Cua đồng được xem là nguồn thực phẩm giàu dinh dưỡng, có giá trị kinh tế cao. Do đó, mức độ khai thác cua đồng ngoài tự nhiên lớn, bên cạnh đó, trong canh tác nông nghiệp người dân sử dụng quá nhiều thuốc bảo vệ thực vật, phân bón hóa học để tăng năng suất cây trồng đã làm ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp cạn kiệt nguồn lợi cua đồng trong tự nhiên.
Với sự suy giảm đáng kể nguồn lợi cua đồng trong tự nhiên và giá cua đồng ngày càng tăng, những năm gần đây, tại Hà Tĩnh mô hình nuôi cua đồng thương phẩm đã được nhiều hộ dân triển khai thực hiện tại các địa phương như: Đức Thọ, Nghi Xuân, Can Lộc, Cẩm Xuyên, TP Hà Tĩnh. Tuy nhiên, nguồn cua giống đưa vào thả nuôi chủ yếu dựa vào khai thác từ tự nhiên nên không chủ động và tỷ lệ sống đạt thấp, ảnh hưởng lớn đến sự thành công và hiệu quả của mô hình nuôi cua thương phẩm.
Xuất phát từ yêu cầu thực tiễn sản xuất, để góp phần tạo nguồn con giống chủ động, chất lượng phục vụ cho việc xây dựng và nhân rộng mô hình nuôi cua đồng thương phẩm. Tháng 4/2024, anh Ngô Hà Phương (thôn Đông Nam, xã Thạch Bình, TP Hà Tĩnh) đã thử nghiệm nuôi cua đồng giống. Trên diện tích 300m2, anh xây 18 bể bằng khung thép, lót bạt, mỗi bể có thể tích 6m3. Anh được Trung tâm Ứng dụng và Trung tâm Ứng dụng Khoa học kỹ thuật và Bảo vệ cây trồng, vật nuôi TP Hà Tĩnh hỗ trợ về kỹ thuật. Đây là mô hình thử nghiệm nuôi cua đồng sinh sản và ương giống cua con đầu tiên trên địa bàn toàn tỉnh Hà Tĩnh.
Sau 4 tháng thả nuôi và chăm sóc, cua đồng bố mẹ bắt đầu sinh sản và cho ra đời những lứa cua giống đảm bảo chất lượng, đáp ứng thả nuôi thương phẩm với tỷ lệ sống đạt trên 90%.
Bể được xây dựng trong nhà có mái che. Trên bể nuôi được lắp đặt hệ thống ống nhựa để cấp nước bằng hình thức phun mưa, giúp giảm nhiệt vào mùa nắng nóng. Khi mở hệ thống cấp nước bằng đường ống nhựa phía trên thì đồng thời tháo hệ thống cống, ống xả phía dưới, giúp thải thức ăn dư thừa, chất cặn bẩn đảm bảo nước trong bể luôn sạch sẽ, không bị ô nhiễm.
Anh Lê Hà Phương chia sẻ: Cua giống sau 2 tháng thì bắt đầu ôm trứng, sau 4 tháng thì sinh sản cua con, sản lượng mỗi bể đạt từ 8 - 10 kg. Qua quá trình nuôi, theo dõi quá trình sinh sản, khi cua ghép đôi, giao phối, ôm trứng, ấp nở, ôm con, tôi nhận thấy, môi trường phải thuận lợi, yên tĩnh thì tỷ lệ sống và chất lượng cua con mới đạt cao. Do đây là lần đầu tiên nuôi nên tôi phải theo dõi, điều chỉnh thường xuyên để phù hợp với sự sinh trưởng của đối tượng nuôi.
Cua bố mẹ khi đưa vào nuôi đến khi ôm trứng kéo dài trong 2 tháng và đến nay, đã cho thu hoạch 2 lứa cua giống, chất lượng và số lượng cua giống đảm bảo yêu cầu. Sản lượng mỗi bể đạt từ 8 - 10 kg, kích cỡ con giống từ 800 - 1.000 con/kg. Hộ nuôi đã xuất bán giống cho một số hộ dân với giá bán từ 300 - 700.000 đồng/kg. Đồng thời, lựa chọn thêm con cua đồng bố, mẹ để tiếp tục bổ sung thêm theo tỉ lệ đực - cái và thực hiện nuôi vỗ, cho đẻ lứa tiếp vào dịp cuối năm. Đây cũng là thời điểm thị trường rất khan hiếm nguồn cua giống tự nhiên, giá bán cua giống ở mức cao.
Theo anh Phương, việc lựa chọn giống cua bố, mẹ vào nuôi dưỡng và cho sinh sản trong hệ thống bể, người nuôi có thể kiểm soát được các yếu tố môi trường và mùa vụ sinh sản... Chi phí đầu tư thấp, không tốn kém nhiều nguồn thức ăn, nguồn cua bố mẹ sẵn có trên thị trường và có thể nuôi dưỡng cua con giống thành cua bố mẹ. Con cua giống sau khi được ương dưỡng đạt kích cỡ tốt, thả ra ngoài môi trường tự nhiên có tỷ lệ sống rất cao, đạt trên 90%, cao hơn nhiều so với nguồn cua giống lấy từ môi trường tự nhiên (chỉ đạt khoảng 60%).
Theo đại diện Trung tâm Ứng dụng và Trung tâm Ứng dụng Khoa học kỹ thuật và Bảo vệ cây trồng, vật nuôi TP Hà Tĩnh, mục tiêu của mô hình là thử nghiệm và từng bước hoàn thiện quy trình kỹ thuật sinh sản nhân tạo cua đồng. Hạn chế việc khai thác quá mức nguồn lợi cua đồng ngoài tự nhiên.
Thời gian tới, Trung tâm sẽ tiếp tục đồng hành, hướng dẫn chủ mô hình mở rộng quy mô sản xuất giống. Hoàn thiện dần quy trình kỹ thuật nuôi cua đồng sinh sản phù hợp với điều kiện tự nhiên, thời tiết khí hậu của Hà Tĩnh. Đồng thời, chia sẻ kinh nghiệm cho các hộ dân trong và ngoài địa bàn đến học tập để nhân rộng mô hình sản xuất giống và sản xuất nguồn giống cua đồng chủ động, chất lượng phục vụ nhu cầu cho người nuôi cua thương phẩm trên địa bàn tỉnh và các vùng nuôi lân cận. Cùng với đó, tăng hiệu quả kinh tế trên đơn vị diện tích, nâng cao thu nhập cho người dân./.
