Việt Nam được đánh giá là có tỷ lệ mắc sỏi cao hàng đầu thế giới với tỷ lệ mắc sỏi tiết niệu dao động từ 2-12%, trong đó sỏi thận chiếm 40%. Theo các chuyên gia, chính vì yếu tồn tại thầm lặng bên trong cơ thể, hầu như không gây triệu chứng gì trong suốt thời gian hình thành, nên sỏi được xem là loại tác nhân gây bệnh khó kiểm soát và phòng ngừa.
Hiện nay, kim tiền thảo trở thành bài thuốc được sử dụng rộng rãi để điều trị sỏi thận. Các chất flavonoid trong kim tiền thảo được chứng minh là có tác dụng giúp ức chế sự hình thành sỏi canxi oxalate. Cơ chế của nó được trình bày, bao gồm giảm nồng độ các thành phần tạo sỏi, kiềm hóa nước tiểu. Nhờ vậy mà kim tiền thảo làm giảm sự ngưng tụ và ngăn chặn việc gia tăng kích thước của các loại sỏi hình thành ở trong cầu thận cũng như ở trong ống thận.
Vốn là loài cây thân thảo họ đậu, được trồng nhiều tại khu vực Đông Nam Á và vùng Hoa Nam (Trung Quốc), dễ dàng được tìm thấy ở các vùng đồi núi thấp. Ở nước ta, loài cây này phân bố chủ yếu ở các vùng đất cát pha, có nhiều ánh sáng, vùng trung du như Lạng Sơn, Yên Bái, Ninh Bình,... Kim tiền thảo còn có tên gọi khác là cây mắt trâu, đồng tiền lông, mắt rồng, vảy rồng...
Trong Đông y, kim tiền thảo có vị ngọt, tính bình, được xem là một dược liệu có tác dụng rất tốt đối với những người mắc bệnh sỏi thận, sỏi đường tiết niệu. Dưới đây là một số công dụng của kim tiền thảo.
Lợi tiểu
Với tác dụng lợi tiểu, giúp tăng thể tích nước tiểu, đồng thời ức chế sự gia tăng kích thước của viên sỏi, bào mòn sỏi theo cơ chế “nước chảy đá mòn”. Một đặc điểm nổi bật của loại thảo dược này là ít có tác dụng phụ nên được sử dụng lâu dài.
Kiểm soát sự hình thành và phát triển của sỏi
Theo các nghiên cứu đã chứng minh rằng, kim tiền thảo làm giảm nồng độ canxi trong nước tiểu. Nhờ đó, có công dụng giúp đào thải lượng canxi cặn ra bên ngoài cơ thể mà không lắng đọng tạo thành tinh thể khi chưa đạt đến nồng độ bão hòa.
Đồng thời, thảo dược này còn có tác dụng giúp tăng bài tiết lượng citrat niệu qua đó tăng đào thải oxalat, giảm hình hình thành canxi oxalat và giảm hình thành sỏi thận.
Tác dụng tốt với hệ tim mạch
Kim tiền thảo giúp tăng lưu lương mạch vành và giúp tim đập chậm lại từ đó giảm mức tiêu thụ oxi của cơ tim.
Trong kim tiền thảo có chứa thành phần flavonoid giúp hạ huyết áp. Kim tiền thảo còn có tác dụng tránh việc thiếu máu cơ tim thể hiện trên điện tâm đồ và rối loạn nhịp tim.
Tạo thuận lợi cho việc bài sỏi ra ngoài bằng cách kháng viêm, kháng khuẩn
Ngoài tác dụng lợi tiểu, và ngăn chặn sự lắng đọng sỏi, kim tiền thảo còn tác động gián tiếp đến sỏi thông qua nhiều cơ chế sinh học khác nhau. Nhờ tác dụng kháng viêm, kháng khuẩn mà kim tiền thảo làm giảm sự phù nề của niệu quản, tạo điều kiện thuận lợi cho sỏi di chuyển xuống niệu quản và bị đẩy ra ngoài.
Sỏi đường tiết niệu hay sỏi thận rất dễ tái phát, do đó cần tuân thủ chế độ ăn uống khoa học, uống đủ nước, tránh ăn mặn và giảm lượng thức ăn giàu oxalat, đạm động vật… thường xuyên sử dụng kim tiền thảo với liều duy trì giúp phòng tránh sỏi thận, sỏi đường tiết niệu hiệu quả.
Kim tiền thảo thường được sử dụng trong điều trị các chứng bệnh liên quan đến đường tiết niệu như tiểu buốt, tiểu rắt, nước tiểu vàng sẫm…Khi sử dụng kim tiền thảo, vì tác dụng lợi tiểu nên số lần đi tiểu và lượng nước tiểu trong 1 ngày sẽ nhiều hơn, có thể gây nên một số bất tiện.
Ngoài ra, nhờ tác dụng chống oxy hóa, kháng viêm mà kim tiền thảo giúp giảm sự phù nề của niệu quản, giảm viêm nhiễm đường tiết niệu, giúp sỏi di chuyển thuận lợi xuống niệu quản và đẩy ra ngoài, giảm các triệu chứng tiểu buốt, tiểu rắt.
Với các cơ chế trên, dược liệu kim tiền thảo được mọi người biết đến như một vị thuốc quan trọng nhất trong điều trị sỏi thận, sỏi đường tiết niệu, viêm đường tiết niệu… Dược liệu này nhận được sự quan tâm, nghiên cứu bởi rất nhiều đề tài trong và ngoài nước vì tính ứng dụng điều trị rộng rãi của nó.
Vị thuốc kim tiền thảo lành tính, là giải pháp hiệu quả đối với những người mắc bệnh sỏi, tuy nhiên, cần lưu ý khi sử dụng đối với phụ nữ mang thai và người đau dạ dày. Không nên sử sụng quá nhiều sẽ gây ra các tác dụng phụ, mất đi tác vốn có, làm giảm chức năng gan. Để đảm bảo an toàn và hiệu quả, nên hỏi ý kiến của chuyên gia y tế trước khi muốn dùng.
