Số lượng công trình xanh đang ở mức trung bình khá trong khu vực ASEAN
Bộ Xây dựng cho biết theo số liệu thống kê, hiện cả nước có trên 400 công trình xanh với tổng diện tích sàn xây dựng khoảng 10 triệu m2. Số lượng công trình xây dựng được chứng nhận công trình xanh, sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả hiện nay đã vượt chỉ tiêu đặt ra tại Quyết định số 280/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2019-2030.
Bởi theo Quyết định 280, mục tiêu đến năm 2025, cả nước sẽ đạt 80 công trình xây dựng được chứng nhận công trình xanh, sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả; đến năm 2030 đạt 150 công trình.
Hiện số lượng công trình xanh ở Việt Nam đang ở mức trung bình khá trong khu vực các nước ASEAN. Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Tường Văn cho biết công trình xanh được phát triển trên thế giới từ những năm 1990 và dần trở thành phong trào, xu hướng đầu tư xây dựng và quản lý vận hành của các công trình ở trên 100 quốc gia, vùng lãnh thổ. Tại Việt Nam, các công trình xanh xuất hiện đầu tiên vào khoảng giai đoạn những năm 2005-2010.
Năm 2023, Việt Nam đứng thứ 28 trên thế giới về số lượng công trình xanh được đánh giá theo Tiêu chuẩn LEED (đánh giá, chứng nhận công trình xanh của Hội đồng Công trình xanh Hoa Kỳ).
Với chính sách khuyến khích, tự nguyện áp dụng, việc phát triển công trình xanh ở Việt Nam đạt được kết quả này cũng là đáng khích lệ, Bộ Xây dựng thông tin. Việc phát triển công trình xanh tại các đô thị đã được Bộ Chính trị, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ quan tâm chỉ đạo, triển khai, thực hiện.
Cụ thể, tại Nghị quyết số 06/NQ-TW ngày 24/01/2022 của Bộ Chính trị về quy hoạch, xây dựng, quản lý, phát triển bền vững đô thị Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 cũng đã nêu rõ việc khuyến khích sử dụng vật liệu xanh, xây dựng và phát triển hạ tầng xanh, công trình xanh, tiêu thụ năng lượng xanh tại đô thị.
Theo đó, Chính phủ cũng đã có Nghị quyết số 148/NQ-CP ngày 11/11/2022 ban hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 06 của Bộ Chính trị.
Cùng đó, Bộ Xây dựng đã ban hành kịp thời quyết định để thực hiện các Nghị quyết của Bộ Chính trị và Chính phủ. Trong đó, nội dung yêu cầu về phát triển công trình xanh gắn với công tác quy hoạch, xây dựng, quản lý phát triển bền vững đô thị.
Tại Nghị quyết số 26/2022/UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 1210/2016/UBTVQH13 về phân loại đô thị cũng đã đưa ra chỉ tiêu về số lượng công trình xanh của đô thị trong quá trình đánh giá, phân loại đô thị.
Tiêu chí về công trình xanh là công trình đã được hệ thống chứng nhận công trình xanh (như LOTUS, LEED, Green Mark...) cấp giấy chứng nhận.
Bộ Xây dựng đánh giá, sau khi Nghị quyết số 26/2022/UBTVQH15 được ban hành, nhiều địa phương đã quan tâm và có hành động cụ thể để phát triển công trình xanh tại các đô thị trên địa bàn mình; gắn với việc phân loại, quản lý, phát triển đô thị theo hướng xanh, bền vững.
Trên cơ sở kế thừa, công nhận các hệ thống đánh giá, chứng nhận công trình xanh hiện có của các tổ chức trong và ngoài nước đang hoạt động tại Việt Nam, các bộ công cụ phổ biến sử dụng để đánh giá, chứng nhận công trình xanh tại Việt Nam hiện nay gồm Lotus của Hội đồng Công trình xanh Việt Nam; LEED của Hội đồng Công trình xanh Hoa Kỳ; EDGE của Tổ chức tài chính ngân hàng thế giới (IFC-Worldbank); Green Mark của Hội đồng công trình xanh Singapore...
Cơ chế ưu đãi về đầu tư, tín dụng xanh cho các dự án công trình xanh, đô thị xanh
Hiện các bộ tiêu chí, tiêu chuẩn, công cụ đánh và chứng nhận công trình xanh phổ biến tại Việt Nam đã khá đầy đủ, cụ thể, minh bạch.
Các tiêu chí dễ đánh giá và có chứng nhận công trình xanh cho nhiều loại hình công trình; trong đó, đã sử dụng, viện dẫn, tham chiếu nhiều tiêu chuẩn, công cụ kỹ thuật liên quan. Nhưng hiện vẫn cần nguồn lực về chuyên gia, kỹ thuật để định kỳ cập nhật, rà soát, bổ sung, chỉnh sửa cho phù hợp và sát thực tế.
Trong bối cảnh công trình xanh là tự nguyện, khuyến khích áp dụng thì giai đoạn hiện nay cần nghiên cứu giải pháp dành nguồn lực cho việc hỗ trợ, thúc đẩy các đối tượng liên quan để phát triển công trình xanh bền vững, hiệu quả, Bộ Xây dựng nhận định.
Để thúc đẩy phát triển công trình xanh, sử dụng năng lượng, tài nguyên tiết kiệm, hiệu quả, hạn chế các tác động đến môi trường và giảm phát thải khí nhà kính, Bộ Xây dựng đang nghiên cứu một số giải pháp về chính sách để đề xuất, ban hành theo thẩm quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền xem xét ban hành.
Đơn cử như việc lồng ghép các nội dung về sử dụng năng lượng, sử dụng tài nguyên tiết kiệm, hiệu quả, giảm thiểu tác động môi trường trong các lĩnh vực ngành xây dựng cũng như giảm phát thải khí nhà kính trong quá trình xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật, cơ chế chính sách liên quan.
Cụ thể như tại các văn bản hướng dẫn Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh Bất động sản; quá trình nghiên cứu xây dựng Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn, Luật Cấp thoát nước...
Bên cạnh đó, Bộ Xây dựng cũng nghiên cứu rà soát, sửa đổi quy định về phát triển công trình xanh, công trình sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả trong dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định số 15/2021/NÐ-CP; rà soát, bổ sung, sửa đổi các quy chuẩn hiện hành như: QCVN 01:2021/BXD về Quy hoạch xây dựng, QCVN 09:2017/BXD về các công trình xây dựng sử dụng năng lượng hiệu quả.
Đồng thời, nghiên cứu xây dựng quy chuẩn mới liên quan như: Quy chuẩn về kết cấu dạng nhà, Quy chuẩn về nhà công nghiệp... để quy định các yêu cầu kỹ thuật đối với chỉ tiêu quy hoạch, kiến trúc, kết cấu, hạ tầng kỹ thuật, sử dụng vật liệu xây dựng, trang thiết bị trong công trình...
Điều này nhằm khuyến khích việc áp dụng các giải pháp tiết kiệm năng lượng, tiết kiệm nước; khuyến khích việc tuần hoàn, tái chế, tái sử dụng các nguyên vật liệu, tài nguyên trong công trình; khuyến khích sử dụng năng lượng tái tạo; tăng tỷ lệ diện tích đất cây xanh, mặt nước trong khuôn viên công trình, khu vực dự án và của đô thị...
Ngoài ra, Bộ Xây dựng cho biết sẽ nghiên cứu xây dựng lộ trình phù hợp để từng bước yêu cầu bắt buộc áp dụng tiêu chuẩn đánh giá, chứng nhận công trình xanh, công trình tiết kiệm năng lượng, thân thiện môi trường, phát thải thấp với một số loại hình, quy mô công trình.
Sau đó, dần mở rộng thêm các đối tượng, quy mô với nhiều loại hình công trình khác; nghiên cứu đề xuất chính sách để hỗ trợ, thúc đẩy việc nghiên cứu, sản xuất, ứng dụng sản phẩm, thiết bị, công nghệ, vật liệu xanh, tiết kiệm năng lượng, thân thiện môi trường, phát thải thấp để dễ dàng sử dụng trong các dự án, công trình xây dựng.
Chính sách, cơ chế ưu đãi về đầu tư, về tài chính, tín dụng xanh cho các dự án công trình xanh, đô thị xanh cũng được Bộ Xây dựng nghiên cứu đề xuất thời gian tới.
Bởi theo ông Trần Thành Vũ, Giám đốc Công ty Trách nhiệm hữu hạn Edeec, trong quá trình xây dựng công trình xanh, tâm lý các nhà đầu tư e ngại nhất là gia tăng chi phí và bị ảnh hưởng đến tiến độ vì phải thực hiện theo những tiêu chuẩn mới. Do đó, trọng tâm cần giải quyết chính là chi phí. Còn về tiến độ và các tiêu chuẩn mới không phải là vấn đề lớn.
Xây dựng công trình xanh, công trình hiệu quả năng lượng không làm tăng chi phí nếu các chủ đầu tư được tư vấn sử dụng vật liệu xây dựng phù hợp, ứng dụng số hoá, dự báo vận hành công trình đúng cách./.
