Quảng cáo #128

Luật Nhà giáo: Hoàn thiện hệ thống pháp luật để xây dựng, phát triển đội ngũ nhà giáo

Tổng Bí thư Tô Lâm nhận định, trước hết về vị trí của giáo dục và đào tạo, rất có ý nghĩa về chiến lược công tác cán bộ. Trong công tác cán bộ đào tạo cán bộ là quan trọng, đã nói tới đào tạo là phải có thầy. Đây là đột phá quốc gia và là trọng tâm.
quoc-hoi-hop-luat-nha-giao-5-1731140610.jpg
Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu thảo luận Dự án Luật Nhà giáo sáng 9/11.(Ảnh: Quốc hội)

Trong đào tạo người thầy rất quan trọng, muốn giáo dục phát triển được đầu tiên phải có thầy

Ngày 09/11, Phát biểu tại thảo luận tổ về Dự án Luật Nhà giáo (sửa đổi), Tổng Bí thư Tô Lâm nhận định, trước hết về vị trí của giáo dục và đào tạo, rất có ý nghĩa về chiến lược công tác cán bộ. Trong công tác cán bộ đào tạo cán bộ là quan trọng, đã nói tới đào tạo là phải có thầy. Đây là đột phá quốc gia và là trọng tâm. Trong đào tạo người thầy rất quan trọng, muốn giáo dục phát triển được đầu tiên phải có thầy, có trường.

"Với định hướng chung này của Đảng, tôi cho rằng phải quán triệt rất sâu sắc chiến lược, vị trí người thầy. Tôi đọc qua dự thảo Luật thấy là đang ở tầm những gì trước đây chưa quy định thì quy định. Phải vượt lên được về tầm, xác định được vai trò quan trọng của giáo dục, đào tạo; trong giáo dục và đào tạo người thầy là chủ thể chính - ở đây còn nhiều đòi hỏi khác nữa mà chúng ta phải quán triệt".

Theo Tổng Bí thư, đã nói tới thầy thì phải có trò, vậy Luật Nhà giáo giải quyết được tương quan giữa thầy và trò như thế nào và phải giải quyết được mối quan hệ thật tốt giữa thầy và trò. Nếu không có trò không có thầy. Trong Luật này phải giải quyết được mối quan hệ rất quan trọng này.

quoc-hoi-hop-luat-nha-giao-4-1731140593.jpg
Tổng Bí thư Tô Lâm nhận định, trước hết về vị trí của giáo dục và đào tạo, rất có ý nghĩa về chiến lược công tác cán bộ. (Ảnh Quốc hội)

Tổng Bí thư cũng nhấn mạnh: "Phải xác định người thầy là một nhà khoa học, vậy giữa mối quan hệ thầy giáo và nhà khoa học như thế nào, không thể có luật về nhà khoa học nữa nên điều đó phải được thể hiện, được khái quát. Phải đưa thế nào mối quan hệ giữa nhà khoa học, giữa trung tâm nghiên cứu với doanh nghiệp, với nhà nước. Và đòi hỏi của nhà khoa học với người thầy rất lớn, không thể đứng lại được, khoa học, tri thức có dừng lại đâu. Phải mang được những tâm thế đó, người thầy phải là nhà khoa học, phải có chuyên môn rất sâu. Ngoài thầy khái niệm chung còn có các chuyên môn khác.

Tôi muốn nói đến đất nước hội nhập, giáo dục hội nhập thế nào, thầy hội nhập thế nào. Nếu không nói đến sẽ rất khó khăn. Vừa rồi chúng ta tuyên bố phổ cập tiếng Anh trong giáo dục - tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ 2, thầy phải tiếng Anh thế nào mới phổ cập được. Thầy có trình độ tiếng Anh thế nào? Có quy định thầy nước ngoài không, có phải chấp hành theo Luật Nhà giáo của Việt Nam không? Chúng ta đã đề cập gì chưa? Muốn hội nhập được phải có con người, mà con người đào tạo được trước hết phải là người thầy. Cần có các chính sách rất cụ thể. Nếu bây giờ không có thầy tiếng Anh làm sao có trò tiếng Anh được. Thầy dạy Toán, thầy dạy Văn cũng phải có tiếng Anh chứ không chỉ riêng thầy dạy Ngoại ngữ. Phải tiếp cận, phải hội nhập. Các chính sách đó phải được thể hiện ở đây, phải có những đòi hỏi, những yêu cầu cụ thể".

quoc-hoi-hop-luat-nha-giao-6-1731140703.jpg
Tổng Bí thư: “Giáo dục đào tạo phải là mũi đột phá quốc gia” (Ảnh: Quốc hội)

Về chính sách về học tập suốt đời, theo Tổng Bí thư, thầy giáo đến bao nhiêu tuổi về hưu, mà về hưu mới tích luỹ được, người già còn đi học. Thầy nghỉ hưu không được giảng dạy nữa thì rất khó khăn, trong khi chính sách mở rộng học tập suốt đời, “trò rất già thì cũng phải có thầy rất già”. Những thầy lớn tuổi lại có uy tín, thầy hướng dẫn; nhưng đến tuổi thì nói do Luật Giáo dục tôi hết tuổi, tôi không còn là nhà giáo nữa, rõ ràng là như vậy sẽ khó khăn. Trong khi chúng ta đang huy động các lực lượng xã hội vào công tác giáo dục, công tác giảng dạy. Đặc biệt là những môi trường đặc biệt như các thầy dạy học trong các trại giam có yếu tố đặc biệt, giảng dạy các cháu vừa tình cảm, vừa thu hút, vừa lôi kéo. Hoặc thầy giáo ở miền núi cũng phải được coi là môi trường đặc biệt, thầy không những dỗ dành đến trường, phải nuôi các cháu đi học, phải động viên, phải hy sinh…

Ở những nơi như thế thì chính sách gì cho những môi trường đặc biệt đó. Tôi đi miền núi thấy rất khó khăn, các cháu đi học 20-30 cây số làm sao đi hàng ngày được, trường nội trú không có. Trò không có nơi học tập, sinh hoạt, thầy càng không, thế làm sao được. Cô giáo lên trường miền núi không có thanh niên nào, chỉ có công an và bộ đội biên phòng, lấy chồng thế nào, cả tuổi thanh xuân ở đấy thế nào. Bộ đội biên phòng, công an xã cũng không có nhà công vụ, ai giải quyết vấn đề này. Mỗi trường như thế phải có nhà công vụ cho giáo viên. Giáo viên ở đó 5-10 năm phải có chỗ ở. Chính sách cần đi vào rất cụ thể, phải bao quát đến những việc như vậy. Những vùng khó khăn về kinh tế - xã hội lại là vùng trũng về giáo dục và đào tạo, khó khăn về phát triển nguồn nhân lực. Càng khó khăn càng trũng mãi. Cần có chính sách khuyến khích".

Tổng Bí thư nhấn mạnh, Luật Nhà giáo ra đời, các thầy chờ đón rất nhiều. Làm sao để người thầy đón nhận luật với tâm thế thực sự phấn khởi, thực sự được tôn vinh, tạo điều kiện thuận lợi chứ đừng để luật đề ra thì người thầy lại thấy khó khăn hơn. Thầy giảng dạy tốt rồi sẽ thu hút được trò học tập.

Bổ sung các chính sách mới, đặc thù để xây dựng và phát triển đội ngũ nhà giáo

Trình bày Tờ trình về dự án Luật Nhà giáo (sửa đổi) trước Quốc hội trong Chương trình Kỳ họp thứ 8 sáng ngày 9/11, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết, việc xây dựng dự án Luật Nhà giáo là nhằm thể chế hóa đầy đủ, kịp thời đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về nhà giáo, nhất là quan điểm “Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu”, nhà giáo “giữ vai trò quyết định trong việc bảo đảm chất lượng giáo dục”.

Đồng thời, hoàn thiện hệ thống pháp luật về nhà giáo nhằm tạo cơ sở pháp lý để thực hiện mục tiêu trọng tâm, xuyên suốt là xây dựng, phát triển đội ngũ nhà giáo đủ về số lượng, đảm bảo về cơ cấu, tốt về chất lượng; tôn vinh nhà giáo, tạo điều kiện để nhà giáo yên tâm công tác, yêu nghề, tâm huyết và trách nhiệm với nghề.

Dự thảo Luật Nhà giáo gồm 09 chương, 50 điều, quy định về hoạt động nghề nghiệp, quyền và nghĩa vụ của nhà giáo; chức danh, chuẩn nghề nghiệp nhà giáo; tuyển dụng, sử dụng nhà giáo; chính sách tiền lương, đãi ngộ đối với nhà giáo; đào tạo, bồi dưỡng và hợp tác quốc tế về nhà giáo; tôn vinh, khen thưởng và xử lý vi phạm đối với nhà giáo; quản lý nhà giáo. Đối tượng áp dụng của dự án Luật gồm: Nhà giáo được tuyển dụng, làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong các cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân.

quoc-hoi-hop-luat-nha-giao-2-1731140751.jpg
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn trình bày Tờ trình về dự án Luật Nhà giáo (sửa đổi).(Ảnh: Quốc hội)

Dự án Luật Nhà giáo cụ thể hóa 05 chính sách trong đề nghị xây dựng Luật đã được Chính phủ thông qua tại Nghị quyết số 95/NQ-CP ngày 07/7/2023 của Chính phủ, bao gồm: Định danh nhà giáo; tiêu chuẩn và chức danh nhà giáo; tuyển dụng, sử dụng và chế độ làm việc của nhà giáo; đào tạo, bồi dưỡng, đãi ngộ và tôn vinh nhà giáo, quản lý nhà nước về nhà giáo.

So với quy định hiện hành tại các Luật liên quan, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết, dự thảo Luật Nhà giáo có nhiều điểm mới về: Đối tượng, phạm vi áp dụng; quy định việc tuyển dụng nhà giáo; chính sách tiền lương của nhà giáo; tuổi nghỉ hưu của nhà giáo; chuẩn hóa đội ngũ nhà giáo...

Trình bày nội dung thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh cho biết, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục tán thành với sự cần thiết xây dựng dự án Luật Nhà giáo với những lý do được nêu tại Tờ trình số 656/TTr-CP của Chính phủ và cho rằng việc ban hành Luật Nhà giáo nhằm thể chế hóa quan điểm, chủ trương của Đảng về nhà giáo; góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật, kịp thời bổ sung các chính sách mới, đặc thù để xây dựng và phát triển đội ngũ nhà giáo.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh cho rằng, dự thảo Luật đã cụ thể hoá 05 nhóm chính sách đã được Chính phủ trình Quốc hội thông qua; và được chỉnh lý theo hướng ngắn gọn, chỉ quy định những vấn đề thuộc thẩm quyền của Quốc hội, những chính sách đột phá, mang tính đặc thù của nhà giáo.

Tuy nhiên, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục rà soát, đánh giá tác động đầy đủ, toàn diện các chính sách mới, nhất là các điều kiện về nguồn lực tài chính để bảo đảm tính khả thi; nghiên cứu kỹ lưỡng kinh nghiệm quốc tế trong xây dựng pháp luật về nhà giáo, tham khảo các chính sách, pháp luật đối với nhà giáo để hoàn thiện dự thảo Luật phù hợp với điều kiện thực tiễn của Việt Nam.

quoc-hoi-hop-luat-nha-giao-3-1731140795.jpg
Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh trình bày nội dung thẩm tra.(Ảnh: Quốc hội)

Liên quan đến tiền lương, phụ cấp đối với nhà giáo, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục tán thành các chính sách ưu tiên, hỗ trợ, thu hút nhà giáo như quy định tại dự thảo Luật. Tuy nhiên, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh cho biết, có ý kiến đề nghị nghiên cứu, thực hiện đúng tinh thần Nghị quyết của Đảng về cải cách chính sách tiền lương; cân nhắc việc quy định chính sách tiền lương đối với nhà giáo ở khu vực ngoài công lập; không quy định lại chính sách thuê nhà công vụ đã được quy định trong Luật Nhà ở; đánh giá tác động kỹ lưỡng để bảo đảm khả thi, nhất là về nguồn lực thực hiện đối với chính sách bảo đảm chỗ ở tập thể cho nhà giáo khi đến công tác tại vùng nông thôn.

Về chế độ nghỉ hưu của nhà giáo, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục nhất trí quy định nhà giáo trong các cơ sở giáo dục mầm non có thể nghỉ hưu ở tuổi thấp hơn (không quá 05 tuổi) so với quy định của Bộ luật Lao động và không bị trừ tỷ lệ lương hưu do nghỉ trước tuổi. Tuy nhiên, có ý kiến đề nghị cần đánh giá tác động kỹ về nguồn lực bảo đảm thực hiện chính sách này.

quoc-hoi-hop-luat-nha-giao-1-1731140832.jpg
Toàn cảnh Phiên họp Kỳ họp thứ 8 của Quốc hội sáng ngày 9/11 (Ảnh: Quốc hội)

Đối với quy định về đào tạo, bồi dưỡng, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục cơ bản tán thành quy định về đào tạo, bồi dưỡng nhà giáo, không phân biệt nhà giáo khu vực công lập và khu vực ngoài công lập. Tuy nhiên, có ý kiến đề nghị quy định rõ trách nhiệm của Nhà nước trong việc chi trả kinh phí bồi dưỡng đối với nhà giáo khi được cử tham gia các chương trình bồi dưỡng.

Ngoài ra, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh cho biết, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục cũng nhất trí với quy định về chính sách của Nhà nước đối với việc xây dựng, phát triển đội ngũ nhà giáo (tại Điều 6) và cho rằng đây là khung chính sách lớn, được tiếp tục cụ thể hóa tại các điều, khoản trong dự thảo Luật; đồng thời cơ bản thống nhất với quy định về quyền và nghĩa vụ của nhà giáo (tại Điều 8, Điều 9); những việc không được làm (tại Điều 11); tình tiết tăng nặng trong xử lý vi phạm đối với các hành vi xâm phạm uy tín, danh dự, quyền, lợi ích hợp pháp của nhà giáo (tại khoản 2 Điều 45)…

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh lưu ý, đây là Luật mới, quy định về đối tượng, liên quan đến nhiều luật chuyên ngành khác, do vậy đề nghị Cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát kỹ lưỡng, bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật, giải quyết những vấn đề xung đột pháp lý nếu phát sinh.

Đồng thời đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục rà soát, hoàn thiện kỹ thuật văn bản của dự thảo Luật, không quy định các nội dung đã được điều chỉnh bởi các luật chuyên ngành khác, không đưa vào dự thảo Luật các chính sách chưa được đánh giá tác động kỹ lưỡng hoặc các vấn đề còn nhiều ý kiến khác nhau./.

Bình Châu (Tổng hợp)