Ngày 21/5, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam tổ chức tọa đàm với chủ đề "Đẩy mạnh triển khai Kế hoạch hành động của ngành ngân hàng thực hiện Chiến lược Quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021 - 2030" và lễ công bố sổ tay quản lý rủi ro về môi trường xã hội trong hoạt động cấp tín dụng.
Nhấn mạnh vai trò quan trọng của nguồn vốn tín dụng trong thực hiện chiến lược tăng trưởng xanh quốc gia, Phó Thống đốc Đào Minh Tú cho biết NHNN đã sớm vào cuộc từ năm 2015 bằng cách lồng ghép mục tiêu phát triển bền vững vào các văn bản chỉ đạo tín dụng. Đồng thời, NHNN ban hành nhiều chỉ thị thúc đẩy tăng trưởng tín dụng xanh và quản lý rủi ro môi trường - xã hội, đồng thời đề ra yêu cầu tăng dần tỷ trọng tín dụng cho các dự án xanh và phát triển ngân hàng xanh trong các chiến lược của ngành.
Tính đến 31/3/2025 đã có 58 tổ chức tín dụng (TCTD) phát sinh dư nợ tín dụng xanh với dư nợ đạt trên 704.244 tỷ đồng, tăng 3,57% so với cuối năm 2024, chiếm tỷ trọng 4,3% tổng dư nợ toàn nền kinh tế, tập trung chủ yếu vào các ngành năng lượng tái tạo, năng lượng sạch (chiếm hơn 37%) và nông nghiệp xanh (trên 29%); tốc độ tăng trưởng dư nợ tín dụng xanh bình quân đạt hơn 21,2%/năm trong giai đoạn 2017-2024, cao hơn tốc độ tăng trưởng tín dụng của toàn nền kinh tế.
Hiện có 57 TCTD có dư nợ tín dụng được đánh giá rủi ro môi trường và xã hội đạt 3,62 triệu tỷ đồng tăng gần 1% so với cuối năm 2024 với số món được đánh giá rủi ro mô trường xã hội đạt gần 1,3 triệu món, tăng hơn 15 lần so với thời điểm bắt đầu thực hiện năm 2017.
Tuy nhiên, Phó Thống đốc Đào Minh Tú cũng thẳng thắn nhìn nhận những khó khăn trong việc triển khai kế hoạch hành động của ngành ngân hàng. Ông cho biết tín dụng xanh chưa được triển khai đồng đều khi nhiều tổ chức tín dụng vẫn chưa báo cáo với Ngân hàng Nhà nước hoặc chưa phát sinh dư nợ tín dụng xanh.
Mặc dù có nhiều tiềm năng phát triển, kết quả tín dụng xanh vẫn còn hạn chế do thiếu khung pháp lý rõ ràng về danh mục dự án xanh. Bên cạnh đó, công cụ thẩm định rủi ro còn chưa hoàn thiện, thời gian hoàn vốn của các dự án đầu tư xanh kéo dài, hiệu quả tài chính chưa rõ ràng. Việc huy động nguồn lực, đặc biệt là tài chính xanh quốc tế, cũng đang gặp nhiều hạn chế.
Ngoài ra, các ngân hàng cũng cho biết hiện nay nhu cầu vốn thực hiện Chiến lược tăng trưởng xanh quốc gia rất lớn, trong khi các nguồn vốn hỗ trợ doanh nghiệp, nhà đầu tư từ thị trường tài chính, thị trường tín chỉ carbon chưa phát triển hoặc chưa triển khai, gây áp lực vốn dài hạn cho hệ thống ngân hàng. Trong khi bản thân các ngân hàng khó cân đối, bố trí nguồn lực tài trợ các dự án xanh do phải đáp ứng quy định tỷ lệ vốn huy động ngắn hạn cho vay trung dài hạn để tài trợ cho các dự án xanh.
Chưa kể, việc huy động, tiếp nhận nguồn vốn từ các tổ chức quốc tế còn hạn chế do chi phí vốn còn cao. Thống kê của NHNN cho thấy, hiện nay có 20 ngân hàng huy động được nguồn vốn này.
Để giải quyết những khó khăn này, lãnh đạo NHNN cho rằng không chỉ có sự nỗ lực của ngành ngân hàng mà cần phối hợp đồng bộ các cơ quan quản lý Nhà nước, sự hỗ trợ chia sẻ kinh nghiệm và nguồn lực của các tổ chức quốc tế.
Ở góc độ ngân hàng, để đáp ứng nguồn vốn cho tăng trưởng xanh, bà Phạm Thị Thanh Tùng, Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (NHNN), cho rằng cần sớm hoàn thiện và công bố hệ thống thông tin, dữ liệu tuân thủ quy định bảo vệ môi trường, tạo thuận lợi cho TCTD cấp tín dụng, quản lý rủi ro môi trường xã hội. Đồng thời, xây dựng và triển khai các giải pháp hỗ trợ các TCTD tiếp cận, huy động các nguồn tài chính quốc tế với điều kiện ưu đãi.
Ngoài ra, Phó Thống đốc Đào Minh Tú khẳng định việc ra mắt sổ tay "Hệ thống quản lý rủi ro về môi trường xã hội trong hoạt động cấp tín dụng" là bước đi thiết thực, giúp các tổ chức tín dụng xây dựng quy trình quản lý rủi ro cụ thể, phù hợp với đặc điểm từng ngân hàng và từng khoản vay. Ông nhấn mạnh đây là tài liệu tham khảo có giá trị thực tiễn cao, hỗ trợ các tổ chức tín dụng nâng cao năng lực quản lý rủi ro theo các thông lệ quốc tế, qua đó góp phần thúc đẩy hiệu quả triển khai Kế hoạch hành động của ngành ngân hàng trong thực hiện Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh.
