Nội dung trên được nhấn mạnh tại Hội nghị triển khai sản xuất lúa gạo tỉnh Cà Mau năm 2025 do UBND tỉnh Cà Mau tổ chức vào chiều 18/4. Hội nghị nhằm đẩy mạnh thực hiện Đề án Phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp, gắn với giá trị tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL đến năm 2030.
Thông tin tại Hội nghị cho biết: Những năm qua, tình hình phát triển sản xuất lúa gạo của tỉnh Cà Mau có nhiều chuyển biến tích cực. Giai đoạn 2020 – 2024, diện tích gieo trồng lúa ổn định, năng suất, sản lượng lúa liên tục tăng, năm 2024 sản lượng cao nhất đạt 573.719 tấn, đạt 114,7% kế hoạch. Giá thành sản xuất lúa ổn định, lợi nhuận bình quân qua các năm tăng, riêng năm 2024, lợi nhuận cao nhất đạt hơn 25 triệu đồng/ha.
Năm 2025, tỉnh Cà Mau phấn đấu thực hiện mục tiêu về diện tích canh tác lúa đạt 81.500ha, diện tích gieo trồng 116.651ha; sản lượng từ 550.000 tấn. Đồng thời, thực hiện thí điểm mô hình sản xuất lúa chất lượng cao phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh có quy mô 1.180ha…
Tại hội nghị, đại biểu tập trung thảo luận, chia sẻ kinh nghiệm sản xuất lúa và giải pháp liên kết sản xuất và tiêu thụ lúa gạo. Đồng thời, phân tích các khó khăn trong sản xuất lúa bị ảnh hưởng do phụ thuộc vào thời tiết, chưa tiếp cận được nguồn nước ngọt bổ sung từ sông Mê Kông nên khó chủ động nguồn nước trong mùa khô hạn; tổ chức sản xuất còn manh mún, kinh tế hợp tác và liên kết sản xuất, tiêu thụ rất hạn chế, kém bền vững.
Ngoài ra, việc ứng dụng công nghệ mới như chuyển đổi số, cơ giới hóa cho sản xuất lúa gạo tuy có chuyển biến nhưng còn chậm; chưa tận dụng, phát huy sản phẩm phụ ngoài hạt gạo.
Theo Hiệp hội ngành hàng lúa gạo Việt Nam (VIETRISA), toàn vùng ĐBSCL xuống giống hơn 3,8 triệu ha/năm, cung cấp khoảng 90% tổng lượng lúa xuất khẩu của nước ta. Trong năm 2024, năng suất lúa bình quân toàn vùng là 6,31 tấn/ha, tổng sản lượng hơn 24 triệu tấn, chiếm 56% tổng sản lượng lúa cả nước.
Trình bày tại hội nghị, Phó Chủ tịch, kiêm tổng thư ký VIETRISA Lê Thanh Tùng, cho biết, thời gian qua, các địa phương vùng triển khai thực hiện Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp đạt được một số kết quả khả quan. Đặc biệt, so với canh tác thông thường, lượng giống giảm 50%, thuốc bảo vệ thực vật giảm 30%, giảm đổ ngã, giảm tổn thất sau thu hoạch từ 5%, giảm phát thải trung bình 5 tấn CO2/ha/vụ…, góp phần giúp nông dân tăng lợi nhuận từ 5 triệu/ha/vụ.
Tại Cà Mau, lúa gạo được xác định là 1 trong những ngành hàng chủ lực của tỉnh, với diện tích gieo trồng khoảng 113.000 ha/năm, tổng sản lượng hơn 500.000 tấn/năm. Cà Mau cũng tạo dựng được một số vùng trồng lúa chất lượng cao, đảm bảo các tiêu chuẩn để đáp ứng yêu cầu khắt khe của thị trường xuất khẩu.
Đi cùng với đó, Cà Mau cũng đang khai thác và quản lý tốt các nhãn hiệu được bảo hộ nhãn hiệu chứng nhận “Lúa sinh thái Cà Mau”, “Lúa sạch Thới Bình”, gắn với sản phẩm OCOP địa phương.
Phát biểu tại hội nghị, Phó chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau Lê Văn Sử thông tin: Thời gian qua, để phát triển ngành hàng lúa gạo, các ngành và chính quyền địa phương đã triển khai thực hiện trên 50 mô hình sản xuất lúa các loại. Tiêu biểu như sản xuất lúa an toàn, lúa hữu cơ, lúa sinh thái, lúa tôm, lúa cá, lúa màu… Trong đó, sản xuất lúa đạt chuẩn hữu cơ Việt Nam 400ha, tiêu chuẩn USDA, EU, JAS 330ha, tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP 1.248ha, lúa sinh thái 3.000ha; xây dựng 3 vùng nguyên liệu lúa: vùng lúa chất lượng cao 25.000 ha, vùng lúa thơm đặc sản 10.000ha và vùng lúa chế biến (OM 576, OM 2517) 5.000ha.
Toàn tỉnh đã xây dựng được 22 chuỗi liên kết sản xuất và tiêu thụ lúa gạo (năm 2020-2022) với diện tích 8.000ha, sản lượng tiêu thụ 40.000 tấn lúa, chiếm 8% so với sản lượng lúa toàn tỉnh. Tuy nhiên, từ năm 2023 đến nay, các chuỗi liên kết bị đứt gãy, các doanh nghiệp chuyển sang đặt hàng mua lúa từ thương lái, HTX vào thời điểm gần thu hoạch.
Từ đó, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Văn Sử đề nghị Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh phối hợp các đơn vị liên quan rà soát, nghiên cứu đề xuất xác lập các nhóm nhiệm vụ về dịch vụ công nghệ cần sử dụng trong sản xuất lúa gạo, nhất là áp dụng cơ giới hóa, dịch vụ công nghệ mới và dịch vụ giống. Hỗ trợ, hướng dẫn tổ chức sản xuất bao gồm củng cố sản xuất, hoạt động kinh doanh, hợp tác sản xuất của các hợp tác xã trên tinh thần “mua chung, bán chung”.
Sở Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với các doanh nghiệp đã và đang ký kết rà soát chuỗi liên kết sản xuất. Trong đó, chú trọng tìm giải pháp gỡ khó những vướng mắc về áp dụng quy trình sản xuất, quản lý chất lượng sản phẩm, thực hiện hợp đồng bao tiêu sản phẩm, mua sản phẩm; giải quyết các khó khăn trong đảm bảo chất lượng lúa sau thu hoạch, vận chuyển lúa đến đơn vị thu mua. Trong quá trình rà soát, yêu cầu các địa phương, đơn vị xác lập kế hoạch tiến độ theo yêu cầu công việc, lập phục lục cho từng công việc để theo dõi quá trình thực hiện, đảm bảo phù hợp với điều kiện thực tế.
Ông Lê Văn Sử cũng cho biết, thời gian tới, tỉnh sẽ tiếp tục đẩy mạnh xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm gắn với việc xây dựng liên kết chuỗi giữa các bên trong quá trình tổ chức sản xuất, coi đây là yếu tố then chốt để nâng cao năng lực cạnh tranh, ổn định và phát triển thị trường, tăng giá trị sản phẩm hàng hóa và thu nhập cho người nông dân.
Ông Sử nhấn mạnh, tầm quan trọng của việc ứng dụng khoa học công nghệ mới để nâng cao năng suất, chất lượng, giảm giá thành, tăng sức cạnh cho mặt hàng lúa gạo của tỉnh./.
