Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) vừa có báo cáo gửi Thủ tướng Chính phủ và Phó thủ tướng về tình hình triển khai Thỏa thuận chi trả giảm phát thải khí nhà kính vùng Bắc Trung Bộ (ERPA) và đề xuất chuyển nhượng lượng giảm phát thải khí nhà kính còn dư thuộc giai đoạn 2018-2019.
Giai đoạn 2018 -2019 còn dư 4,91 triệu tấn CO2
Bộ NN&PTNT cho biết, theo kết quả xác minh của Ngân hàng Thế giới (WB), kết quả giảm phát thải của Báo cáo kỳ 1 giai đoạn 2018-2019 đạt 16,21 triệu tấn CO2. Sau khi chuyển nhượng 10,3 triệu tấn CO2 theo ERPA đã ký, Việt Nam còn dư 5,91 triệu tấn CO2.
Theo cam kết tại ERPA với WB, Bộ NN&PTNT đề xuất tiếp tục chuyển nhượng cho WB 1 triệu tấn CO2. Bởi, ngày 06/10/2023, WB có Công thư gửi Bộ NN&PTNT đề nghị mua bổ sung từ lượng giảm phát thải còn dư của báo cáo kỳ 1 là 1 triệu tấn CO2 với mức giá 5 USD/tấn CO2, khoảng 95% kết quả giảm phát thải sẽ được chuyển lại để Việt Nam đóng góp vào cam kết quốc gia về giảm phát thải khí nhà kính.
Tổng số tiền dự kiến thu được từ chuyển nhượng lượng giảm phát thải còn dư là 5 triệu USD và được sử dụng theo quy định tại Nghị định số 107/2022/NĐ-CP về thí điểm chuyển nhượng kết quả giảm phát thải và quản lý tài chính thỏa thuận chi trả giảm phát thải khí nhà kính vùng Bắc Trung Bộ.
Thời gian hoàn thành thủ tục chuyển nhượng là trước ngày 31/3/2024. Đối với lượng giảm phát thải thuộc giai đoạn 2018 -2019 còn dư 4,91 triệu tấn CO2, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho rằng, việc xây dựng kế hoạch sử dụng là cần thiết.
Kết quả giảm phát thải sẽ bị mất giá theo thời gian, các đối tác tiềm năng thường lựa chọn các kết quả giảm phát thải trong hiện tại và tương lai.Theo Công thư ngày 06/10/2023, WB sẽ hỗ trợ Việt Nam tiếp cận với các đối tác tiềm năng để thương mại kết quả giảm phát thải còn lại (4,91 triệu tấn CO2); trong đó có phương án thí điểm đấu giá kết quả giảm phát thải.
Do vậy, Bộ NN&PTNT đề nghị Thủ tướng Chính phủ đề nghị WB hỗ trợ kết nối, giới thiệu các đối tác tiềm năng mua theo phương thức đã thực hiện tại ERPA hoặc thực hiện theo phương án đấu giá thí điểm trên sàn giao dịch quốc tế.
Đề xuất phương án đấu giá CO2 trên sàn giao dịch quốc tế
Theo Bộ NN&PTNT, các bộ và địa phương đều đồng thuận phương án chuyển nhượng bổ sung lượng giảm phát thải cho WB. Song, Bộ Tài chính và một số địa phương đề nghị xem xét về mức giá chuyển nhượng hoặc xem xét phương án chuyển nhượng cho đối tác khác ngoài WB.
Về mức giá chuyển nhượng 5 USD/tấn CO2, Bộ NN&PTNT cho rằng, kết quả giảm phát thải chuyển nhượng cho WB là kết quả tạo ra trong quá khứ (giai đoạn 2018-2019), nên rất khó có thể tìm kiếm các đối tác khác để thực hiện trao đổi, thương mại.
Hiện nay, mức giá carbon trên thị trường tự nguyện thế giới dao động từ 2-4 USD/tấn CO2, trong đó mức giá carbon của lĩnh vực lâm nghiệp và sử dụng đất trên thế giới năm 2021 đạt 3,07 USD/tấn CO2. Theo trang carboncredits.com cập nhật và theo dõi thị trường các bon trên thế giới, mức giá carbon của hệ sinh thái tự nhiên ngày 5/3/2024 đạt 1,57 USD/tấn CO2.
Trong khi đó, thị trường carbon trong nước sẽ được thiết lập và vận hành chính thức trong năm 2028. Do vậy, để huy động nguồn lực bổ sung cho công tác bảo vệ và phát triển rừng vùng Bắc Trung Bộ, Bộ NN&PTNT đã tổng hợp ý kiến và tiếp thu, giải trình nhiều vấn đề.
Số 4,91 triệu tấn CO2 còn lại, Bộ NN&PTNT đề nghị Thủ tướng Chính phủ có ý kiến đề nghị WB xem xét giới thiệu đối tác tiềm năng mua lượng giảm phát thải này theo phương thức đã thực hiện tại ERPA đã ký, hoặc hỗ trợ Việt Nam kết nối thực hiện thí điểm đấu giá thông qua các sàn giao dịch quốc tế.
Trường hợp thực hiện phương án thí điểm đấu giá trên sàn giao dịch quốc tế, giao Bộ Tài chính chủ trì, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ NN&PTNT phối hợp xây dựng phương án thí điểm đấu giá báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định.
ERPA được ký vào ngày 22/10/2020 giữa Bộ NN&PTNT và Ngân hàng Tái thiết và Phát triển quốc tế (IBRD) thuộc nhóm Ngân hàng Thế giới (WB) với tư cách là Bên được ủy thác của Quỹ Đối tác Các-bon Lâm nghiệp (FCPF) nhằm chuyển nhượng lượng giảm phát thải 10,3 triệu tấn CO2 ở vùng Bắc Trung Bộ giai đoạn 2018-2024, với đơn giá 5 USD/tấn CO2 tương đương 51,5 triệu USD; khoảng 95% kết quả chuyển nhượng sẽ được chuyển giao lại cho Việt Nam để đóng góp vào cam kết quốc gia về giảm phát thải khí nhà kính. Báo cáo kết quả giảm phát thải kỳ 1 vùng Bắc Trung Bộ, WB xác nhận kết quả đạt 16,21 triệu tấn CO2.
Kết quả này đã đủ để chuyển nhượng 10,3 triệu tấn CO2 theo ERPA đã ký và còn dư 5,91 triệu tấn CO2 (trong đó WB đề xuất mua bổ sung 1 triệu tấn CO2 theo quy định tại tiểu mục 5.02 của ERPA đã ký).
Ngày 11/12/2023, Bộ NN&PTNT đã ký văn bản chuyển giao 10,3 triệu tấn CO2 cho WB theo ERPA đã ký. Ngày 20/12/2023, WB có thư xác nhận chuyển giao lại khoảng 95% kết quả giảm phát thải đã chuyển nhượng cho Việt Nam để đóng góp vào cam kết quốc gia về giảm phát thải khí nhà kính theo cam kết đã ký.
Ngày 21/3, WB cho biết, Việt Nam đã nhận được khoản chi trả 51,5 triệu USD cho các kết quả giảm phát thải đã được xác minh (tín chỉ các-bon) do hạn chế được mất rừng và suy thoái rừng và tăng cường lưu trữ các-bon thông qua trồng và tái tạo rừng.
Theo WB, Việt Nam là quốc gia đầu tiên ở khu vực Đông Á Thái Bình Dương nhận được khoản thanh toán dựa trên kết quả giảm phát thải từ Quỹ Đối tác các-bon lâm nghiệp của WB.6 tỉnh vùng Bắc Trung Bộ tham gia thực hiện ERPA là Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên Huế./.
