Lễ ăn mừng tiếng sấm - Nghi lễ độc đáo mang nhiều ý nghĩa tốt đẹp của dân tộc Thái

Theo lịch cổ của đồng bào dân tộc Thái thì năm mới được tính từ khi có tiếng sấm diễn ra sau Tết Nguyên đán (từ tháng 1 đến tháng 3 Âm lịch). Vào ngày hôm đó, bà con dân bản sẽ tổ chức Lễ ăn mừng tiếng sấm hay còn gọi là lễ “Kí chốm phả hóng”. Đây là một nét đẹp truyền thống văn hoá lâu đời của đồng bào dân tộc Thái ở miền Tây xứ Nghệ.
sam1-20240325130621-1711507475.jpg
Bà con dân bản tập trung về nhà thầy Mo để làm lễ ăn mừng tiếng sấm.

Đây là nghi lễ nhằm tạ ơn trời đất đã phù hộ cho dân bản một năm cũ mạnh khoẻ, no ấm, đồng thời cầu mong năm mới người người luôn hạnh phúc, an lành, cây cối tốt tươi, gia súc, gia cầm khỏe mạnh, không dịch bệnh… Khi có tiếng sấm đầu tiên trong năm rền vang, đầu tiên các ông bố, bà mẹ gọi báo cho con cái, anh em trong gia đình được biết. Sau đó, những người lớn tuổi đi khắp trong nhà mình, đi đến đâu chạm tay vào các đồ dùng, vật dụng với ý nghĩa “đánh thức” chúng dậy và báo cho chúng biết ông trời đã cho ngày đẹp của năm mới.

Cùng thời điểm này, các bà, các mẹ luộc trứng phát cho mỗi người trong gia đình một quả để rửa mặt, cầm quả trứng gà xoa đều mặt và đọc câu khấn bằng tiếng Thái có nội dung: "Rửa mặt mùng tiếng sấm, mừng năm mới, cầu cho mặt mình được trắng trẻo như trứng gà bóc, được trơn tru như quả dưa, mạnh khỏe như voi, như ngựa trong rừng…”.

Xong việc rửa mặt, rửa trứng, trẻ nhỏ dùng ống nứa rỗng hai đầu để hút nước súc miệng với ý nghĩ, mong năm mới mọi việc sẽ thông suốt, trôi chảy, trẻ con thông minh nhanh trí. Sau việc hút nước, trứng gà được luộc chín và ai nấy đều ăn quả trứng phần mình. Kết thúc nghi lễ này, người lớn và trẻ nhỏ ăn mặc tươm tất cùng đến nhà thầy Mo, không quên mang theo lễ vật khác tùy theo khả năng kinh tế của gia đình. Và lễ hội đón tiếng sấm đầu năm chính thức bắt đầu ở nhà thầy mo của bản.

sam4-20240325130621-1711507467.jpg
Kết thúc buổi lễ bà con quây quần bên chum rượu cần để uống mừng năm mới.

Trong suốt thời gian diễn ra lễ “Kí chốm phả hỏng”, thầy mo sẽ tổ chức mâm cúng trời đất, vạn vật, cùng với tiếng cồng, tiếng chiêng không ngớt và uống rượu cần mừng năm mới.

Tại buổi lễ, thầy mo sẽ buộc chỉ cổ tay cho các con nuôi đễ chúc năm mới luôn mạnh khỏe, hạnh phúc. Không chỉ mang ý nghĩa tốt đẹp, lễ hội đón sấm đầu năm còn là dịp tập hợp, động viên mọi người đoàn kết, chăm chỉ siêng năng, cùng nhau tạo dựng nếp sống khỏe, cố kết cộng đồng cùng phát triển tạo dựng một xã hội ngày càng tốt đẹp hơn./.

Quốc Cường