Kiểm soát cảm xúc, không chỉ cần đến lý tính để nhìn ra những điểm còn thiếu sót của bản thân mà còn phải biết dùng cái tâm để đối đãi với những người xung quanh, bao dung họ, trở thanh một người vừa dịu dàng, vừa có sức mạnh.
Dưới thời nhà Tống, có một cư sĩ tên Trương Cửu Thành, bình thường rất thích đọc các tác phẩm kinh điển về thiền song ông không thể hiểu tường tận ý nghĩa sâu sắc bên trong các tác phẩm đó. Một hôm, Trương Cửu Thành đến thăm một thiền sư có tiếng trong vùng, có tên là Diệu Hỉ. Thiền sư hỏi: "Anh đến đây làm gì?". Trương Cửu Thành cung kinh đáp, rằng mình muốn đến thỉnh giáo thiền sư về giáo lý trong thiền, để giải toả những điều còn khúc mắc, khó hiểu trong lòng.
Thiền sư nói: "Hạng người thô lỗ như anh mà muốn tham vấn về thiền và ngộ đạo à?". Trương Cửu Thành vừa nghe thế đã bốc hỏa, tức tối buông lời chửi rủa: "Lão già xấu xa này, thế mà cũng gọi là người xuất gia, sao ông có thể nói ra những lời như thế…" "Ta mới nhẹ nhàng như thế, anh đã bốc hỏa đến mức này, vậy mà nói muốn tham thiền sao? Có người bị người khác coi thường, bị người khác chửi rủa, bị người khác làm tổn thương nhưng vẫn có thể an nhiên bình tĩnh, bởi vì họ có cái tâm vừa cương vừa nhu, vừa sâu vừa rộng." - thiền sư nói.
Kiểm soát thật tốt cảm xúc của bản thân, đối xử lương thiện với mọi người, mở miệng niệm phật, sẽ không còn dễ dàng bị những chuyện xung quanh tác động, điều khiển nữa." Trong cuộc sống này, hẳn có nhiều người đang giống như Trương Cửu Thành trong câu chuyện trên. Cảm xúc là thứ quả rất khó kiểm soát, nhưng một khi kiểm soát được, chúng ta sẽ bình thản an nhiên trước mọi sự việc xảy ra với mình.
Hãy luôn tự nhắc nhở bản thân rằng, phải thật bình tĩnh và dịu dàng. Có như thế, khi gặp chuyện, lòng ta mới khi bị xáo trộn, không bị dậy sóng. Không kiểm soát được cảm xúc, không nhịn được, buột miệng la mắng, thậm chí cáu gắt vô tội vạ sẽ chỉ khiến bản thân mình tệ hơn, những người khác cũng ấm ức, bị tổn thương.
Lão Tử từng nói rằng: "Thắng nhân giả hữu lực, tự thắng giả mạnh" - ý nói người có thể thắng được người khác là kẻ mạnh và người tự thắng được mình cũng là kẻ mạnh. Một người có thể kiểm soát tốt cảm xúc của bản thân, chắc chắn là những người có thể chiến thắng được những nhược điểm của chính mình, nội tâm vững vàng không gì có thể lay động.
Nhà tâm lý học xã hội người Mỹ Festinger có một phán đoán rất nổi tiếng, được đánh giá là "Nguyên tắc Festinger": 10% của cuộc sống được hình thành bởi những việc xảy ra đối với bạn và 90% của cuộc sống được quyết định bởi cảm xúc, thái độ, phản ứng của bạn đối với những sự việc xảy ra với mình.
Hay nói một cách khác, 10% sự việc trong cuộc sống chúng ta không thể kiểm soát nhưng 90% còn lại thì hoàn toàn do thái độ, cảm xúc của chúng ta điều khiển. Vậy thì tại sao không kiểm soát tốt cảm xúc để mọi việc diễn ra theo cách bình thường và đơn giản nhất? Kiểm soát cảm xúc là việc không dễ nhưng một khi làm được, cuộc đời sẽ giảm bớt được nhiều rắc rối, phiền muộn, thậm chí là tai ương, hại họa, như thế, những điều vui vẻ, mới mẻ trong cuộc sống tự nhiên sẽ có cơ hội xuất hiện ngày càng nhiều./.
