Theo báo cáo của Ban chỉ đạo Phát triển thị trường nông sản (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), 6 tháng đầu năm 2023, kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản đạt 24,59 tỷ USD, giảm 11,1% so với năm 2022. Xuất khẩu gạo, rau quả, điều, cà phê tăng trưởng ứng 34,7%, 64,2%, 7,7%, 3% so với cùng kỳ năm 2022, trong đó xuất khẩu gạo và rau quả gia tăng đột biến.
Nhận định về tình hình thị trường xuất khẩu nông lâm thủy sản trọng điểm những tháng đầu năm và tiềm năng những tháng cuối năm, báo cáo nêu rõ, với thị trường Trung Quốc, kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản vào thị trường này 6 tháng đầu năm 2023 ước đạt 5,2 tỷ USD, tăng 7,7% so với cùng kỳ năm 2022.
Đặc biệt, việc Trung Quốc dỡ bỏ các biện pháp phong tỏa hạn chế lây lan dịch Covid-19 đã giải phóng nhu cầu trong nước, tăng doanh thu khu vực du lịch và giải trí, giúp kinh tế phục hồi; triển khai nhiều chính sách kinh tế, chính trị mạnh mẽ nhằm phát triển kinh tế và tăng cường an ninh lương thực, nhu cầu trong nước tiếp tục phục hồi. Dự báo từ nay tới cuối năm, xuất khẩu nông sản vào thị trường Trung Quốc sẽ duy trì tăng trưởng nhẹ khi một số nhóm hàng như rau quả, gạo, điều vẫn có thể duy trì tăng trưởng, các mặt hàng suy giảm mạnh trong 6 tháng đầu năm như gỗ, thủy sản, sắn có thể phục hồi nhẹ trong 3 tháng cuối năm nay.
Ở thị trường Hoa Kỳ, kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản vào thị trường này 6 tháng đầu năm 2023 ước đạt 4,9 tỷ USD, giảm 32,9% so với cùng kỳ năm 2022. Trong 10 mặt hàng xuất khẩu chủ lực, chỉ có 1 mặt hàng cà phê tăng trưởng xuất khẩu trong 5 tháng đầu năm (đạt 145,2 triệu USD, tăng 16%), còn lại 9 mặt hàng đều suy giảm, giảm mạnh nhất là cao su (9,5 triệu USD, giảm 60,1%). Hoa Kỳ đã trở lại là thị trường xuất khẩu thủy sản lớn nhất của Việt Nam trong tháng 5/2023 cho thấy tín hiệu thị trường đã có dấu hiệu tốt dần lên.
Tiếp đến là thị trường Nhật Bản, kim ngạch xuất khẩu vào thị trường này 6 tháng đầu năm 2023 ước đạt 1,8 tỷ USD, giảm 5,3% so với cùng kỳ năm 2022. Cả 3 mặt hàng xuất khẩu mạnh nhất vào thị trường đều suy giảm giá trị xuất khẩu trong 5 tháng đầu năm, bao gồm: gỗ giảm 0,2%, thủy sản giảm 9,2% và cà phê giảm 3%. Một số mặt hàng tăng trưởng là rau quả (5,3%), hạt điều (15,4%) và sắn và sản phẩm sắn tăng mạnh (947,4%).
Thứ tư là thị trường EU, kim ngạch xuất khẩu vào thị trường này 6 tháng đầu năm 2023 đạt 2,1 tỷ USD, giảm 16,6% so với cùng kỳ; EU đối mặt với khủng hoảng năng lượng và cơn sốt giá thực phẩm dẫn đến suy thoái kinh tế, cắt giảm tiêu thụ thực phẩm tại nhiều nước bao gồm cả quốc gia đầu tầu như Đức, xu hướng chuyển dịch chính sách kinh tế sang các khu vực thị trường mới.
Thứ năm là thị trường Asean, xuất khẩu nông lâm thủy sản vào thị trường Asean trong 6 tháng đầu năm 2023 ước đạt 2,6 tỷ USD, tăng 12,8% so với cùng kỳ năm 2022. Trong đó, xuất khẩu nông lâm thủy sản sang Indonesia tăng trưởng vượt bậc (300,3%) nhờ xuất khẩu gạo (tăng 1.519,3%), cà phê (tăng 185,5%), Philippines tăng trưởng 14,4% (chủ yếu là gạo tăng 31,1%), Singapore tăng 4,8%.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến cho biết, toàn ngành Nông nghiệp vẫn quyết tâm tận dụng cơ hội, tập trung nguồn lực hoàn thành mục tiêu kế hoạch cả năm đã đề ra là tốc độ tăng trưởng GDP toàn ngành đạt 3,0-3,5%; kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản đạt 55 tỷ USD. Để hoàn thành được mục tiêu này, cần thực hiện các giải pháp tác động vào các sản phẩm chủ lực xuất khẩu có triển vọng và khả năng tăng giá trị xuất khẩu cao để bù vào những sản phẩm dự kiến có khả năng không đạt chỉ tiêu kim ngạch xuất khẩu cả năm.
Mục tiêu là nông sản chính đạt 25 tỷ USD; lâm sản và đồ gỗ 17 tỷ USD; thủy sản 10 tỷ USD; các mặt hàng khác khoảng 3 tỷ USD. Cùng với đẩy mạnh xuất khẩu thì cần quan tâm đặc biệt đến sản xuất để bảo đảm nguồn cung đủ và chất lượng. Do đó, cần theo dõi sát tình hình thời tiết khí tượng, thủy văn, bão lũ, thiên tai, nguồn nước, xâm nhập mặn để kịp định hướng thời vụ, cơ cấu cây trồng phù hợp; quản lý tốt việc cấp mã vùng trồng, vùng nuôi, hỗ trợ bảo hộ nhãn hiệu và chỉ dẫn địa lý, truy xuất nguồn gốc sản phẩm.
Bên cạnh việc tháo gỡ khó khăn, đẩy mạnh xuất khẩu cho toàn ngành, thì những ngành hàng trọng điểm, có sức bứt phá mạnh về giá trị kim ngạch cần được quan tâm để phát huy tiềm năng tăng trưởng hơn nữa.
Cục trưởng Cục Trồng trọt Nguyễn Như Cường cho rằng, rau quả của Việt Nam có rất nhiều tiềm năng xuất khẩu, minh chứng là chưa bao giờ xuất khẩu rau quả đạt cao như 6 tháng đầu năm nay. Nếu tiếp tục đà tăng trưởng này, thì chắc chắn cả năm 2023 sẽ đạt hơn 5 tỷ USD.
Thời gian tới, các giải pháp nâng cao giá trị, chất lượng sản phẩm từ công nghệ chế biến sâu sẽ giúp kim ngạch xuất khẩu có nhiều cơ hội tăng mạnh và kỳ vọng kim ngạch xuất khẩu đạt 10 tỷ USD có thể đạt được trong tương lai không xa. Tuy nhiên, điều đáng lưu ý là sản phẩm cần đáp ứng tốt quy định mới của nhiều thị trường.
Cùng với rau quả, ngành hàng lúa gạo cũng đang kỳ vọng kim ngạch xuất khẩu cả năm đạt 4 tỷ USD sau khi có bước tăng trưởng vượt bậc trong 6 tháng đầu năm.
