sắm máy chiếu, màn chiếu, máy photocopy, máy scan theo phương thức tập trung (đợt 2) năm 2020 cho liên danh công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ Ngọc Cường - Công ty Cổ phần Nhất Vinh.

Trong đó, giá dự toán gói thầu là 11.826.730.000 đồng (Mười một tỷ, tám trăm hai mươi sáu triệu, bảy trăm ba mươi nghìn đồng), giá trúng thầu là 11.699.360.000 đồng (Mười một tỷ sáu trăm chín mươi chín triệu ba trăm sáu mươi nghìn đồng). Số tiền tiết kiệm cho ngân sách Nhà nước là 127.370.000 đồng, đạt tỉ lệ 1%.

Đáng chú ý, khi nghiên cứu hồ sơ và tiến hành phân tích đơn giá các thiết bị trong gói thầu cũng như đối chiếu yêu cầu kỹ thuật, phóng viên Doanh nghiệp & Kinh tế xanh nhận thấy có hiện tượng giá thành một số mã hàng cao hơn nhiều so với giá thị trường.

Cụ thể, sản phẩm cấu hình 4: máy chiếu đa năng INFOCUS IN 114XA, trung tâm Mua sắm tài sản công và thông tin, tư vấn tài chính mua với giá 15.800.000 đồng/chiếc trong khi Sở Tài chính tỉnh Vĩnh Phúc mua với giá chỉ 12.000.000 đồng/chiếc, tại gói thầu Mua sắm tập trung máy chiếu. Với số lượng 15 chiếc, tổng số tiền chênh lệch là 57.000.000 đồng.

Sản phẩm cấu hình 8: Máy chiếu đa năng NEC NP-MC342XG, trung tâm Mua sắm tài sản công và thông tin, tư vấn tài chính mua với giá 22.200.000 đồng/chiếc trong khi Sở Tài chính tỉnh Vĩnh Phúc mua với với giá chỉ 18.300.000 đồng/chiếc. Với số lượng 08 chiếc, tổng số tiền chênh lệch là 31.200.000 đồng.

Tiếp đến là sản phẩm cấu hình 17: Máy chiếu đa năng NEC NP P604XG được trung tâm Mua sắm tài sản công và thông tin, tư vấn tài chính mua với giá 107.500.000 đồng/chiếc trong khi văn phòng Bộ Quốc phòng mua với giá chỉ 48.450.000 đồng/chiếc, tại gói thầu Mua sắm máy scan, máy chiếu, màn chiếu, máy fax. Với số lượng 03 chiếc, tổng số tiền chênh lệch là 177.150.000 đồng.

Sản phẩm cấu hình 3: Máy chiếu vật thể Viewra VR-5T, trung tâm Mua sắm tài sản công và thông tin, tư vấn tài chính mua với giá 22.800.000 đồng/chiếc trong khi phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Hải Hà, tình Quảng Ninh mua với giá chỉ 17.380.000 đồng/chiếc, tại gói thầu Mua sắm trang thiết bị cho các trường học phục vụ công tác xây dựng trường chuẩn quốc gia đảm bảo tiêu chí Nông thôn mới năm 2021. Với số lượng 27 chiếc, tổng số tiền chênh lệch là 146.340.000 đồng.

Ngoài việc, giá chênh lệch cao hơn các đơn vị và địa phương khác mua sắm thì khi so sánh với giá thị trường, nhiều sản phẩm trong gói thầu của trung tâm Mua sắm tài sản công và thông tin, tư vấn tài chính, Sở Tài chính Hà Nội cũng mua với giá cao hơn nhiều. Đơn cử như với sản phẩm cấu hình 5: Máy chiếu đa năng VIEWSONIC PG703X, đơn vị này mua với giá 18.400.000 đồng/chiếc nhưng giá thị trường chỉ 13.900.000 đồng/chiếc. Với số lượng 200 chiếc, tổng số tiền chênh lệch là 900.000.000 đồng.

Giá niêm yết chiếc máy chiếu đa năng VIEWSONIC PG703X có giá dao động 13.900.000 đồng - 16.000.000 đồng trên website havietpro.vn.

Hay với cấu hình 3: Máy photocopy Gestetner M2701, phía trung tâm Mua sắm tài sản công và thông tin, tư vấn tài chính mua với giá 59.600.000 đồng nhưng giá thị trường chỉ 48.702.000 đồng. Với số lượng 09 chiếc, tổng số tiền chênh lệch là 98.082.000 đồng.

Chênh lệch giá trong gói thầu cao thể hiện sự bất thường

Theo Luật Đấu thầu năm 2013, “Đấu thầu là quá trình lựa chọn nhà thầu để ký kết và thực hiện hợp đồng cung cấp dịch vụ tư vấn, dịch vụ phi tư vấn, mua sắm hàng hóa, xây lắp; lựa chọn nhà đầu tư để kí kết và thực hiện hợp đồng dự án đầu tư theo hình thức đối tác công tư, dự án đầu tư có sử dụng đất trên cơ sở bảo đảm cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế.”

Nêu quan điểm về tình trạng đấu thầu, luật sư Vi Văn Diện, Giám đốc Công ty Luật Thiên Minh (Đoàn Luật sư Hà Nội) nhận định: Qua các vụ án kinh tế, tham nhũng mà Cơ quan điều tra của Bộ Công an phát hiện trong thời gian qua cho thấy, các sai phạm trong hoạt động đấu thầu diễn ra rất phức tạp ở hầu hết các lĩnh vực. Các sai phạm này gây ra rất nhiều hệ lụy tiêu cực cho xã hội và bức xúc trong quần chúng nhân dân. Thông qua các hành vi thông thầu với nhà thầu có mối quan hệ “sân sau”, không dựa trên uy tín và năng lực thực sự của nhà thầu, hành vi gian lận giá thầu, câu kết nâng giá trị sản phẩm hàng hóa để trục lợi, chung chi “hoa hồng” của chủ đầu tư, nhà thầu, đơn vị thẩm định thầu, đơn vị kiểm tra, giám sát dẫn đến các dự án chậm tiến độ, chất lượng hàng hóa kém, hiệu quả kinh tế - xã hội thấp, gây thất thoát, thiệt hại nguồn vốn ngân sách nhà nước.

Việc phân biệt, đối xử “bất bình đẳng” trong đấu thầu kéo dài, sai phạm trở nên phổ biến ở các bộ, ngành, địa phương sẽ dẫn đến không đảm bảo tính công bằng, minh bạch và cạnh tranh lành mạnh trong hoạt động đầu tư, làm thui chột động lực phát triển kinh tế, suy giảm lòng tin của nhân dân và cộng đồng doanh nghiệp, làm méo mó chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước; không phát huy hết được vai trò của các thành phần kinh tế trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Đặc biệt, vấn đề thẩm định giá và thẩm định năng lực của nhà thầu còn nhiều bất cập; có những kẽ hở đã bị lợi dụng triệt để trong các gói thầu hàng hóa, do thủ tục lựa chọn nhà thầu đơn giản, thời gian thực hiện ngắn..., từ đó sinh ra rất nhiều tiêu cực trong quá trình lựa chọn nhà thầu

Việc gian lận thầu, nâng khống giá thầu thường có sự thông đồng, liên kết chặt chẽ của nhiều cá nhân, từ những người có chức vụ, quyền hạn chỉ đạo đến cán bộ thực hiện, từ khâu xác lập, phê duyệt, thẩm định đến khâu kiểm tra, giám sát thầu, thậm chí can thiệp cả vào quá trình xây dựng, thực thi chính sách để giành đặc quyền, đặc lợi, phục vụ cho việc trục lợi cá nhân, gia đình, nhóm lợi ích của mình một cách hợp lý hơn, kín đáo hơn, không quan tâm đến hiệu quả, cũng như tài sản thiệt hại, thất thoát của Nhà nước./.