Sáng ngày 22/5, Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đã làm việc với các cơ quan báo chỉ để công bố thông tin mới về việc cấp mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói sầu riêng xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc.
Cụ thể, Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GACC) đã phê duyệt 829 mã số vùng trồng và 131 mã số cơ sở đóng gói mới trong đợt xét duyệt vào ngày 21/5 vừa qua. Tính tới hiện nay, Việt Nam đã có tổng 1.396 mã vùng trồng và 188 cơ sở đóng gói được GACC phê duyệt.
Ông Huỳnh Tấn Đạt, Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đánh giá, việc có thêm các mã vùng trồng và cơ sở đóng gói sầu riêng được Trung Quốc phê duyệt thể hiện bước tiến trong chuỗi nỗ lực chuẩn hóa sản xuất và nâng cao năng lực quản lý chất lượng nông sản của Việt Nam.
Bên cạnh đó, thông tin này là tín hiệu khả quan về quá trình hợp tác giữa hai quốc gia, khẳng định sự tin tưởng của thị trường Trung Quốc về sản phẩm tới từ Việt Nam.
Với hệ thống mã số ngày càng mở rộng, doanh nghiệp và địa phương có thêm công cụ để điều tiết kế hoạch thu hoạch, xuất khẩu, tránh tình trạng dồn ứ tại cửa khẩu và giảm rủi ro về giá.
Đồng thời, việc cấp mã mở ra điều kiện thuận lợi để thực hiện các hợp đồng đã ký giữa người dân và doanh nghiệp, hạn chế tranh mua, tranh bán.
Tuy nhiên, bên cạnh những cơ hội cũng đi kèm với nhiều thách thức trong thời gian tới. Việc phê duyệt mã số mới chỉ là bước đầu tiên, còn để sầu riêng Việt Nam trụ vững tại thị trường quốc tế, người nông dân cần đảm bảo tuân thủ chặt chẽ các tiêu chuẩn về canh tác, xử lý sau thu hoạch và đóng gói sản phẩm.
Để làm được điều này đòi hỏi toàn bộ các thành phần tham gia cần nâng cao ý thức trách nhiệm. Từ hợp tác xã (HTX), doanh nghiệp đến từng hộ nông dân cùng đồng lòng, tự giác tuân thủ các quy định để giữ uy tín cho nông sản Việt.
Từ đầu năm tới nay, các cửa khẩu Trung Quốc liên tục tăng cường kiểm tra sầu riêng nhằm đảm bảo chất lượng sản phẩm. Các lô hàng sầu riêng Việt Nam bị trả lại đều bởi lý do không đảm bảo đúng tiêu chuẩn.
Để được thông quan, nông sản phải tuân thủ 3 nguyên tắc: kiểm dịch thực vật, truy xuất nguồn gốc và an toàn thực phẩm. Nếu phát hiện bất kỳ yếu tố nào vượt ngưỡng cho phép, phía nhập khẩu sẽ yêu cầu truy xuất nguồn gốc, làm rõ nguyên nhân và yêu cầu khắc phục.
Điều này đặt ra yêu cầu về nâng cao nhận thức và trách nhiệm ngay từ quá trình sản xuất nông nghiệp. Khi người nông dân, doanh nghiệp cũng như chính quyền địa phương dành sự quan tâm, đầu tư để nâng cao chất lượng sản phẩm thì cánh cửa thị trường sẽ không chỉ mở một lần, mà được mở lâu dài. Lúc đó, không chỉ sầu riêng mà có thêm nhiều sản phẩm nông sản Việt có cơ hội “bước” ra thị trường quốc tế.
Trả lời báo chí về vấn đề một số lô sầu riêng xuất khẩu có tồn dư kim loại nặng, ông Huỳnh Tấn Đạt cho biết, ngay khi có cảnh báo từ quốc gia nhập khẩu, ngành Trồng trọt và Bảo vệ thực vật đã lập tức cử nhiều đoàn kiểm tra tại các vùng trồng trọng điểm.
Đơn vị cũng đã chủ động gửi công văn đề nghị phối hợp với các cơ quan chức năng khác nhằm điều tra toàn diện, từ đó bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, cũng như uy tín sầu riêng Việt trên thị trường quốc tế.
Ngoài ra, Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật đã khuyến cáo các doanh nghiệp, HTX tiếp tục duy trì quy trình sản xuất, đóng gói và kiểm dịch một cách nghiêm ngặt, đúng như hồ sơ đã đăng ký với phía bạn. Điều này không chỉ giúp giữ thị trường, mà còn là cơ sở để mở rộng sang các thị trường khó tính khác.
Ông Đạt cho rằng, một trong những thách thức đối với xuất khẩu sầu riêng hiện nay tới từ việc thiếu đồng bộ hóa quy trình sản xuất. Sầu riêng là mặt hàng có giá trị kinh tế rất cao, nhưng cũng đòi hỏi quy trình kỹ thuật nghiêm ngặt và ổn định. Mặc dù vậy, hiện nay chủ yếu vẫn là những vùng trồng mang tính tự phát.
Hiện nay, Cục đang xây dựng một bộ hướng dẫn quy chuẩn cụ thể, nhất là đối với những vùng trồng mới. Cùng với đó, một bộ bản đồ dinh dưỡng đất trồng sầu riêng toàn quốc cũng đang được thiết kế, nhằm hướng dẫn người dân xác định đúng loại đất, tránh lãng phí và sai sót từ gốc. Đồng thời, dữ liệu từ bản đồ này sẽ tích hợp vào cơ sở dữ liệu quốc gia về vùng trồng, giúp việc quản lý, truy xuất nguồn gốc thuận tiện và minh bạch hơn.
Cục cũng đề xuất một văn bản hướng dẫn quản lý mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói cho các địa phương. Đây không chỉ là giải pháp kỹ thuật, mà còn là công cụ để các bên cùng nhìn về một tiêu chuẩn chung, từ người nông dân đến cơ quan quản lý, đảm bảo tính minh bạch và thống nhất theo thông lệ quốc tế.
Đối với các địa phương, doanh nghiệp và HTX, Cục cũng đã đưa ra nhiều khuyến cáo về việc đầu tư hồ sơ sản xuất, duy trì tính nhất quán giữa thực tế và hồ sơ đã đăng ký. Đồng thời, cần phối hợp chặt chẽ để xây dựng một bộ quy chuẩn canh tác cho từng vùng sinh thái, phù hợp với yêu cầu kỹ thuật của thị trường nhập khẩu, đặc biệt là thị trường Trung Quốc với các tiêu chuẩn ngày càng siết chặt.
Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật kỳ vọng, việc có gần 1.000 mã số sầu riêng mới được GACC phê duyệt sẽ trở thành đòn bẩy để ngành sầu riêng Việt Nam tái cơ cấu theo chiều sâu, từ cách nghĩ đến cách làm, từ cây giống đến mã số, từ cánh đồng đến thị trường.
