Nghệ An thực hiện thành công thí điểm "Tạo tín chỉ carbon trong sản xuất lúa"

Nghệ An là một tỉnh có diện tích đất sản xuất nông nghiệp lớn, trong đó ở nhiều huyện tỷ lệ đất lúa chiếm ưu thế và có vai trò quan trọng với phát triển kinh tế- xã hội của tỉnh, góp phần giải quyết việt làm, ổn định thu nhập, giảm nghèo bền vững ở nông thôn, bảo vệ môi trường sinh thái. Nếu các biện pháp kỹ thuật, canh tác giảm phát thải được nghiên cứu áp dụng trong canh tác lúa ở Nghệ An sẽ giảm đáng kể lượng nước sử dụng trong nông nghiệp và giảm nhanh lượng phát thải khí nhà kính và đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.

Ngoài ra, Chính phủ cũng đang khuyến khích phát triển tín chỉ carbon và thử nghiệm thị trường tín chỉ carbon. Lượng giảm phát thải CH4 sẽ được quy đổi thành tín chỉ carbon và có thể bán trên thị trường, phục vụ tái đầu tư cơ sở hạ tầng và tăng thu nhập cho người nông dân. Giá tín chỉ carbon hiện nay trên thị trường quốc tế có xu hướng tăng cao do như cầu của các nước phát triển.

Với tổng diện tích canh tác lúa hàng năm của tỉnh Nghệ An là khoảng hơn 90 nghìn ha, nếu áp dụng đồng bộ giải pháp này có thể tạo ra một lượng lớn tín chỉ carbon, mang lại nguồn thu nhập lớn cho người nông dân. Hơn nữa, việc phát triển hệ thống canh tác lúa bền vững, giảm phát thải còn mở ra nhiều cơ hội trong phát triển nông nghiệp xanh, nông sản an toàn, thân thiện với môi trường, phù hợp với chủ trương, chính sách của tỉnh, góp phần quảng bá du lịch sinh thái và thương hiệu nông sản địa phương.

Dự án tạo tín chỉ carbon trong sản xuất lúa được thí điểm từ vụ xuân năm 2024, tại 5 huyện Nam Đàn, Nghi Lộc, Hưng Nguyên, Diễn Châu, Đô Lương với diện tích đạt yêu cầu là 5,713.9 ha. Trong đó, diện tích lúa gieo sạ là 4801.7 ha (chiếm 84.04%) và lúa cấy là 912.2 ha (chiếm 15.96%).

Chương trình thí điểm đã đem lại những kết quả hết sức đáng ghi nhận. Thực hiện theo quy trình canh tác mới nên công tác tưới cũng tiết kiệm nước, làm giảm tiền điện và công bơm. Thu từ tín chỉ đạt khoảng 7 đến 8 tín chỉ/ha năm. Với giá 1 tín chỉ khoảng 15 USD, thì với diện tích thí điểm, chương trình đem lại nguồn thu khoảng 1,6 triệu USD.

Tiếp nối những kết quả thành công đã đạt được trong vụ xuân 2024, dự án tiếp tục nhân rộng mô hình thí điểm trong vụ hè thu 2024, vụ xuân 2025 nhằm hoàn thiện quy trình canh tác tiết kiệm nước, tạo tín chỉ carbon trong canh tác lúa và chứng minh tính ưu việt của công nghệ tưới tiết kiệm nước tại tỉnh Nghệ An.

Vụ hè thu năm 2024, dự án tiếp tục được mở rộng tại 5 huyện Nam Đàn, Nghi Lộc, Hưng Nguyên, Diễn Châu, Đô Lương với diện tích đạt yêu cầu là 11152,45 ha. Trong đó, diện tích lúa gieo sạ là 9277,9 ha (chiếm 83,2%) và lúa cấy là 1874,6 ha (chiếm 16,8%).

Vụ xuân năm 2025, dự án tiếp tục được mở rộng tại 7 huyện: Nam Đàn, Nghi Lộc, Hưng Nguyên, Diễn Châu, Đô Lương, Thanh Chương và Quỳnh Lưu với diện tích đạt yêu cầu là 19.104,09 ha. Trong đó, diện tích lúa gieo sạ là 15.150,44 ha (chiếm khoảng 79,3%) và lúa cấy là 3.953,65 ha (chiếm khoảng 20,7%).

Dự kiến vụ hè thu năm 2025, dự án sẽ tiếp tục được mở rộng với quy mô 30.000 ha tại các huyện đã triển khai thành công trong vụ xuân. Việc mở rộng này nhằm tận dụng tối đa tiềm năng sản xuất, nâng cao hiệu quả canh tác, giảm chi phí đầu vào và góp phần hướng tới mục tiêu sản xuất lúa bền vững, thích ứng biến đổi khí hậu. Các địa phương cam kết phối hợp chặt chẽ để đảm bảo tiến độ và chất lượng thực hiện.

Ngoài những thuận lợi đã đạt được, dự án tạo tín chỉ carbon trong sản xuất lúa còn gặp những khó khăn như: Bà con nông dân áp dụng chưa đồng bộ. Do hạ tầng thủy lợi tại một số vùng còn hạn chế, việc phối hợp bơm, tháo nước giữa các hộ dân còn thiếu thống nhất, gây khó khăn trong việc đưa ruộng về trạng thái khô cần thiết như yêu cầu kỹ thuật của dự án. Để giải quyết vấn đề này ban quản lý dự án sẽ hợp tác chặt chẽ với đơn vị thủy lợi để cung cấp nước đầy đủ và đúng theo quy trình đồng thời tăng cường tuyên truyền kiến thức tới bà con nông dân để dần hoàn thiện quy trình canh tác hướng tới mục đích giảm phát thải hiện nay.

Thời tiết vụ xuân bất lợi: Một trong những khó khăn trong vụ xuân đó là thời tiết mưa nhiều và kéo dài trong giai đoạn đầu vụ đã làm ảnh hưởng đến tiến độ làm đất, gieo sạ cũng như quá trình khô mặt ruộng theo kỹ thuật canh tác tiết kiệm nước. Điều này dẫn đến khó khăn trong việc triển khai đúng quy trình kỹ thuật, ảnh hưởng đến hiệu quả giảm phát thải.

Dự án mở rộng diện tích sản xuất lúa theo phương pháp gieo sạ và cấy trong vụ xuân 2025 đang triển khai đúng định hướng, từng bước khẳng định hiệu quả với sự hưởng ứng tích cực từ chính quyền địa phương và người dân. Kết quả đạt được không chỉ thể hiện nỗ lực chung của các cấp, các ngành mà còn là minh chứng cho tiềm năng nhân rộng mô hình sản xuất lúa thân thiện với môi trường, tiết kiệm nước và giảm phát thải khí nhà kính.

Để tiếp tục phát huy kết quả này, Ban quản lý dự án định hướng: Tăng cường chất lượng tổ chức thực hiện, đảm bảo tiến độ và tính đồng bộ giữa các địa phương, đặc biệt là nâng cao vai trò phối hợp liên ngành và hệ thống khuyến nông cơ sở.

Đẩy mạnh ứng dụng các giải pháp kỹ thuật tiên tiến, phù hợp với điều kiện sản xuất từng vùng, nhằm tiết kiệm tài nguyên nước và nâng cao hiệu quả giảm phát thải trong canh tác lúa.

Tiếp tục mở rộng quy mô lên 30.000 ha trong vụ hè thu 2025, ưu tiên lựa chọn những vùng có điều kiện thủy lợi thuận lợi, cam kết tham gia cao và đã có nền tảng thực hiện từ các vụ trước.

Xây dựng cơ chế hỗ trợ thiết thực cho nông dân, đặc biệt là tại các vùng khó khăn, thông qua hỗ trợ kỹ thuật, vật tư đầu vào, và các mô hình trình diễn thực tế, góp phần đảm bảo tính bền vững và khả năng nhân rộng của dự án trong thời gian tới.

Việc tỉnh Nghệ An thực hiện thí điểm thành công “Tạo tín chỉ Carbon trong sản xuất lúa” sẽ giúp cho tỉnh trở thành một trong những tỉnh đi đầu, đồng thời là cơ hội để tạo ra nguồn tăng thu nhập, nâng cao giá trị sản xuất lúa một cách bền vững, đóng góp cho quốc gia thực hiện thành công cam kết về mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.

Dự án kỳ vọng tiếp tục nhận được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao từ các cấp lãnh đạo và sự đồng hành của người dân để từng bước xây dựng một nền sản xuất lúa hiện đại, bền vững và thích ứng với biến đổi khí hậu./.