Trong những năm qua, Việt Nam đã và đang nỗ lực thực hiện chuyển dịch năng lượng nhằm hiện thực hóa mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính thông qua việc ban hành khung chính sách, các chiến lược, quy hoạch như Nghị quyết số 55-NQ/TW của Bộ Chính trị ngày 11/2/2020 về Định hướng chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn tới năm 2050.
Nghị quyết số 55-NQ/TW của Bộ Chính trị đã đặt ra mục tiêu tỷ lệ các nguồn năng lượng tái tạo trong tổng cung năng lượng sơ cấp đạt khoảng 15 - 20% vào năm 2030; 25 - 30% vào năm 2045. Triển khai mục tiêu đã đề ra, theo Quyết định số 500/QĐTTg, tổng công suất đặt nguồn điện đến năm 2030 là 150.489 MW.
Trong đó, đến năm 2030 tổng công suất đặt của điện mặt trời là 12.836 MW, chiếm 8,5% tổng công suất đặt hệ thống, tổng công suất đặt của điện gió trên bờ là 21.880 MW, chiếm 14,5% tổng công suất; điện gió ngoài khơi là 6.000 MW bằng 4% tổng công suất; điện sinh khối và điện rác là 2.270 MW, bằng 1,5% tổng công suất.
Tại Hội thảo “Năng lượng mới và năng lượng tái tạo – Tiềm năng và nguồn lực đầu tư”, Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng nhấn mạnh, phát triển năng lượng tái tạo và nguồn nhiên liệu từ năng lượng tái tạo như hydrogen là một trong những định hướng lớn trong chiến lược phát triển năng lượng của Việt Nam đến 2050. Định hướng đến năm 2050, nhiên liệu hydro sẽ được sử dụng trong các nhà máy nhiệt điện LNG, nhiệt điện khí. Cụ thể các nhà máy nhiệt điện khí trong nước chuyển chạy hoàn toàn bằng hydro với tổng công suất 7.030 MW, chiếm 1,2 - 1,4 % hệ thống; nhiệt điện LNG đốt kèm hydro có công suất từ 4.500 MW - 9.000 MW, chiếm 0,8 -1,8 %.
Đến thời điểm hiện nay, công suất đặt các nguồn năng lượng tái tạo là 22.370 MW, chiếm 27,1% tổng công suất đặt của hệ thống điện là 82.617 MW, trong đó, nguồn điện gió là 5.345 MW, chiếm tỷ trọng 6,47%; điện mặt trời là 16.630 MW, chiếm tỷ trọng 20,13%; điện sinh khối là 395 MW, chiếm tỷ trọng 0,48% hệ thống điện. Sản lượng điện từ NLTT đạt 43,96 tỷ kWh chiếm 20,52% so với sản lượng điện toàn hệ thống là 214,16 tỷ kWh, trong đó: Sản lượng điện từ nguồn điện gió là 8,31 tỷ kWh chiếm tỷ trọng 3,88% sản lượng điện toàn hệ thống; điện mặt trời là 19 tỷ kWh chiếm 8,87%, điện sinh khối là 0,79 tỷ kWh chiếm 0,37%, thủy điện nhỏ là 15,84 tỷ kWh chiếm 7,39%.
Để đạt các mục tiêu trên về phát triển năng lượng sạch, năng lượng tái tạo của Việt Nam trong thời gian tới, theo Thứ trưởng Phan Thị Thắng, cần xem xét, triển khai các giải pháp cụ thể.
Chính phủ cần tạo lập môi trường đầu tư thuận lợi, minh bạch, công khai quy hoạch, danh mục dự án đầu tư, xóa bỏ mọi rào cản để thu hút, khuyến khích tư nhân tham gia đầu tư, phát triển các dự án năng lượng tái tạo, năng lượng mới. Xây dựng cơ chế đầu tư thông thoáng, cải cách thủ tục hành chính để thúc đẩy đầu tư. Khuyến khích, thu hút đầu tư nước ngoài có quy mô, chất lượng, hiệu quả đối với các dự án năng lượng tái tạo, năng lượng mới.
Đồng thời, rà soát, điều chỉnh, hoàn thiện cơ chế chính sách khuyến khích phát triển năng lượng tái tạo, năng lượng mới, chống đầu cơ, trục lợi, lợi ích nhóm trong phát triển năng lượng tái tạo, năng lượng mới. Thực hiện chính sách tín dụng linh hoạt, hiệu quả, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tiếp cận các nguồn vốn, đặc biệt là các doanh nghiệp có dự án năng lượng xanh. Hoàn thiện chính sách thuế khuyến khích sản xuất, sử dụng năng lượng sạch, năng lượng tái tạo.
Tạo cơ chế khuyến khích các doanh nghiệp năng lượng tăng cường đầu tư cho nghiên cứu và phát triển. Tiếp tục triển khai chương trình khoa học và công nghệ trọng điểm quốc gia giai đoạn 2021 – 2030, trọng tâm là nghiên cứu chế tạo thiết bị năng lượng và ứng dụng các dạng năng lượng mới, năng lượng tái tạo.
Bên cạnh đó, đẩy mạnh hợp tác với các quốc gia phát triển, các tổ chức quốc tế, tăng cường kêu gọi đầu tư, xây dựng các chính sách hỗ trợ nhà đầu tư để thu hút đầu tư, nhanh chóng tiếp cận và chuyển giao các công nghệ mới, hiện đại về nghiên cứu, ứng dụng, sản xuất và sử dụng năng lượng sạch, năng lượng tái tạo.
Tập trung thu hút các nhà đầu tư có năng lực, uy tín đầu tư xây dựng, kinh doanh hạ tầng các khu công nghiệp, khu chế suất sạch, sinh thái, thông minh, nhắm tới mục tiêu sử dụng năng lượng sạch, năng lượng tái tạo trong sản xuất kinh doanh. Tăng cường liên kết giữa khu vực FDI và doanh nghiệp nội địa trong chuỗi cung ứng nhằm thúc đẩy phát triển năng sạch và năng lượng tái tạo đáp ứng nhu cầu phát triển và đảm bảo an ninh năng lượng.
Ngoài ra, cần tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức, nâng cao nhận thức, vai trò, trách nhiệm của các cấp chính quyền và cộng đồng về phát triển năng lượng sạch, năng lượng tái tạo. Khuyến khích, huy động các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp đầu tư tài chính cho các lĩnh vực hoạt động này./.
