UBND TP Hà Nội đã ban hành kế hoạch thực hiện Đề án phát triển hệ thống giao thông vận tải công cộng bằng xe buýt sử dụng điện, năng lượng xanh trên địa bàn Thành phố vào ngày 28/5 vừa qua. Theo đó, Hà Nội đặt mục tiêu hoàn thành việc chuyển đổi 100% xe buýt công cộng trên toàn địa bàn thành phố sang xe sử dụng điện, năng lượng xanh chậm nhất vào năm 2030, nhằm phát triển giao thông đô thị theo hướng xanh, hiện đại và bền vững.
Để phát triển hạ tầng phục vụ xe buýt điện, năng lượng xanh, UBND TP Hà Nội dự kiến chia quá trình thực hiện ra làm 2 giai đoạn.
Giai đoạn đầu tiên, từ năm 2025 tới 2026, thành phố sẽ hoàn thiện cơ chế, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi phương tiện xe buýt điện, năng lượng xanh. Đồng thời, triển khai xây dựng các trạm sạc xe buýt điện, năng lượng xanh (bao gồm cả trạm sạc nhanh); ứng dụng khoa học công nghệ trong công tác quản lý, điều hành.
Ngoài ra, công tác truyền thông, tuyên truyền đến người dân cũng sẽ được tăng cường. Theo kế hoạch, Hà Nội đặt mục tiêu tới năm 2025 sẽ có 10% xe buýt sử dụng điện, năng lượng xanh và tăng tỷ lệ lên 20-23% vào năm 2026.
Giai đoạn tiếp theo, từ năm 2027 đến 2030, thành phố đặt mục tiêu chuyển đổi 100% xe buýt sử dụng năng lượng dầu, năng lượng diesel sang năng lượng sạch vào năm 2030. Đặc biệt, Hà Nội sẽ chú trọng mở rộng mạng lưới trạm sạc để bảo đảm hoạt động của giao thông công cộng.
Vấn đề phát triển cơ sở hạ tầng để phục vụ xe buýt sử dụng năng lượng đang nhận được sự quan tâm, đặc biệt là việc quy hoạch các trạm sạc xe.
Một nghiên cứu của nhóm chuyên gia tới từ Đại học Bách khoa Hà Nội cũng đã chỉ ra rằng, việc quy hoạch vị trí trạm sạc xe điện là trong những điều cần cân nhắc kỹ càng. Các trạm sạc nên được đặt tại các vị trí trọng điểm như: Cây xăng, trạm dừng nghỉ; chung cư, văn phòng; bãi đỗ xe; trung tâm thương mại; cơ quan, công sở, trường đại học, khu nghỉ dưỡng. Ngoài ra, cần có một hệ thống kết nối và vận hành chung các trạm sạc.
Theo kế hoạch triển khai chuyển đổi xanh xe buýt công cộng của UBND TP Hà Nội, việc nghiên cứu xây dựng các trạm sạc điện tại điểm đầu cuối các tuyến xe buýt, trạm sạc công cộng, trạm cung cấp nhiên liệu mới cần phải đảm bảo thuận lợi, tiện nghi cho người sử dụng, tránh lãng phí cơ sở hạ tầng và nguồn lực đầu tư.
Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng để thực hiện được kế hoạch đã đề ra, vẫn còn nhiều vấn đề nan giải mà Hà Nội cần phải giải quyết.
Theo đại diện Hiệp hội Vận tải TP Hà Nội, việc “xanh hóa” xe buýt là hợp với xu thế phát triển, tuy nhiên, một trong những khó khăn lớn nhất cho các doanh nghiệp vận tải là việc triển khai quy hoạch về trạm sạc, trạm cấp nhiên liệu.
Hiện nay, vẫn chưa có cơ chế, chính sách để hỗ trợ các doanh nghiệp vận tải, nhà đầu tư, xã hội hóa... trong việc đầu tư cơ sở hạ tầng cung cấp năng lượng xanh.
Đại diện Hiệp hội Vận tải TP Hà Nội đề xuất thành phố thu hút nhà đầu tư thông qua các cơ hội kinh doanh trạm sạc xe điện hấp dẫn như: Khuyến khích tài chính và hỗ trợ pháp lý để phát triển cơ sở hạ tầng sạc xe điện; giảm giá hoặc trợ cấp giá năng lượng trong vài năm đầu hoạt động; đơn giản hóa việc cấp phép xây dựng.
Một số doanh nghiệp đầu tư, cung cấp trạm sạc điện đề nghị, thành phố cần ban hành hướng dẫn kỹ thuật trạm sạc xe buýt điện nhằm hướng dẫn yêu cầu kỹ thuật để các nhà đầu tư trạm sạc và xe buýt điện có thể sạc của nhau. Ưu tiên quy hoạch và mặt bằng để đặt các trạm sạc điện; sớm ban hành giá điện theo hướng hỗ trợ nhà đầu tư,…
Ông Phạm Đình Tiến, Trưởng phòng Kế hoạch-Vận hành, Trung tâm Quản lý Giao thông công cộng Hà Nội (HPTC) cho rằng, ba rào cản đối với phát triển xe buýt xanh đó là chi phí đầu tư phương tiện cao gấp 2,4 lần so với xe buýt truyền thống sử dụng diesel; thứ hai là đòi hỏi triển khai đồng bộ quy hoạch điện từ trạm sạc, trạm cấp nhiên liệu, chiến lược xây dựng hạ tầng sạc điện và thứ ba là hiện chưa có cơ chế hướng dẫn doanh nghiệp, nhà đầu tư để xã hội hóa đầu tư cơ sở hạ tầng.
Theo ông, để xây dựng hạ tầng nguồn điện, trạm sạc cho phương tiện xanh, cần sự vào cuộc mạnh mẽ hơn của ngành điện. Các loại xe buýt điện đều cần hệ thống sạc rất lớn, đủ cho đoàn xe hoạt động 2 ca/ngày; trạm biến áp sử dụng cũng phải là trạm biến áp trung áp. Do đó, thành phố cần phải đưa vào quy hoạch của ngành điện về hạ tầng điện dành cho phương tiện xanh, từ đó đáp ứng nhu cầu cho mạng lưới xe buýt xanh và cả các phương tiện khác.
Theo Đề án phát triển hệ thống giao thông vận tải công cộng bằng xe buýt sử dụng điện, năng lượng xanh trên địa bàn Thành phố vừa được ban hành, UBND TP Hà Nội cũng đã giao nhiệm vụ cho Tổng Công ty điện lực Thành phố xây dựng phương án cung cấp, đảm bảo nguồn điện công suất lớn để vận hành các trạm nạp cho xe điện trên toàn mạng lưới xe buýt của Thành phố.
Đối với các doanh nghiệp vận tải, TP Hà Nội cũng đã chỉ đạo doanh nghiệp phối hợp chặt chẽ với Sở Xây dựng để chủ động xây dựng kế hoạch, lộ trình cụ thể trong việc chuyển đổi phương tiện đang khai thác cũng như đầu tư mới phương tiện sử dụng điện, năng lượng xanh, đảm bảo đáp ứng được mục tiêu, lộ trình đã đề ra.
Bên cạnh đó, Sở Quy hoạch-Kiến trúc TP Hà Nội sẽ phối hợp cùng Sở Công Thương tham mưu, đề xuất rà soát, bổ sung quy hoạch hệ thống trạm sạc điện, trạm cấp năng lượng xanh, nghiên cứu bổ sung yêu cầu về dành một diện tích đất nhất định để quy hoạch trạm sạc điện, trạm cung cấp năng lượng xanh.
Đồng thời, TP Hà Nội cũng yêu cầu Sở Tài chính hướng dẫn các doanh nghiệp vận tải, nhà đầu tư trong việc đầu tư hạ tầng cung cấp năng lượng xanh (đầu tư trạm sạc, trạm tiếp nhiên liệu, bãi đỗ xe,..).
Các nội dung có trong Đề án sẽ mở ra cơ hội để các doanh nghiệp, nhà đầu tư đẩy mạnh triển khai các dự án trạm sạc. Xe buýt sử dụng năng lượng xanh là một trong những bước đi quan trọng của Hà Nội trong quá trình chuyển đổi xanh. Việc xây dựng cơ sở hạ tầng xe buýt năng lượng xanh thành công sẽ là tiền đề giúp thủ đô phát triển hệ thống giao thông công cộng theo hướng bền vững, thân thiện với môi trường.
