Mang về gần 33 tỷ USD xuất khẩu năm 2024 trong đó xuất siêu lên tới 17,9 tỷ USD, chiếm tới 71,6% xuất siêu cả nước năm 2024 (xuất siêu cả nước năm 2024 khoảng 25 tỷ USD), nông nghiệp không chỉ giúp Việt Nam cân bằng cán cân ngoại tệ, đóng góp lớn vào tăng trưởng kinh tế mà còn giúp ổn định xã hội. Thế nhưng, lâu nay, các sản phẩm nông sản xuất khẩu nước ta vẫn chủ yếu là sản phẩm thô, giá trị gia tăng chưa cao.
Giữ trọng trách "trụ cột" của nền kinh tế, nông nghiệp bước sang năm 2025 với những kỳ vọng tiếp đà bứt phá. Theo đó, ngành nông nghiệp đã đề ra mục tiêu: Bảo đảm tăng trưởng đạt 4,0% trở lên; xuất khẩu nông, lâm, thủy sản đạt 65 tỷ USD (phấn đấu đạt 70 tỷ USD); nhất là tăng cường xuất khẩu nông sản Việt Nam vào các thị trường tiềm năng như Hoa Kỳ, EU, ASEAN, Đông Bắc Á, và các quốc gia châu Phi.
Để hoàn thành các mục tiêu trên, theo các chuyên gia nhận định, ngành nông nghiệp cần đột phá ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất. Vừa nâng cao năng suất, chất lượng và gia tăng giá trị nông sản, thích ứng với những đòi hỏi ngày càng khắt khe của thị trường.
Tại Tọa đàm “Phát triển nông nghiệp thông minh: Đột phá từ Nghị quyết 57” ngày 28/2, PGS.TS. Nguyễn Ngọc Sơn (Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội) cho rằng, Nghị quyết 57 và Nghị quyết 193 là luồng gió mới, sinh khí mới tác động đẩy mạnh quá trình ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp. Coi chuyển đổi số là yếu tố then chốt để đổi mới sản xuất, khi đã có cơ sở dữ liệu sẽ nâng cao quá trình quản lý chuỗi cung ứng, tối ưu hóa sản xuất, giảm thiểu rủi ro thiên tai, dịch bệnh…
Không những thế, việc áp dụng công nghệ cao vào quy trình sản giúp công nghệ chế biến nâng cao. Đặc biệt, Nghị quyết 193 cho phép các nhà nghiên cứu có thể thành lập, điều hành doanh nghiệp từ kết quả nghiên cứu, tức là gắn quyền lợi vào đó, thương mại hóa thì giá trị tăng lên rất nhanh.
PGS.TS. Phạm Thị Hồng Yến (Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội) cũng cho rằng, lâu nay, chúng ta phát triển ngành nông nghiệp nhờ lợi thế có sẵn. Tuy nhiên, nếu áp dụng được thành tựu của khoa học công nghệ vào sản xuất và điều hành, vì thế của ngành nông nghiệp sẽ được nâng cao. Nói cách khác, công nghệ sẽ tạo xung lực mới cho ngành nông nghiệp.
Thực tế, việc phát triển nông nghiệp thông minh gắn rất chặt với hoạt động nghiên cứu phát triển. Đây là hoạt động tốn kém, rủi ro cao, đòi hỏi phải có cơ chế khuyến khích phù hợp. Theo các chuyên gia, Nghị quyết 57 và Nghị quyết 193 đã tạo điều kiện cho các nhà khoa học yên tâm nghiên cứu và thực hiện các đề xuất mạnh dạn hơn nữa.
Dù vậy, TS. Đỗ Tiến Phát, Trưởng Phòng Công nghệ tế bào thực vật, Viện Công nghệ sinh học (thuộc Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam) cũng đề xuất, những chính sách trong Nghị quyết sẽ được quy định chi tiết hơn, hướng dẫn cụ thể để các nhà nghiên cứu, nhà khoa học có quyết tâm làm tốt hơn hướng nghiên cứu mà mình lựa chọn.
Phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao được coi là một trong những giải pháp then chốt, trọng tâm, đảm bảo phát triển nông nghiệp bền vững, giúp sản xuất nông nghiệp tiết kiệm chi phí, tăng năng suất, hạ giá thành và chất lượng nông sản, bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu. Thời gian qua, ngành nông nghiệp đã xây dựng, hình thành nhiều mô hình, cách làm hay trong sản xuất, nâng cao giá trị sản phẩm cho thu nhập từ vài trăm triệu đến hàng tỷ đồng/ha/năm.
Năm 2025, ngành nông nghiệp tiếp tục tập trung cơ cấu lại nông nghiệp thực chất, hiệu quả, khai thác và phát huy tiềm năng, lợi thế của từng vùng. Phát triển nông nghiệp theo hướng hiện đại, chuyên canh hàng hóa tập trung, quy mô lớn, bảo đảm an toàn thực phẩm dựa trên nền tảng ứng dụng khoa học, công nghệ tiên tiến, chuyển đổi số, cơ giới hóa, tự động hóa; gắn kết chặt chẽ nông nghiệp với công nghiệp, dịch vụ, sản xuất với bảo quản, chế biến và tiêu thụ nông sản.
Mới đây, tại Hội nghị giao ban công tác tháng 2 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ trưởng Đỗ Đức Duy đã đưa ra các giải pháp để ngành nông nghiệp và môi trường tiếp tục duy trì đà tăng trưởng cũng như thúc đẩy phát triển ngành nông nghiệp bền vững. Trong đó, nhấn mạnh trong năm 2025, Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ tập trung vào việc nâng cao năng lực khoa học công nghệ, đẩy mạnh đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, phát triển tài nguyên số. Theo đó, kể từ tháng Ba và thời gian tiếp theo trong năm, bộ sẽ tiếp tục rà soát và hoàn thiện các kế hoạch triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW và Nghị quyết số 03/NQ-CP của Chính phủ về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
Một trong những mục tiêu quan trọng trong lĩnh vực này là hoàn thiện hệ thống thông tin đất đai quốc gia, cơ sở dữ liệu đất đai đồng thời xây dựng bản đồ số về quy hoạch đất đai và giá đất, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững trong lĩnh vực nông nghiệp và bảo vệ môi trường; đặc biệt là hoàn thiện hệ thống Cổng truy xuất nguồn gốc nông sản, hướng tới việc áp dụng toàn quốc, góp phần nâng cao tính minh bạch trong ngành nông sản, tạo niềm tin cho người tiêu dùng trong và ngoài nước…/.
