Nội dung trên được nhấn mạnh tại Diễn đàn Quốc tế năng lượng Việt Nam – Trung Quốc - ASEAN 2025 (VCAE IF 2025) vừa diễn ra tại Trung tâm Triển lãm quốc tế, Hà Nội, trong khuôn khổ Triển lãm Quốc tế Việt Nam - Trung Quốc - ASEAN 2025.
VCAE IF 2025 do Tạp chí Năng lượng (Hiệp hội Năng lượng Việt Nam) và Hội đồng Điện lực Trung Quốc tổ chức, có sự tham gia của đại diện đại sứ quán các quốc gia trong khối ASEAN cũng như một số quốc gia châu Âu; đại diện một số bộ, ngành, các tập đoàn, doanh nghiệp lớn của Việt Nam, Trung Quốc và các nước ASEAN; đồng thời có sự hiện diện của các nhà quản lý chuyên ngành, chuyên gia năng lượng ở Trung ương và một số địa phương.
Diễn đàn nhằm kết nối giao thương, là cơ hội lớn cho các nhà lãnh đạo, nhà quản lý gặp gỡ, trao đổi kinh nghiệm, mở rộng quan hệ hợp tác, tiếp cận và ứng dụng những công nghệ mới, phát triển bền vững ngành năng lượng Việt Nam, góp phần thực hiện cam kết giảm phát thải của Chính phủ Việt Nam tại COP26.
Ngành năng lượng Việt Nam phải đảm bảo mục tiêu chuyển dịch sang năng lượng xanh
Phát biểu khai mạc diễn đàn, TS. Tạ Đình Thi - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội - cho biết: Trong bối cảnh hiện nay, ngành năng lượng Việt Nam phải đảm bảo các mục tiêu tăng trưởng cao, đồng thời đáp ứng an ninh năng lượng lẫn mục tiêu chuyển dịch sang năng lượng xanh, sạch và giảm phát thải khí nhà kính phù hợp xu thế quốc tế.
“Những định hướng này đã được cụ thể hóa trong Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII vừa được Chính phủ phê duyệt ngày 15/4/2025. Theo đó, tỷ trọng năng lượng tái tạo (không bao gồm thủy điện) được xác định sẽ chiếm từ 28-36% tổng công suất nguồn điện vào năm 2030, tương đương 75.500-122.200 MW; và định hướng tăng lên 74-75% vào năm 2050, tương ứng 497.900-535.240 MW”- TS. Tạ Đình Thi nhấn mạnh.
Theo TS. Tạ Đình Thi, diễn đàn là sự kiện nối tiếp chuyến thăm chính thức Việt Nam của Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (ngày 14-15/4/2025), tạo đà thúc đẩy hợp tác chiến lược trong lĩnh vực năng lượng. Đây là cơ hội để các nhà quản lý, doanh nghiệp, chuyên gia Việt Nam, Trung Quốc và ASEAN cùng chia sẻ chính sách, công nghệ, kinh nghiệm quản lý và tìm kiếm cơ hội đầu tư, hướng tới phát triển quan hệ năng lượng khu vực lên tầm cao mới.
Theo ông Dương Côn - Bí thư Đảng ủy, Phó Chủ nhiệm thường trực Hội đồng Điện lực Trung Quốc: Tiến trình chuyển đổi năng lượng toàn cầu đang được đẩy mạnh, năng lượng xanh đã trở thành động lực quan trọng thúc đẩy sự phát triển bền vững của thế giới. Trung Quốc từ lâu đã cam kết thúc đẩy tối ưu hóa và nâng cấp cơ cấu năng lượng, phát triển mạnh mẽ năng lượng xanh và đã đạt được những thành tựu đáng kể trong chuyển đổi xanh, đổi mới khoa học công nghệ và hợp tác quốc tế.
“Ngành điện lực Trung Quốc cũng đạt được những đột phá quan trọng trong các lĩnh vực công nghệ tiên phong như lưu trữ năng lượng kiểu mới và lưới điện thông minh, cung cấp kinh nghiệm quý báu cho sự phát triển năng lượng xanh toàn cầu”- ông Dương Côn chia sẻ.
Tính đến cuối tháng 2 năm nay, tổng công suất lắp đặt năng lượng mới của Trung Quốc đạt 1,46 tỷ kW, vượt qua công suất nhiệt điện, hoàn thành trước 6 năm cam kết trọng đại được đưa ra tại Hội nghị Thượng đỉnh Khí hậu. Đồng thời, ngành điện lực Trung Quốc cũng đạt được những đột phá quan trọng trong các lĩnh vực công nghệ tiên phong như lưu trữ năng lượng kiểu mới và lưới điện thông minh, cung cấp kinh nghiệm quý báu cho sự phát triển năng lượng xanh toàn cầu.
Trong khi đó, Trung Quốc và Việt Nam luôn duy trì mối quan hệ hợp tác tốt đẹp trong lĩnh vực năng lượng và điện lực. Là một nền kinh tế quan trọng tại khu vực Đông Nam Á, trong những năm gần đây, Việt Nam đã đạt được nhiều tiến bộ nổi bật trong ngành công nghiệp điện và năng lượng xanh. Chính phủ Việt Nam rất coi trọng sự phát triển của năng lượng tái tạo, đặt mục tiêu đến năm 2030, năng lượng tái tạo sẽ chiếm 15-20% tổng sản lượng năng lượng. Mục tiêu này có sự tương đồng cao với quan điểm phát triển năng lượng xanh của Trung Quốc, đồng thời cũng mở ra không gian hợp tác rộng lớn cho hai nước trong lĩnh vực năng lượng.
Chuyển dịch năng lượng xanh hướng tới mục tiêu Net zero vào năm 2050
Theo ông Nguyễn Thái Sơn, Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội Năng lượng Việt Nam, Việt Nam đã xác định mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2025 trên 8% để lấy đà tăng trưởng hai con số vào những năm tiếp theo.
Ông Sơn đánh giá, mục tiêu trên là thách thức hết sức to lớn với ngành năng lượng, trong đó ngành điện cần phải tăng trưởng từ 10-13% hàng năm trong giai đoạn 2025-2030, mới đủ cung cho nền kinh tế. Điều này đã được thể hiện trong Điều chỉnh Quy hoạch Điện 8 vừa được phê duyệt ngày 15/4/2025 mới đây của Chính phủ.
“Chúng ta đang trong quá trình chuyển dịch năng lượng toàn cầu theo hướng xanh, sạch và giảm phát thải khí nhà kính. Các nguồn năng lượng hóa thạch như than đá, dầu mỏ, khí đốt đang dần cạn kiệt và bị hạn chế sử dụng trong khuôn khổ các cam kết về khí hậu. Ngành năng lượng Việt Nam phải đảm bảo cả mục tiêu tăng trưởng cao lẫn mục tiêu chuyển dịch sang năng lượng xanh, sạch và sạch hơn, giảm phát thải khí nhà kính phù hợp xu thế quốc tế. Trong đó yêu cầu phát triển mạnh nguồn năng lượng tái tạo chưa tính thủy điện đạt tỷ lệ 28-36% đến năm 2030 và định hướng lên 74 – 75% đến năm 2050”, ông Nguyễn Thái Sơn nhấn mạnh.
Trong khi đó, ông Sơn cho biết, Trung Quốc là quốc gia có thế mạnh về các nguồn năng lượng sạch và sạch hơn, đã và đang chuyển dịch mạnh mẽ sang các nguồn năng lượng phi carbon, đồng thời cải tiến việc sử dụng các nguồn năng lượng hóa thạch để vừa đảm bảo nguồn năng lượng ổn định vừa đáp ứng được các tiêu chuẩn môi trường khắt khe. Hiện tại, với tỷ lệ điện năng lượng tái tạo đạt trên 40% tổng công suất đặt của hệ thống, Trung Quốc đang là 1 trong những quốc gia phát triển cao năng lượng tái tạo với chuỗi cung ứng vượt trội về năng lượng mặt trời.
Đặc biệt, các nước trong khu vực ASEAN cũng đang có những mục tiêu tăng trưởng tối đa về năng lượng tái tạo và hướng tới những mục tiêu kỳ vọng về phát triển xanh, sạch phù hợp với tiềm năng và định hướng của mình.
“Cùng với định hướng phát triển trên, nhu cầu kết nối, liên kết lưới điện truyền tải và mua bán điện giữa Việt Nam – Trung Quốc, Việt Nam với các nước ASEAN đang đặt ra vừa cấp thiết, vừa dài hạn để phát huy hiệu quả tiềm năng năng lượng mỗi nước, thúc đẩy các quan hệ thương mại và góp phần nâng cao tình hữu nghị trong khu vực”, Phó Chủ tịch Hiệp hội Năng lượng Việt Nam khẳng định.
Khẳng định cam kết của Việt Nam trong thực hiện các cam kết quốc tế về phát triển xanh, cụ thể là chuyển dịch năng lượng xanh, ông Tăng Thế Hùng - Phó Cục trưởng Cục Điện lực (Bộ Công Thương) đã trình bày tổng quan về ngành năng lượng Việt Nam và cho biết, tỷ trọng năng lượng tái tạo trong tổng công suất nguồn điện của cả nước ngày càng tăng, điều đó đã được thể hiện qua cơ cấu về nguồn điện từ Quy hoạch điện VII điều chỉnh đến Quy hoạch điện VIII điều chỉnh.
“Theo đó, tỷ trọng năng lượng tái tạo trong tổng năng lượng sơ cấp dự kiến tăng lên 15-20% năm 2030 và 80-85% năm 2050”- ông Hùng chia sẻ.
Điều này sẽ góp phần giúp Việt Nam thực hiện cam kết với quốc tế, hướng tới mục tiêu Net zero vào năm 2050 với sự trợ giúp từ quốc tế.
Tại diễn đàn, các chuyên gia, nhà quản lý và doanh nghiệp đã tập trung thảo luận các vấn đề: Các loại nguồn điện gió, mặt trời, điện khí LNG, điện rác, sinh khối và thảo luận các giải pháp sản xuất hydro xanh bằng nguồn năng lượng tái tạo, cũng như những gợi ý về mô hình điện hạt nhân trong vai trò mới.
Những thuận lợi, khó khăn và bất cập về chính sách, cơ chế, giá cả sản phẩm; vốn đầu tư, hạ tầng kỹ thuật; huy động nguồn lực triển khai các loại hình năng lượng sạch;
Giới thiệu các thiết bị, công nghệ tiên tiến, hiện đại của ngành năng lượng và các kinh nghiệm áp dụng phù hợp với điều kiện của Việt Nam, Trung Quốc và các nước trong khối ASEAN, phù hợp quá trình chuyển dịch năng lượng theo hướng xanh, sạch, sạch hơn và giảm phát thải khí nhà kính;
Kinh nghiệm quốc tế và trong nước về các cơ chế áp dụng tài chính - tín dụng xanh, tín chỉ carbon trong quá trình chuyển dịch năng lượng; Giải pháp thông minh trong quản lý vận hành, điều độ hệ thống điện và giải pháp hiệu quả cho quá trình hỗ trợ chuyển đổi phục hồi hệ thống điện./.
