Bộ Tài chính đang đề xuất bãi bỏ thủ tục riêng về đăng ký người phụ thuộc đối với cá nhân có thu nhập từ tiền lương, tiền công. Thay vì thực hiện hai thủ tục tách biệt như hiện nay, việc khai báo người phụ thuộc sẽ được gộp chung vào thủ tục đăng ký thuế lần đầu, giúp quá trình kê khai trở nên thuận tiện và tiết kiệm thời gian hơn cho người nộp thuế.
Đề xuất này được nêu trong Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 126/2020/NĐ-CP - văn bản hướng dẫn chi tiết thi hành Luật Quản lý thuế. Theo báo cáo thẩm định của Bộ Tư pháp, hiện ngành thuế đang vận hành 219 thủ tục hành chính, trong đó 134 thủ tục đã đạt mức độ dịch vụ công trực tuyến toàn trình (chiếm hơn 61%), còn lại 48% đã được tích hợp lên Cổng Dịch vụ công Quốc gia. Những nỗ lực này đã góp phần giảm đáng kể chi phí và thời gian cho người dân cũng như doanh nghiệp.
Tuy nhiên, qua rà soát, Bộ Tài chính nhận thấy vẫn tồn tại nhiều thủ tục thuế còn rườm rà, trùng lặp về hồ sơ và biểu mẫu, khiến người dân phải kê khai nhiều lần, tốn công sức và thời gian. Trong bối cảnh nền kinh tế số phát triển mạnh, việc tiếp tục đơn giản hóa thủ tục hành chính thuế được xem là yêu cầu cấp thiết nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, chất lượng phục vụ và giảm gánh nặng tuân thủ cho người nộp thuế.
Trên cơ sở đó, một trong những điểm đáng chú ý nhất của Dự thảo là việc bãi bỏ thủ tục hành chính riêng về đăng ký người phụ thuộc và gộp nội dung này vào thủ tục “Đăng ký thuế lần đầu” theo quy định tại Thông tư 86/2024/TT-BTC. Khi Nghị định được thông qua, cá nhân chỉ cần thực hiện một lần đăng ký để vừa được cấp mã số thuế vừa khai báo thông tin người phụ thuộc giảm trừ gia cảnh.
Theo đánh giá của Bộ Tài chính, việc hợp nhất hai thủ tục không chỉ giúp người nộp thuế tránh khai trùng các thông tin định danh mà còn rút ngắn quá trình kê khai, tính và nộp thuế thu nhập cá nhân. Về phía cơ quan quản lý, quy trình mới giúp giảm tải khối lượng hồ sơ, đồng thời tăng độ chính xác trong việc xác định và cập nhật dữ liệu người phụ thuộc, hạn chế tình trạng sai lệch thông tin giữa các hệ thống.
Điểm nổi bật khác của Dự thảo là việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quá trình xử lý hồ sơ. Đối với các trường hợp phổ biến như người phụ thuộc là con, cha mẹ, vợ hoặc chồng, cơ quan thuế có thể tự động đối chiếu thông tin qua Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư dựa trên mã định danh cá nhân, mà không cần người nộp thuế nộp thêm giấy tờ chứng minh.
Tuy vậy, với những trường hợp đặc biệt như người phụ thuộc là cá nhân khuyết tật, người không nơi nương tựa hoặc được nuôi dưỡng theo quy định của địa phương, do các giấy tờ chứng nhận hiện chưa được số hóa hoàn toàn, cơ quan thuế vẫn cần kiểm tra thủ công trước khi xác nhận giảm trừ gia cảnh và cấp mã số thuế.
Đề xuất này được đánh giá là bước tiến quan trọng trong tiến trình cải cách hành chính thuế, hướng tới mục tiêu xây dựng hệ thống quản lý thuế hiện đại, minh bạch, giảm gánh nặng thủ tục cho người dân và doanh nghiệp, đồng thời tận dụng tối đa lợi thế của nền tảng dữ liệu số trong quản lý thuế quốc gia.
