Sáng 22/11, tại Hà Nội, Hội Nhà báo Việt Nam tổ chức hội nghị "Báo chí chất lượng cao trong bối cảnh chuyển đổi số đáp ứng yêu cầu mới của Điều lệ Giải báo chí quốc gia và tuyên truyền nhiệm vụ phát triển bền vững" khu vực phía Bắc.
Hội nghị có sự tham dự của lãnh đạo Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ Thông tin và Truyền thông, Hội Nhà báo Việt Nam; đại diện các liên chi hội, chi hội, hội nhà báo các tỉnh phía Bắc.
Hội nghị là diễn đàn để lãnh đạo các cơ quan báo chí, Hội Nhà báo các tỉnh trao đổi, đề xuất các giải pháp chuyển đổi số báo chí, phát triển đa dạng sản phẩm báo chí số đáp ứng nhu cầu thông tin trong tình hình mới; bàn giải pháp để có những tác phẩm báo chí chất lượng cao đáp ứng điều lệ Giải Báo chí quốc gia...
Công nghệ số ảnh hưởng mạnh mẽ và sâu rộng tới lĩnh vực báo chí, truyền thông
Phát biểu khai mạc, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam Nguyễn Đức Lợi cho biết: Văn kiện Đại hội XIII của Đảng đã nêu rõ nhiệm vụ chính trị của báo chí là "Xây dựng nền báo chí, truyền thông chuyên nghiệp, nhân văn và hiện đại". Trong đó, tính chuyên nghiệp và hiện đại theo yêu cầu của Đảng có nghĩa là báo chí cách mạng của Việt Nam cũng phải phấn đấu, bắt kịp với các xu hướng phát triển chung của thế giới: một trong số đó chính là cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư và công cuộc chuyển đổi số.
Vừa qua, Tổng Bí thư Tô Lâm đã có bài viết quan trọng, mang tầm chiến lược: "Chuyển đổi số - Động lực quan trọng phát triển lực lượng sản xuất, hoàn thiện quan hệ sản xuất đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới".
Các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về chủ động tham gia cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư và thúc đẩy chuyển đổi số quốc gia được nêu rõ trong nhiều Nghị quyết và văn kiện Đại hội Đảng.
Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược "Chuyển đổi số báo chí đến năm 2025, định hướng đến năm 2030" với mục tiêu xây dựng các cơ quan báo chí theo hướng chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại; làm tốt sứ mệnh thông tin tuyên truyền phục vụ sự nghiệp cách mạng của Đảng, sự nghiệp đổi mới của đất nước; đảm bảo vai trò dẫn dắt, định hướng dư luận xã hội, giữ vững chủ quyền thông tin trên không gian mạng; đổi mới hiệu quả trải nghiệm của độc giả; tạo nguồn thu mới; thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp nội dung số - Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam nêu rõ.
Theo ông Nguyễn Đức Lợi, thực tiễn cho thấy công nghệ số ảnh hưởng đầu tiên, mạnh mẽ và sâu rộng tới lĩnh vực báo chí, truyền thông. Việc sử dụng công nghệ số để làm báo đã trở thành vấn đề sống còn của báo chí.
Do đó, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng Giải Báo chí quốc gia Lê Quốc Minh đã ký Quyết định số 50/QĐ-HĐGBCQG ngày 21/6/2024 về việc Ban hành Điều lệ Giải Báo chí quốc gia (sửa đổi). Theo đó, từ năm 2024, Điều lệ Giải đã có nhiều điểm mới, đặc biệt là 2 nhóm giải mới là Giải báo chí đa phương tiện và Giải báo chí sáng tạo.
Sản phẩm báo chí đa phương tiện gồm những tác phẩm, sản phẩm báo chí sử dụng dữ liệu đa phương tiện và áp dụng quy trình sản xuất, kỹ thuật, công nghệ truyền thông số trong quá trình sáng tạo nội dung và tổ chức sản xuất, có định dạng độc lập như: Infographic, Video clips, Podcast, gói tin tức đa phương tiện, sản phẩm báo chí dữ liệu, báo chí tương tác…
Với tác phẩm, sản phẩm Báo chí đa phương tiện và Báo chí sáng tạo, ưu tiên nội dung số độc đáo, đặc sắc, có tính hấp dẫn cao của tác phẩm dự thi.
Ngoài ra, báo chí truyền cảm hứng; báo chí tích cực, báo chí giải pháp, báo chí vì lợi ích quốc gia, dân tộc, nhân dân; báo chí chỉ dẫn; báo chí thúc đẩy xã hội học tập; báo chí giúp bảo vệ môi trường con người và bảo vệ động vật, môi trường sinh thái cũng được đánh giá cao.
Kinh nghiệm áp dụng chuyển đổi số nhằm nâng cao chất lượng tác phẩm báo chí
Tại Hội nghị, các đại biểu đã chia sẻ kinh nghiệm trong việc áp dụng chuyển đổi số nhằm nâng cao chất lượng tác phẩm báo chí trong quá trình triển khai Chương trình hỗ trợ báo chí chất lượng cao, cũng như đẩy mạnh tuyên truyền nhiệm vụ phát triển bền vững.
Theo bà Tạ Bích Loan, Ủy viên Ban chấp hành Hội Nhà báo Việt Nam, Trưởng ban VTV3 cho biết VTV đổi mới sáng tạo để tăng hiệu quả tác động xã hội của báo chí.
Bà Tạ Bích Loan chia sẻ về tầm quan trọng của kể chuyện trong các chương trình truyền hình như: Dùng các công nghệ tạo hình để biến Hoàng Thành Thăng Long thành một bức tranh lịch sử tổng hợp Chương trình Chính luận - Nghệ thuật kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô; từ câu chuyện của một học sinh đến câu chuyện của cả một vùng trong chương trình Đường lên đỉnh Olympia…
VTV đã sử dụng các kênh truyền tải khác nhau để mở rộng độ tiếp cận với khán giả, lan tỏa các thông điệp trên diện rộng. Ví dụ như Tuần phim Tài liệu về Hà Nội trên VTVgo: Khắc họa sống động, toàn diện thủ đô trong 70 năm để những bộ phim cũ và mới đặc sắc về Hà Nội được tập hợp trên một kênh mới.
Đây là một mô hình phân phối nội dung mới, khác biệt so với cách thức trước đây của VTV. VTV thực hiện việc khai thác và làm sống dậy kho tài nguyên sẵn có trong hệ thống lưu trữ của VTV và của Hãng Phim Tài liệu và Khoa học Trung ương, tạo một sức sống mới, được chiếu rộng rãi trên nền tảng số và chiếu trực tiếp cho khán giả. Đó là một góc nhìn đa chiều về Hà Nội, về văn hoá, con người suốt chiều dài lịch sử.
Nhà báo Nguyễn Hoàng Nhật, Phó Tổng biên tập Báo điện tử VietnamPlus (Thông tấn xã Việt Nam), cho biết theo Hiệp hội Báo chí và các Nhà xuất bản Tin tức (WAN-IFRA), một trong những trở ngại lớn nhất của các cơ quan báo chí Đông Nam Á khi tiến hành Chuyển đổi số là "Tư duy Text-Based" (tạm hiểu là quá lệ thuộc vào phong cách làm báo truyền thống, chú trọng câu chữ) thay vì Tư duy Sản phẩm (Product Thinking), trong khi cách tiêu thụ tin tức của độc giả đã thay đổi.
Cũng theo WAN-IFRA, một trong 7 sự thay đổi lớn của truyền thông là thay đổi về cách kể chuyện (Storytelling). Từ cách kể chuyện bằng text và ảnh sang cách kể chuyện đa phương tiện (Multimedia Storytelling).
Nhà báo hiện nay có thể kể lại câu chuyện của mình thông qua hình ảnh, video, graphic và dữ liệu. Việc tạo ra các sản phẩm đa phương tiện cũng rất dễ dàng thông qua các công cụ trí tuệ nhân tạo (AI) hỗ trợ.
Nhà báo Nguyễn Hoàng Nhật chia sẻ kinh nghiệm trong việc tạo ra một sản phẩm báo chí dữ liệu, báo chí đa phương tiện: Mỗi khi triển khai một tuyến đề tài đặc biệt, đừng suy nghĩ mình sẽ làm bao nhiêu chữ, bao nhiêu kỳ, thể loại gì (phản ánh hay phóng sự).
Hãy nghĩ về những thể loại mới, kèm theo nhiều yếu tố đa phương tiện, kể chuyện bằng ảnh, video hay đồ họa, dữ liệu... Cùng đó, nâng cao trải nghiệm cho độc giả cũng chính là nâng cao giá trị cho bản thân mỗi phóng viên, biên tập viên. Học kỹ năng mới chưa bao giờ là quá muộn.
Chia sẻ về những kinh nghiệm từ Báo Nhân Dân, Nhà báo Ngô Việt Anh, Phó trưởng ban Dân dân điện tử nêu rõ: Việc triển khai tác phẩm, sản phẩm sáng tạo được đơn vị thực hiện theo từng bước: Xây dựng ý tưởng sáng tạo; lập kế hoạch, phân nhiệm nhóm dự án; triển khai các dự án thành phần; hoàn thiện, ghép nối các hạng mục; tổ chức truyền thông đa nền tảng.
Việc phân công nhân sự được tổ chức theo nhóm dự án kết hợp nhiều đơn vị; chia nhỏ các dự án thành phần; ưu tiên nhân sự có tư duy đa phương tiện, đa nền tảng; khuyến khích đổi mới.
Về công nghệ, đơn vị ưu tiên ứng dụng các công nghệ mới; hợp tác với các công ty công nghệ; ứng dụng trí tuệ nhân tạo. Đối với tài chính và truyền thông, báo sử dụng hiệu quả ngân sách; xã hội hóa; chú trọng quảng bá trên mạng xã hội.../.
Thông tin về tiêu chí báo chí chất lượng cao đáp ứng yêu cầu Điều lệ Giải báo chí quốc gia lần thứ XIX, năm 2024, đại diện Ban nghiệp vụ Hội Nhà báo Việt Nam đã chia sẻ về quy định đối với các loại hình báo chí.
Dựa trên ý kiến đóng góp tại Hội nghị tổng kết 17 năm Giải báo chí quốc gia và sơ kết chương trình hỗ trợ báo chí chất lượng cao năm 2023 tại Hòa Bình, Nghệ An và Tiền Giang, Hội đồng Giải báo chí quốc gia đã chỉnh sửa, hoàn thiện Điều lệ Giải báo chí quốc gia, chính thức ban hành phiên bản sửa đổi ngày 21/6/2024.
Điều lệ mới bổ sung hai nhóm giải đặc biệt: Giải báo chí đa phương tiện và Giải báo chí sáng tạo, nhằm khuyến khích các sản phẩm sử dụng dữ liệu đa phương tiện và công nghệ truyền thông số như Infographic, Video clip, Podcast, gói tin tức đa phương tiện, báo chí dữ liệu và báo chí tương tác. Việc bổ sung nêu trên đã thể hiện chủ động bám sát quan điểm, chủ trương mới của Đảng, Nhà nước, phù hợp với thực tiễn, xu thế phát triển chung của báo chí truyền thông.
Với tinh thần đó, tại Hội nghị, Ban chấp hành Hội nhà báo đã giới thiệu và chia sẻ những điểm mới của Điều lệ Giải Báo chí quốc gia sửa đổi năm 2024. Đại diện lãnh đạo từ các cơ quan báo chí lớn tại miền Bắc cũng đã chia sẻ những kinh nghiệm ứng dụng chuyển đổi số nhằm sáng tạo tác phẩm báo chí chất lượng cao, cũng như những nội dung cần thiết để tuyên truyền nhiệm vụ phát triển bền vững khu vực phía Bắc nói riêng và cả nước nói chung.
Bên cạnh đó, các đại biểu cũng đóng góp ý kiến, làm rõ những vai trò và nhiệm vụ của báo chí trong tuyên truyền nhiệm vụ phát triển bền vững đất nước; từ đó đề xuất, kiến nghị giải pháp mạnh mẽ hơn trong chuyển đổi số báo chí, phát triển đa dạng sản phẩm báo chí số trong hệ sinh thái số hiện nay.
Lãnh đạo Hội Nhà báo cũng giới thiệu, hướng dẫn và làm rõ những điểm mới của Điều lệ Giải báo chí quốc gia sửa đổi năm 2024; các quy trình, quy định trong thẩm định, tuyển chọn tác phẩm báo chí chất lượng cao tham dự Giải báo chí quốc gia, giải báo chí cấp tỉnh và các giải báo chí chuyên ngành khác./.
